Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Шырав

Шырав ĕçĕ:

тусене (тĕпĕ: ту) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.
Ҫӗр ҫинчи тусене нумайӑшӗ типекен панулми е ҫӗрулми хуппи ҫинче пулакан пӗркеленчӗксемпе танлаштараҫҫӗ.

Многие сравнивают горы на Земле с морщинками, которые образуются на кожуре усыхающего яблока или картофеля.

2. Тусем – сивӗнекен ҫӗрӗн пӗркеленчӗкӗсем // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.

Авалхи ҫынсем ҫӑкӑн пек те шутланӑ: тусене пӗр вырӑна ҫирӗплетсе хуман, турӑсем вӗсене хӑйсем ҫапӑҫнӑ чухне алла илсе пӗр-пӗрин ҫине пеме пултараҫҫӗ имӗш.

Люди думали также, что горы не прикреплены к одному месту и что боги могут брать их и бросать друг в друга во время своих битв.

1. Тусем пулса кайни ҫинчен калакан халапсем // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.

Авалхи ҫынсем шутланӑ тӑрӑх, турӑсем тусене пӗлӗт тӳпине тытса тӑма тунӑ пулать.

Люди верили, что боги строили горы для того, чтобы поддерживать небесный свод.

1. Тусем пулса кайни ҫинчен калакан халапсем // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.

Ҫавӑнпа та вӗсем пӗлӗтелле кармашакан пит ҫӳлӗ тусене турӑсем е усал сывлӑшсем тунӑ тесе шутланӑ.

Поэтому они думали, что громады, подпирающие облака, создали боги или духи.

1. Тусем пулса кайни ҫинчен калакан халапсем // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.

Ҫулҫӳрен ту айлӑмӗпе пырать пулсан, тусене вӑл пур енчен те курать.

Если путник идёт по дну горной долины, он видит горы со всех сторон.

1. Тусем ҫинче мӗн курма пулать // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.

Каярах, культура аталанса пынӑ май, ҫынсем ҫакнашкал ыйтусемпе интересленме тытӑннӑ: тусем мӗнрен тӑраҫҫӗ, материк ҫийӗ тӑрӑх ҫӗршер километра ҫити тӑсӑлакан ҫав тери пысӑк тусене мӗнле вӑй-хӑват ҫӗклентерме пултарнӑ?

Позже, с развитием культуры, стали интересоваться вопросами — из чего состоят горы, какие силы воздвигли эти громады, часто простирающиеся на сотни километров?

Ҫак кӗнеке мӗн ҫинчен каласа парать // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.

Ҫавӑнпа та ҫынсем тусене мар авалтанпах хисепленӗ, турӑсем пурӑнакан ҫурт-йӗр вырӑнне хурса, вӗсенчен шикленнӗ ячӗ.

Поэтому люди с древнейших времён чтили горы и даже боялись их, считая их жилищем богов.

Ҫак кӗнеке мӗн ҫинчен каласа парать // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.

Пурне те астуса юлатӑп: юханшывсене, тусене, хула ячӗсене — пӗтӗмпех!

Все запоминаю: и реки, и горы, и города — ну, все!

31 // Леонид Агаков. Вигдорова Ф.А. Пурнӑҫ ҫулӗ: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 484 с.

Тундрӑпа тусене витнӗ таса та шурӑ юр куҫа йӑмӑхтарать.

Свежий снег, покрывший тундру и горы, слепил глаза.

Тавыль шкула каясшӑн // Тани Юн. Шундик Н.Е. Инҫетри ҫурҫӗрте: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 340 с.

Халех акӑ, тӳперен темле пысӑк япала ӳксе, мӗнпур тусене, чулсене, вӑрмана, Шуратӑла пусарса хурассӑн туйӑнать.

Кажется, вот сейчас с кеба рухнет что-то огромное, неотвратимое и раздавит, похоронит под собой горы, камни, лес, реку…

II // Василий Юдин. Гариф Губай. Бакенщик хӗрӗ. Повесть. Тутарларан В.Н. Юдин куҫарнӑ — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1962. — 204 с.

Тусене хӑнӑхнӑ вӗт эпир, ху пӗлетӗн.

 — Привыкли мы к горам, сам знаешь…

Ҫиччӗмӗш сыпӑк // Яков Зверев. Первенцев, А.А. Чыса ҫамрӑкран упра: роман / вырӑсларан Я.Зверев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 482 с.

Тӗмесем урлӑ пӑхсан эпӗ тӗпсӗр шӑтӑка, шӗвӗр тӑрӑллӑ чул тусене, шыв кӗрлесе юхнине куртӑм.

Заглянув, я увидел пропасть, острые скалы, поднимавшиеся снизу, как гигантские кактусы, шумел поток.

