Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринче климат типӗ, Кавказӑн Хура тинӗс хӗрри — Союзри чи йӗпе-сапаллӑ вырӑн: хӗвеланӑҫӗнчен вӗрекен ҫилсем Хура тинӗсрен кунта нӳрӗк илсе килеҫҫӗ, ӑна ҫӳллӗ тусем малалла ямаҫҫӗ, ҫавӑнпа ту хӗррисенче вӑйлӑ ҫумӑрсем ҫӑваҫҫӗ.

Южный берег Крыма имеет сухой климат, а Черноморское побережье Кавказа является самым влажным местом Союза: западные ветры несут сюда влагу с Черного моря, она задерживается высокими горами и выпадает на их склонах обильными дождями.

Климат // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗррине тата Кавказӑн Хура тинӗс хӗрринчи вырӑнсене ҫурҫӗрти сивӗ ҫилсенчен тусем хӳтӗлесе тӑраҫҫӗ, ҫавӑнпа унта климат ӑшӑ, тропик ҫумӗнчи пек.

Южный берег Крыма и Черноморское побережье Кавказа защищены с севера от холодных ветров горами и имеют теплый подтропический климат.

Климат // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринчи тата Кавказӑн Хура тинӗс хӗрринчи ҫӗрсен климачӗпе ӳсентӑранӗсене танлаштарса пӑхӑр.

Сравните климат и растительность южного берега Крыма и Черноморского побережья Кавказа.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кавказӑн тинӗс хӗрринчи ҫӗршывӗнче, Крымӑн кӑнтӑр хӗрринчи пекех, юрсӑр, сивӗсӗр хӗл пулать.

На Кавказском побережье, как и на южном берегу Крыма, — зима без снега и мороза.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кавказӑн Хура тинӗс хӗрринчи вырӑнӗсем Крымӑн тинӗс хӗрринчи вырӑнӗсенчен хӗвелтухӑҫ еннелле выртаҫҫӗ.

Черноморское побережье Кавказа лежит к востоку от Крымского побережья.

Кавказӑн Хура тинӗс хӗрри // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Совет влаҫӗ Крымӑн кӑнтӑр хӗрринче темиҫе ҫӗр пин ӗҫҫынни валли сывалмалли вырӑн турӗ.

Советская власть превратила южный берег Крыма в здравницу для многих сотен тысяч трудящихся.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринчи иҫӗм ҫырли пахчисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Революцичченхи вӑхӑтра ӗҫҫыннисем Крымӑн кӑнтӑр хӗрринчи ҫутҫанталӑкпа усӑ курса сывалма пултарайман.

В дореволюционное время целебные силы природы южного берега Крыма были недоступны трудящимся.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринчи иҫӗм ҫырли пахчисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Крымӑн кӑнтӑр хӗрринчи типӗ ӑшӑ климат, таса тинӗс сывлӑшӗ тата иҫӗм ҫырлипе тӗрлӗрен фруктсем пурри чирлӗ ҫынсене нумайӑшне ӑраснах илӗртсе тӑрать.

Сухой и теплый климат, чистый морской воздух, виноград и фрукты привлекают на южный берег Крыма много больных.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринчи иҫӗм ҫырли пахчисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринче ӗҫҫыннисем халӗ ҫӗнӗлле майлӑ пурӑнаҫҫӗ.

По-новому живут сейчас трудящиеся южного берега Крыма.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринче хуҫалӑх тата халӑх пурӑнӑҫӗ епле лайӑхланса пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринчи чи лайӑх ҫӗрсем помещиксен аллинче тата патша таврашӗнчи чаплӑ улпутсен аллинче тӑнӑ.

Лучшие земли на южном берегу Крыма находились в руках помещиков и царской придворной знати.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринче хуҫалӑх тата халӑх пурӑнӑҫӗ епле лайӑхланса пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӗвеллӗ кунсем пит нумай пулни Крымӑн тинӗс хӗрринче хаклӑ культурӑллӑ ӳсентӑрансем лартса ӳстерме май парать.

Изобилие солнечных дней позволяет выращивать на Крымском побережье ценные культурные растения.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринче хуҫалӑх тата халӑх пурӑнӑҫӗ епле лайӑхланса пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Анчах хӑйсем тӗллӗн ӳсекен ӳсен-тӑрансем Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринче сахал.

Но дикой растительности мало на южном берегу Крыма.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринче ӗмӗр симӗс ларакан ӳсентӑрансем нумай.

На южном берегу Крыма много вечнозеленых растений.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринче юханшывсем сахал.

Рек на южном берегу Крыма немного.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринче чи лайӑх вӑхӑт август, сентябрь тата октябрь уйӑхӗсенче пулать.

Лучшее время на южном берегу Крыма — август, сентябрь и октябрь.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗррине ҫурҫӗртен вӗрекен енне ҫилсенчен Крым тӑвӗсем хӳтӗлесе тӑраҫҫӗ.

Южный берег Крыма защищен от холодных северных ветров Крымскими горами.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Сирӗн умӑрта Крымӑн кӑнтӑрти ҫыранӗн пӗр кӗтесӗ курӑнса тӑрать.

Перед вами уголок Южного берега Крыма.

Крымӑн кӑнтӑрти ҫыранӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Крымӑн кӑнтӑрти ҫыранне тупӑр.

Найдите Южный берег Крыма.

Крымӑн кӑнтӑрти ҫыранӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тропикҫум зонине Крымӑн кӑнтӑрти хӗрри тата Кавказӑн Хура тинӗс хӗрри кӗрет.

К подтропической зоне относятся: Южный берег Крыма и Черноморское побережье Кавказа.

8. Тропикҫум зони // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Анчах вӑл Крымӑн ҫурҫӗр пайӗнчен (Перекопран) тухаймасть, ӑна унта Мухаммед-Гирейӗн ывӑлӗ Ислам-Гирей хӑйӗн ҫыннисемпе ниҫта кӑлармасӑр сыхласа тӑрать.

Куҫарса пулӑш

4. Ҫар ҫула тухать // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.