Чӑваш чӗлхи корпусӗ

IV Вацлав патшара ларнӑ чухне башньӑсем хушшине хапха туса лартнӑ.

При короле Вацлаве IV были построены ворота между башнями.

Карл кӗперӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9A%D0%B0%D ... 1%80%D3%97

Юдитин кӗперӗ — Карл кӗперӗ умӗн ҫак вырӑнта тӑнӑ кӗпер, ӑна II Владиславпа унӑн арӑмӗ, Тюринг Ютти, патшара ларнӑ вӑхӑтра хывма пуҫланӑ, 1172 ҫулта туса пӗтернӗ.

Юдитин мост — предшественник Карлова моста, был построен и закончен в 1172 году, во времена Владислава II и его жены, королевы Ютты Тюрингской.

Карл кӗперӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9A%D0%B0%D ... 1%80%D3%97

Сӑваплӑ Иштван патшара ларнӑ вӑхӑтра роман стилӗпе хӑпартнӑ храма XIV ӗмӗр пуҫламӑшӗнче аркатнӑ, иккӗмӗш храм кунта XIV ӗмӗртен пуҫласа XVI ӗмӗрччен тӑнӑ, турккӑсем ӑна тӗппипех ҫӗмӗрсе тӑкнӑ пулнӑ.

Построенный в правление короля Иштвана Святого романский храм был разрушен в начале XIV века, второй храм стоял здесь с XIV по XVI век и был полностью уничтожен турками.

Эстергом // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%AD%D1%81%D ... 0%BE%D0%BC

Вӑл патшара ларнӑ вӑхӑтра пӗрешкел ятлӑ комитат тата Эстергом епископлӑхӗ йӗркеленнӗ, XVIII ӗмӗрчен унӑн лаптӑкӗ паянхи Словаки чиккипе пӗр килнӗ, вӑл патшалӑхӑн тӗп чиркӳ провинцийӗ шутланнӑ.

В период его правления был образован одноимённый комитат и епископство Эстергомское, которое до XVIII века соответствовало сегодняшней Словакии и представляло собой главную церковную провинцию королевства.

Эстергом // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%AD%D1%81%D ... 0%BE%D0%BC

Сицили Диодорӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, мӑчавӑрсем Мероэре патшара ларакан Эргамен ятлӑ пуҫлӑха хӑй ҫине алӑ хума хушнӑ, анчах вӑл йӑла-йӗркене пӑхӑнман, ун вырӑнне мӑчавӑрсене вӗлернӗ.

По сообщению Диодора Сицилийского, жрецы приказали мероитскому правителю по имени Эргамен совершить самоубийство, однако, он пренебрег традицией и, вместо этого, казнил жрецов.

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Хӑҫан куҫарнӑ вӑхӑт паллах мар, анчах та чылай историк ку ӗҫ Аспелта патшара ларнӑ вӑхӑтрах, Египет Анатри Нубине тапӑнса кӗнӗ хыҫҫӑн пулса иртнӗ тесе шутлать.

Точное время переноса остается неясным, но многие историки считают, что это произошло в период правления Аспелты, в ответ на египетское вторжение в нижнюю Нубию.

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Тӗрлӗ историллӗ ҫӑлкуҫсенчен ҫакӑ паллӑ: Аспелта хыҫҫӑн патшара ларнисем тӗп хулана Мероэ хулине, Напатӑран кӑнтӑралла, куҫарнӑ.

Из различных исторических источников следует, что последователи Аспелты перенесли столицу в Мероэ, далеко на юг от Напаты.

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Египет тапӑнса кӗнине пула регион каллех патшара I Тутмос ларакан Египета пӑхӑнма пуҫланӑ, влаҫа вӗсем крепоҫсенчи (хӑшӗ-пӗрне Вӑтам патшалӑх вӑхӑтӗнчех туса лартнӑ пулнӑ, тӗслӗхрен, Бухена) ҫар пулӑшӑвне пула тытса тӑнӑ.

