Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Хура тинӗс хӗрринче Кавказра абхаз, аджар, грузин халӑхӗсем пурӑнаҫҫӗ.

На Черноморском побережье живут кавказские народы: абхазцы, аджарцы, грузины.

Тинӗс хӗрринчи халӑх тата вӑл мӗн ӗҫлесе пурӑнни // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Мӗншӗн Кавказӑн тинӗс хӗрринчи вырӑнӗсенче ӳсентӑран тӗнчи Крымринчен пуянрах?

Почему растительность Кавказского побережья богаче крымской?

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринчи тата Кавказӑн Хура тинӗс хӗрринчи ҫӗрсен климачӗпе ӳсентӑранӗсене танлаштарса пӑхӑр.

Сравните климат и растительность южного берега Крыма и Черноморского побережья Кавказа.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тинӗс хӗрринче ӗҫ выльӑхӗ шутӗнче буйволсене усраҫҫӗ.

В качестве рабочего скота на побережье держат буйволов.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хура тинӗс хӗрринчи ҫӗрсемпе юнашар тусем ҫинче шултӑра чӗрчунсем нумай сыхланса юлнӑ.

В горах, прилегающих к Черноморскому побережью, сохранилось много крупных животных.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тинӗс хӗрринчи ҫӗршыври ҫӳллӗрех вырӑнсенче тӗрлӗрен хурт-кӑпшанкӑ, ҫӗлен-калта нумай.

На более возвышенных местах побережья много различных насекомых, ящериц и змей.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кавказӑн хура тинӗс хӗрринчи вырӑнӗсенче раснарах йышши тӑпрасем — хӗрлӗ тӑпрасем тӗл пулаҫҫӗ.

На черноморском побережье Закавказья встречаются особые почвы красного цвета — красноземы.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тинӗс хӗрринчи шурлӑхсенче йӑлтах вӑйран сулӑнтаракан кавказ сивӗ чирне ертме пит ҫӑмӑл.

На болотах побережья легко заболеть изнурительной кавказской лихорадкой.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тинӗс хӗрринчи вӑрмансенче тӗрлӗрен йывӑҫ ӳсет.

Леса на побережье состоят из разнообразных деревьев.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тинӗс хӗрринче пурӑнакан ҫынсен ҫав ешерсе ӳсекен йывӑҫ-курӑксемпе пӗрмаях кӗрешсе пурӑнмалла.

Людям на побережье приходится все время вести борьбу с этой буйной растительностью.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тинӗс хӗррине те, тусен айккисене те талккӑшпех сип-симӗс вӑрман витсе илнӗ.

И побережье и склоны гор покрыты сплошной зеленой массой леса.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кавказ тӑвӗсем ҫинчен тинӗс хӗрринелле нумай юханшыв юхса анать.

Много рек стекает с Кавказских гор на побережье.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӑшпӗр чухне тинӗс хӗрринчи ҫӗршывра талӑк хушшинче нӳрӗк ССР Союзӗн урӑх вырӑнӗсенче ҫулталӑк хушшинче ӳкнинчен те ытларах ӳкет.

Иногда за сутки на побережье выпадает больше осадков, чем в других местах СССР за год.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кавказӑн тинӗс хӗрринчи ҫӗршывӗнче, Крымӑн кӑнтӑр хӗрринчи пекех, юрсӑр, сивӗсӗр хӗл пулать.

На Кавказском побережье, как и на южном берегу Крыма, — зима без снега и мороза.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тинӗс хӗрринчи вырӑнсен климачӗ тропик ҫумӗнчи пек нӳрлӗ.

Климат на побережье влажный, подтропический.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫнелле кайнӑҫемӗн тусем тинӗс хӗрринчен аяккарах каяҫҫӗ.

К юго-востоку горы отодвигаются.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫри пайӗнче Кавказ тӑвӗсем тинӗс хӗрри патнех ҫитсе тӑнӑ темелле.

В северо-западной части Кавказские горы почти вплотную подходят к берегу.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Карта ҫине пӑхсан, эсир ҫакна куратӑр: Кавказӑн Хура тинӗс хӗррипе выртакан вырӑнсен сарлакӑшӗ пур ҫӗрте те пӗр пек мар.

Если посмотрите на карту, то вы увидите, что ширина Кавказского побережья не везде одинакова.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тинӗс хӗрринчи вырӑнта тусем пит ҫӳле хӑпарса тӑраҫҫӗ, вӗсем ӑна ҫурҫӗрти сивӗ ҫилсенчен пит аван хӳтӗлесе тӑраҫҫӗ.

Над побережьем высоко вздымаются горы — прекрасная защита от северных холодных ветров.

Кавказӑн Хура тинӗс хӗрри // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Нихӑҫан шанман ӑшӑ тинӗс шывӗ ҫыран хӗрринче чӑмпӑлтатса выртать.

У берегов плещется теплое, никогда не замерзающее море.

Кавказӑн Хура тинӗс хӗрри // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.