Шырав
Шырав ĕçĕ:
Механикӑлла энерги хисепӗ улшӑнманнин законӗ вӑл энерги урӑхланнин тата унӑн хисепӗ улшӑнманнин пӗтӗмӗшле законӗн уйрӑм случайӗ пулса тӑрать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Юлашки шутпа вара свая ҫапасси вӑл рабочисен вӑйӗпех пулать, анчах та кунта ҫакӑн пек уйрӑмлӑх пур: свай ҫапмаллине майӗпен хӑпартса тунӑ ӗҫ свай ҫапмаллипе ҫапнӑ чухне пӗр самантрах расходланать, ҫавӑнпа сопротивление ҫӗнтерме пултаракан вӑй пулса тӑрать, рабочисем хансен мускул вӑйӗпе тӳрех свая пусса тӑрсан, ун пек вӑй парайман пулӗччӗҫ.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫакӑн хыҫҫӑн вара явлени малтанхи йӗркепех ҫӗнӗрен пулса пырать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
А точка тӗлӗнче пӗтӗм потенциллӗ энерги запасӗ (малтан туяннӑскер) нуль пулса тӑрать, ун вырӑнне кинетикӑлла энерги ҫав mgh пысӑкӑшех ҫитет (хӑвӑртлӑх).
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫав запас шучӗпе вара явлени тепӗр хут малтанхи пекех пулса илет.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Трамвайсен, поездсен сывлӑшпа ӗҫлекен тормозӗсенче, сывлӑш почтинче, минӑсем пӑрахмалли аппаратсенче — сывлӑш вӑл ӑна хӗснине пула, урӑхла каласан, унӑн молекулисене хӑйсен вырӑнӗсенчен куҫарнине пула потенциллӗ энергиллӗ пулса тӑрать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Тулашӗнчен тивесси чарӑнсан, молекулӑсен пӗр-пӗрне тартас вӑйӗсем молекулӑсене пӗр-пӗринчен аяккарах куҫараҫҫӗ те, япала хӑйӗн ӗлӗкхи формилле пулса тӑрать, ҫавӑнпа вара вӑл урайӗнчен сиксе каять; потенцилле энерги каллех кинетикӑлла энерги пулса тӑрать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ӳкнӗ япалан кинетикӑлла энергийӗ тапӑм вӑйӗсене ҫӗнтерес ӗҫе каять те, япалан частицисем хӑйсен вырӑнӗсенчен куҫнипе, япалан тапӑмлӑ деформацин потенциллӗ энергийӗ, тапӑмлӑ энерги пулса тӑрать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Молекулӑсем пӗр-пӗрин патне пӗр паллӑ хушӑран ытларах ҫывхарсан, молекулӑсем пӗр-пӗрне тивни вӗсем пӗр-пӗрне хӑйсенчен тартнӑ формӑллӑ пулса тӑрать (тартни пӗр япалара ытларах, тепӗр япалара сахалтарах); япаласенче вара, вӗсене тулашӗнчен тивесси пӗтсен, вӗсен пӑсӑлнӑ формине е калӑпӑшне ӗлӗкхи пек туса хума пултаракан вӑйсем, тапӑм вӑйӗсем текенскерсем, пулса тӑраҫҫӗ.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Апла ӗнтӗ ҫакӑнта та кинетикӑлла энерги япала чарӑннӑ тапхӑрта потенцилле энерги пулса тӑрать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Урайне пырса перӗннӗ чухне япалан хӑвӑртлӑхӗ нуль пулса тӑрать, унӑн кинетикӑлла энергийӗ те вара нулех пулать; анчах мечка е шар тепӗр самантран ҫӳлелле сикет те каллех кинетикӑлла энергилле пулса тӑрать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япалан йывӑрӑшӗ, эпир Р саспаллипе кӑтартаканскер, япала хӑпарнӑ чух сопротивлени пулса тӑрать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
57-мӗш параграфри 5-мӗш тӗслӗхре эпир ҫакна куртӑмӑр: 20 г-лӑ япалана ҫӳлелле 30 хӑвӑртлӑхпа ывӑтса ярсан, унӑн хӑпарма тытӑннӑ чухнехи кинетикӑлла энергийӗ 90 000 000 эрг пулнӑччӗ, 3 сех. иртсен вӑл 32 490 эрг пулса тӑчӗ, 45,87 м ҫӳллӗшне хӑпарса чарӑннӑ самантра кинетикӑлла энерги нуль пулса ҫитрӗ (унта движение сывлӑш сопротивленине шута илмесӗр пӑхса тухнӑ).
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япала куҫса пынӑ чухне сопротивлени тӗл пулсан тата ҫак сопротивлени куҫаракан вӑйран ытларах пулса тӑрать пулсан (сӑмахран, поезд тӑвалла хӑпарса пынӑ чухне), вара япала вӑрахланса куҫса пырать, унӑн кинетикӑлла энергийӗ чакса пырать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
2. F₁ > F пулсан, F — F₁ разность отрицательнӑй пулать; апла вара разность та отрицательнӑй пулмалла; урӑхла каласан, v₁-рен v₂ пӗчӗккӗ пулса тӑрать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Fₛ ӗлӗкхи пекех куҫаракан пӗтӗм вӑйӑн ӗҫӗ пулса тӑрать; F₁s япалана s ҫул тӑршшӗнче F₁ сопротивление ҫӗнтерсе сирес ӗҫ пулса тӑрать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Эпир маларах механикӑлла ӗҫе вӑл кинетикӑлла энерги улшӑнни пулса тӑрать тесе каланӑччӗ, ҫавӑнпа — выражение кинетикӑлла энергин виҫи тесе йышӑнаҫҫӗ, ҫапла вара
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Вӑй улшӑнман пирки, механикӑн иккӗмӗш законӗ тӑрӑх, хӑвӑртланни те улшӑнман величина пулса тӑрать, вара движени пӗртикӗс хӑвӑртланакан движени пулать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Халӗ ӗнтӗ механикӑлла ӗҫ мӗннине урӑх сӑмахсемпе ӑнлантарма пулать: япалан тепӗр япалана тивсе тупакан механикӑлла ӗҫе ҫав пӗрремӗш япала иккӗмӗшне тивнӗ чухне кинетикӑлла энергийӗ улшӑнни пулса тӑрать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
1 Килоджоуль вӑл 1 стен вӑй хӑй тивекен еннелле 1 метр ҫул тӑршшӗнче тӑвакан ӗҫ пулса тӑрать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.