В результате египетского вторжения регион вновь стал владением Египта под контролем Тутмоса I, чья армия поддерживала власть благодаря ряду крепостей, часть которых была возведена ещё при Среднем царстве (например, Бухен).

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Романтикӑллӑ халап пур, унта III Эдуард патшара ларнӑ вӑхӑтра Роберт Машимепе Анна д’Арфет 1346 ҫулта Англирен Францие тарнӑ чухне вӑйлӑ ҫил-тӑвӑла пула ҫултан аташса кайнӑ.

Существует романтическая легенда о двух влюбленных Роберте Машиме и Анне д’Арфет во времена правления Эдуарда III, которые, убегая из Англии во Францию в 1346 году, сбились с курса из-за сильного шторма.

Мадейра // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0% ... 1%80%D0%B0

Асли патшара, кӗҫӗнни ун ҫӑвӑнче.

Старший — в царях, младший — рядом с ним.

1. [Икӗ Йӑван] // ЧПГӐИ. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 47-57 с.

Эпир ку хулана Василий Иванч, хальхи ӗмпӳ ашшӗ, патшара ларнӑ чухнех тунӑ.

Куҫарса пулӑш

10. Тахҫанхи туссем патӗнче // Куҫма Турхан. Турхан К. С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: Истори романӗ. Иккӗмӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 559 с.

Сююнбикене тахҫантанпах курайман княжна ытти хӗрарӑмсем умӗнче Утямӑшпа амӑшӗ патшара нумай тытӑнса тӑраймаҫҫӗ тесе персе янӑ пулать.

Куҫарса пулӑш

5. Пӗчӗк Гирей // Куҫма Турхан. Турхан К. С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: Истори романӗ. Иккӗмӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 559 с.

Вӑл ӑна пуҫтарӗ, унӑн ывӑлӗ патшара ларнӑ хушӑра Хусан ханлӑхӗ нихҫанхинчен вӑйлӑ та чаплӑ патшалӑх пулса тӑрӗ.

Куҫарса пулӑш

5. Пӗчӗк Гирей // Куҫма Турхан. Турхан К. С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: Истори романӗ. Иккӗмӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 559 с.

Тем каласан та айванрах эсӗ, Сафа-Гирей, ҫирӗм ҫул ытла патшара ларса та хӑвӑн ханлӑхна начар пӗлетӗн, ӑна тытса тӑма та вӗренсе ҫитеймен.

Куҫарса пулӑш

5. Хан пӳлӗмӗнчи тавлашу // Куҫма Турхан. Турхан К. С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: Истори романӗ. Иккӗмӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 559 с.

Сисеҫҫӗ вӗсем унта патшара кам ларнине!

Куҫарса пулӑш

12. Чурук-су айлӑмӗ // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.

Лере патшара пӗчӗк ача ларать, унран та хӑрать мулкач чунлӑскер.

Куҫарса пулӑш

10. Крымри шӑрӑх ҫанталӑк // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.

Мускавра халь патшара виҫӗ ҫулхи ача — Иван Васильевич ларать, влаҫа пӗтӗмпех боярсен думи тытса тӑрать.

Куҫарса пулӑш

10. Крымри шӑрӑх ҫанталӑк // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.

Сафа-Гирей пек патшара ларакан этеме вӑл чунтан тарӑхтарса, тулаштарса, эрлентерсе тӑрать.

Куҫарса пулӑш

1. Тата тепӗр Гирей // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.

Анчах патшара ларакан ҫыннӑн хӑй ҫитӗннине мӑшӑрланнипе е ача ашшӗ пулнипе ҫеҫ кӑтартса памалла-и?

Куҫарса пулӑш

1. Тата тепӗр Гирей // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.

Ӑҫтан вӑрҫӑ пултӑр ҫав ача патшара ларнӑ хушӑра?

Куҫарса пулӑш

12. Килте // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.