Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Хуҫалӑх ертӳҫисем те, вӗсем умлӑ-хыҫлӑн темиҫе улшӑнса пычӗҫ, тарса пӗтрӗҫ.

Куҫарса пулӑш

Халӑх вӑйӗ // Михаил Сунтал. Сунтал Михаил. Ҫӑтмах. Фантастикӑллӑ повесть. Шупашкар, 2009. — 120 с.

Ҫапла ӗнтӗ совет влаҫӗ вӑхӑтӗнче Совет Союзӗнчи халӑхсен пурӑнӑҫӗ улшӑнса пырать.

Так при советской власти изменяется жизнь народов Советского Союза.

2. ССР Союзӗнче пурӑнакан халӑхсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫапла ӗнтӗ, ССР Союзӗн климачӗ ҫурҫӗртен кӑнтӑралла улшӑнса пынӑ май, тӑпра та, ӳсентӑрансемпе чӗрчун тӗнчи те улшӑнса пырать.

Таким образом, вместе с изменением с севера на юг климата СССР изменяются почва, растительный и животный мир.

Ҫутҫанталӑк зонисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ӳсентӑрансем зонӑсем тӑрӑх мӗнле улшӑнса пынине пӑхса тухӑр.

Проследите, как изменяется растительность по зонам.

Ҫутҫанталӑк зонисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Поляр ункинчен кӑнтӑралла кайнӑҫемӗн вӑтам тӑрӑхри климат мӗнле улшӑнса пырать?

Как изменяется климат умеренного пояса от полярного круга к югу?

Климат // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫӳлерех хӑпарнӑҫемӗн тусем ҫинче ӳсентӑрансем те, чӗрчун тӗнчи те улшӑнса пырать.

С высотой меняются также растительность и животный мир гор.

9. Тусем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тусем кирек мӗнле зонӑра пулсан та, вӗсен ҫутҫанталӑкӗ ҫӳлерех хӑпарнӑҫемӗн улшӑнса пырать; мӗн чухлӗ ҫӳллӗрех, ҫавӑн чухлӗ сивӗрех пулать.

В какой бы зоне ни находились горы, их природа меняется с высотой: чем выше, тем холоднее.

9. Тусем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Халӗ Колхида хӑвӑрт улшӑнса пырать.

Быстро меняется сейчас Колхида.

Колхидӑри шурлӑхсем вырӑнне хитре садсем пулаҫҫӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ӳсентӑрансем те улшӑнса пыраҫҫӗ.

Меняется и растительность.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тинӗс хӗрринчи вырӑнсенче ӳсекен курӑксем ҫулталӑк вӑхӑчӗсене кура улшӑнса пыраҫҫӗ.

Травянистые растения на побережье меняются по временам года.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тусем ҫинелле хӑпарнӑҫемӗн климат улшӑнса пырать.

С поднятием в горы климат меняется.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫӗршыв йӑлтах улшӑнса тӑчӗ.

Местность сразу изменилась.

Тухӑҫлӑ ҫӗр айлӑмӗнче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫапла майӗпе типӗ ҫеҫенхир сӑнӗ-пичӗ улшӑнса пырать, унпа пӗрлех унта халӑх пурӑнӑҫӗ те улшӑнса пырать.

Так постепенно изменяются сухие степи, изменяется вместе с этим и жизнь населения.

Ҫӗр айӗнчи усӑллӑ япаласемпе промышленность // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫуркуннерен пуҫласа кӗре ҫитиччен типӗ ҫеҫенхирсенче ӳсентӑрансем епле улшӑнса пынине каласа кӑтартӑр.

Расскажите, как изменяется растительность сухих степей с весны до осени.

Типӗ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирти пекех, типӗ ҫеҫен-хирсенче те ӳсентӑрансем ҫуркунне, ҫулла тата кӗркунне пулнӑ майӗпе улшӑнса пыраҫҫӗ.

Растительность сухих степей, так же как черноземных, в течение весны, лета и осени меняется.

Типӗ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Анатри Атӑл леш енчи ҫӗрсен географи карттийӗ те улшӑнса тӑрӗ — «пысӑк юханшывсем» тата «пӗчӗк шывсем» ӑна тӗрлӗ еннелле йӗрлесе кайӗҫ, унта «пӗчӗк кӳлӗсем» те, пысӑкрах «кӳлӗсем» те пулӗҫ.

Вскоре совершенно изменится географическая карта нижнего Заволжья — «реки» и «речки» пересекут ее в различных направлениях, появятся «озерки» и «озера».

Уяр ҫанталӑкпа кӗрешесси // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫак иртнӗ ҫулсем хушшинче ҫеҫенхир тӗлӗнмелле улшӑнса кайнӑ!

Как изменилась степь за последние годы!

Ҫеҫенхирте тырӑ вырса пуҫтарнӑ чух // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Октябрьти социализмлӑ Аслӑ революци хыҫҫӑн украинец ӗҫҫыннисен пурӑнӑҫӗ тӗппипех улшӑнса кайрӗ.

В корне изменилась жизнь трудящихся украинцев после Великой Октябрьской социалистической революции.

Вӑрманлӑ ҫеҫенхирпе хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирте пурӑнакан халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем мӗншӗн улшӑнса пыраҫҫӗ?

Почему она меняется?

Хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирсенче ӳсентӑрансем ҫу хушшинче епле улшӑнса пынине каласа парӑр.

Расскажите, как изменяется в течение лета растительность в черноземных степях.

Хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.