Шырав

Шырав ĕçĕ:

Кӑнтӑр сăмах пирĕн базăра пур.

Кӑнтӑр (тĕпĕ: кӑнтӑр) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.

Ҫурҫӗрпе кӑнтӑр енӗ вӑл пӗр полюсран тепӗр полюс патне каять.
Направление север — юг идет от одного полюса к другому.

Глобус ҫинче енсене епле пӗлмелле // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Эпир кӑнтӑралла кайнӑ пулсан, кӑнтӑр полюсӗ патне ҫитнӗ пулӑттӑмӑр.
Если бы мы пошли к югу, то пришли бы к южному полюсу.

Эпир пӗлетпӗр: ҫын ҫурҫӗр еннелле пӑхса тӑрсан, ун хыҫӗнче — кӑнтӑр, сылтӑмра — хӗвелтухӑҫ, сулахайра — хӗвеланӑҫ пулать.
Мы знаем, что если человек стоит лицом к северу, то сзади него — юг, справа — восток, слева — запад.

2. Глобус тӑрӑх пӑхса пӗлӗр: ҫӗр чӑмӑрӗн кӑнтӑр енчи ҫуррине хӑш тӗнче пайӗсем, ҫурҫӗр енчинче хӑш тӗнче пайӗсем пур; экватор урлӑ хӑш тӗнче пайӗсем каҫса каяҫҫӗ.
2. Рассмотрите по глобусу, какие части света находятся в южном полушарии, какие — в северном; какие части света пересекаются экватором.

Полюссемпе экватор // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

1. Глобус ҫинче ҫурҫӗр полюсӗпе кӑнтӑр полюсне тата Экватора тупӑр.
1. Найдите на глобусе северный и южный полюсы, экватор.

Вӑл ҫӗр чӑмӑрне икӗ пая уйӑрать — ҫурҫӗр полушарийӗ тата кӑнтӑр полушарийӗ пулаҫҫӗ.
Она делит земной шар на два полушария — северное и южное.

Пӗр полюсне ҫурҫӗр полюсӗ теҫҫӗ, мӗншӗн тесен вӑл ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи чи ҫурҫӗрти точка, тепӗр полюсне — кӑнтӑр полюсӗ теҫҫӗ.
Один полюс называется северным, так как это самая северная точка на земном шаре. Другой полюс — южным.

Ытти карапсем Кӑнтӑр Америка хӗррипе пӗрмай малалла кайнӑ.
А остальные шли дальше и дальше вдоль берегов Южной Америки.

Ҫӗр тавра малтан ҫӳресе ҫаврӑнни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Юлашкинчен, Кӑнтӑр Америкