Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Шырав

Шырав ĕçĕ:

туя сăмах пирĕн базăра пур.
туя (тĕпĕ: туя) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.
— Эпир туя клубра ирттерӗпӗр.

Куҫарса пулӑш

XXII сыпӑк // Василий Алентей. Алендей, Василий. Курӑксене тайса ҫил вӗрет: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1969. — 254 с.

— Эпир акӑ мӗн шутларӑмӑр, — сӑмах хушрӗ Егор Кондратьевич.-Сирӗн туя ҫӗнӗлле тӑвас тетпӗр…

Куҫарса пулӑш

XXII сыпӑк // Василий Алентей. Алендей, Василий. Курӑксене тайса ҫил вӗрет: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1969. — 254 с.

Ытти текстсенче ача тӗлӗнтермӗш майсемпе ҫурални тӗрлӗрен пулать: яшкалӑх ҫӑнӑхӗнчен тунӑ этем кӗлеткинчен («Яшкалӑх паттӑр»), вӑрмантан илсе килнӗ ӑвӑса пуртӑпа касса тунӑ кӗлеткерен («Антей паттӑр ҫинчен»), старике хӗненӗ хыҫҫӑн хуҫӑлса пӗтнӗ туя татӑкӗсенчен («Туй Тупала», «Туя паттӑр»), Турра хытӑ кӗлтунипе («Лазар Лазарчпа Иван Иванч патша»), виҫӗ ҫул чухӑн-мӗскӗнсене пурлӑхне парса тӑнӑ хыҫҫӑн («Мӑн Ҫӑпата юмаххи»), шывпа вӗретсе ӗҫнӗ вӑрманти курӑкран («Вархонь ҫӗленсемпе ҫапӑҫни»), ҫинӗ пӑрҫаран («Пӑрҫа паттӑр»), лаххана пӑрахнӑ чуста татӑкӗнчен («Чуста паттӑр»), старик ӗнси ҫине тухнӑ ҫӑпанран («Ҫӑпан паттӑр») т. ыт. те.

В других текстах чудесное происхождение связано с употреблением предметов, символизирующих плодородие, в частности дерева, растения. В «Сказке об Антее-батыре» в ребенка-богатыря превращается фигурка, вырезанная из осинового полена, а в текстах «Туй Тубала», «Туя-батыр» — фигурка из куска посоха, сломавшегося от ударов, нанесенных старику. Заварив лесную траву, получает чудодейственный напиток для зачатия героиня сказки «О сражении Вархоня со змеями», употребление в пищу гороха явилось способом зачатия и рождения нового батыра в другой сказке («Пырзя-батыр»). Слепленная из теста кукла вдруг обращается в богатыря («Яшкалых-батыр», «Чуста-батыр»). Встречаются сюжеты о богатырях, вымоленных у Бога («Лазар Лазарч и царь Иван Иванч») или дарованных за милосердные поступки («Сказка о Большом Лапте»).

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

4. Тепӗр ушкӑнри текстсем 301 *В сюжетпа пӗрлешеҫҫӗ (вӗсен шучӗ саккӑр): «Туй Тупала», «Иван паттӑр», «Виҫӗ паттӑр», «Чимантей Попповӗч», «Виҫӗ паттӑр: Ҫип, Ту, Йӑвӑҫ», «Метвет Попович», «Туя паттӑр», «Ҫӑпан паттӑр».

4. Тексты в этой группе объединяются сюжетом 301 *В (их восемь): «Туй Тубала», «Иван-батыр», «Три батыра», «Чимандей Попович», «Три батыра: Сип, Ту, Йывысь», «Медведь Попович», «Туя-батыр», «Сибанбатыр».

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Пирӗн туя кам чӗнет?

Куҫарса пулӑш

Пушкӑртстан Республикин Федоровка районне кӗрекен Ашкатар ялӗнчи туй йӑли-йӗрки // Лариса Коротаева. https://phsreda.com/e-articles/79/Action ... -43529.pdf

Туй пуҫӗ пулнӑ ҫын ҫамрӑксем ларакан сӗтелтен виҫӗ хут сӑра тултарса ваттисем патне кӗмелле, виҫӗ хут ыйтмалла: «Эпир ҫак ҫурта ҫӗнӗ ҫын илсе килес тетпӗр. Ҫавна илсе килме туй лартас тетпӗр. Ҫав туя лартма рӗскет (пархатар) паратӑр-и», — тесе ыйтмалла («Паратпӑр», — теҫҫӗ ваттисем).