Пиллӗкмӗш сыпӑк // Яков Зверев. Первенцев, А.А. Чыса ҫамрӑкран упра: роман / вырӑсларан Я.Зверев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 482 с.

Ҫак йӗрлесе пӗтернӗ пек курӑнакан тусене хӗвел куҫа йӑмӑхтаракан ҫутӑпа ҫутатать.

Солнце ослепительно освещало эти будто разлинованные скалы, ударяя в них своими лучами.

Тӑваттӑмӗш сыпӑк // Яков Зверев. Первенцев, А.А. Чыса ҫамрӑкран упра: роман / вырӑсларан Я.Зверев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 482 с.

Кайран сасартӑк ҫурҫӗрпе хӗвеланӑҫ енчен вӗрекен ҫил тухать те пӗр самантрах тусем хушшинчен илсе ҫитернӗ тӗтрепе тавралӑха хупласа лартать, тӳпене сивӗ пӗлӗтсемпе витет; ҫывӑхри дата инҫетри тусене хура тумтирпе тумлантарнӑ пекех, кӑвак пӗлӗтсемпе хупласа хурать; сӑртсем, улӑхсем тӑрӑх йӗпхӳ ҫӑвать; сарӑ ҫулҫӑсене ҫӗклемӗпех пӗр вырӑнтан тепӗр вырӑна хӑвалать.

Потом вдруг резко рванёт северо-западный ветер, в одно мгновение натащит откуда-то из глубины ущелий густого промозглого тумана, затянет небо холодными низкими облаками, напялит на ближние и дальние горы грязно-серые мглистые чехлы и пойдёт гулять по холмам, по долинам, по горным дорогам, сея мельчайшую водяную муку, таская с места на место целые вороха золотой и багряной листвы.

Пан Тюхинпа пан Телеев // Михаил Рубцов. Полевой Б.Н. Эпир — совет ҫыннисем: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 338 с. — 230–248 с.

Ку вӑл черкессен лӑпсӑркка ҫӗлӗкӗ майлӑ тусене тӗпрен касса, халапри пек, тепӗр пӑс ҫырма юхса тӑрать.

Это текла вторая дымчатая сказочная река, подрезывая основание гор, похожих на мохнатые черкесские шапки.

Тӑххӑрмӗш сыпӑк // Яков Зверев. Первенцев, А.А. Чыса ҫамрӑкран упра: роман / вырӑсларан Я.Зверев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 482 с.

Хӗртекен август хӗвелӗ тӗтрене сирсе ячӗ, сывлӑша типӗтрӗ, эрешмен картисене типӗтсе таткаласа пӗтерчӗ, тусене ирхи пӗтӗм тулли илемӗпе кӑларса тӑратрӗ.

Горячее августовское солнце расправилось с туманами, освободило травы от тяжестей рос, высушило паутину и порвало ее, раскрыло горы во всей их утренней красоте.

Улттӑмӗш сыпӑк // Яков Зверев. Первенцев, А.А. Чыса ҫамрӑкран упра: роман / вырӑсларан Я.Зверев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 482 с.

Сарса хунӑ пир тӑрӑхӗ пек анлӑ та тӳп-тӳрӗ ҫеҫенхир ҫӳллӗ тусене ҫитсе тӑрӑнать.

Широкая и прямая, как развернутый холст, степная дорога упиралась в горы.

Тӑваттӑмӗш сыпӑк // Яков Зверев. Первенцев, А.А. Чыса ҫамрӑкран упра: роман / вырӑсларан Я.Зверев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 482 с.

Тусене те вырӑнтан хускатӗ.

Способен будет горы сдвинуть с места.

XXII // Наум Любимов. Гончар, Александр Терентьевич. Ялавпа пыракансем: 3 кӗнекеллӗ роман; Н. Я. Любимов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1955. — 456 с.

Тӗтре ту хырҫинчен ҫурҫӗртерехри тусене те хупласа лартнӑ, ҫакна пула нимӗн тупмасӑрах каялла таврӑнмалла пулчӗ.

Он закрывал также и горы, расположенные на север от хребта, и пришлось вернуться, ничего не обнаружив.

Юлташсем инкек кураҫҫӗ // Куҫма Чулкаҫ. Водопьянов М.В. Поляр лётчикӗ: калавсем; Куҫма Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 248 с.

Ҫавӑн пекех тата вӑл тусене тата тусем ҫинче пурӑнакан халӑхсене лайӑх пӗлет.

Не подлежит сомнению и то, что ему хорошо знакомы как горы, так и горцы.

V // Гаврил Молостовкин. Войнич, Э. Пӑван: роман / вырӑсларан Г.Молостовкин куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 284 с.

Страницăсем:

Меню

 

Статистика

...тĕплӗнрех