Куҫарса пулӑш

Пушкӑртстан Республикин Федоровка районне кӗрекен Ашкатар ялӗнчи туй йӑли-йӗрки // Лариса Коротаева. https://phsreda.com/e-articles/79/Action ... -43529.pdf

…Пӗр класра вӗренекен арҫын ачасем хӑй ҫине урӑхла пӑхма тытӑннине Кирилл ашшӗ чирлисене туя пуҫларӗ.

Куҫарса пулӑш

2 // Николай Андреев. https://chuvash.org/lib/haylav/8101.html

Паллах, шанма йывӑрччӗ — вӑл манӑн институтри «туя» пырса аркатнӑранпа вунвиҫӗ ҫул иртрӗ, чип-чипер хӗрарӑм, ачаллӑ пулсан та, качча каймаллах.

Куҫарса пулӑш

1 // Леонид Агаков. Агаков, Л. Я. Суя телей: сатирӑлла калавсем; худож. В. Агаков. - Шупашкар: КПСС Чӑваш обкомӗн издательстви, 1975. — 64 с. — 34–50 с.

Укахви халь яла таврӑннӑранпа хул асра-тӗсре ҫеҫ мар, тӑтӑшах ыратнине туя пуҫларӗ.

Куҫарса пулӑш

6 // Юрий Скворцов. Скворцов, Ю. И. Ҫул юлташӗ: калавсемпе кӗске повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1975. — 184 с. — 128–184 с.

Кайран вӑйсем те иксӗлчӗҫ пулмалла хӗрсен — тек-текех халтан кайнине туя пуҫларӗҫ.

Куҫарса пулӑш

3 // Юрий Скворцов. Скворцов, Ю. И. Ҫул юлташӗ: калавсемпе кӗске повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1975. — 184 с. — 128–184 с.

…Амӑшӗ туя хатӗрленсе ҫитни ҫинчен ӗнер ҫын урлӑ пӗлтернӗччӗ.

Куҫарса пулӑш

8 // Юрий Скворцов. Скворцов, Ю. И. Ҫул юлташӗ: калавсемпе кӗске повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1975. — 184 с. — 83–127 с.

Пӗтӗм ял туя килет.

Куҫарса пулӑш

5 // Юрий Скворцов. Скворцов, Ю. И. Ҫул юлташӗ: калавсемпе кӗске повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1975. — 184 с. — 83–127 с.

Мӗншӗн туя чӗнмерӗр?..

Куҫарса пулӑш

Ҫул юлташӗ // Юрий Скворцов. Скворцов, Ю. И. Ҫул юлташӗ: калавсемпе кӗске повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1975. — 184 с. — 3–18 с.

Ҫапах та Хлихха каҫсерен крыльца ҫине баян мар, алӑран яман пуртӑ аври пекех якалса-ҫуталса кайнӑ кивӗ купӑсне тытса тухать, туя, ҫӗн хӑтана чӗнсен те, ӑнах йӑтса ҫитет.

Куҫарса пулӑш

III // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 338–356 с.

Ват ҫынсем вӑййа тухас ҫук-ха, ват ҫынсем туя та каяс ҫук.

Куҫарса пулӑш

I // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 338–356 с.

Ҫурт кӗтессинчен аллине кукӑр авӑрлӑ туя тытнӑ ҫӳллӗ арҫын тухрӗ.

Куҫарса пулӑш

I // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 306–337 с.

Сехет ларчӗ-и пӗве хӗрринче, икӗ сехет те ларчӗ-и, курах кайрӗ; пӗве урлӑ Верук каҫать — хура плащ тӑхӑннӑ, пӗр аллине туя, теприне ҫыхӑ тытнӑ.

Куҫарса пулӑш

V // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 254–305 с.

— Чӑнахах туя чӗнтӗн-и?..

Куҫарса пулӑш

XIX // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 94–253 с.

Ман туя, — тет — Тоньӑпа, хам пурӑнакан хваттер хуҫи арӑмӗ пулнӑскерпе, пӗрлешетӗп».

Куҫарса пулӑш

XVIII // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 94–253 с.

«Тепӗр эрнерен туя пырӑр.

Куҫарса пулӑш

XVIII // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 94–253 с.

Страницăсем:

Меню

 

Статистика

...тĕплӗнрех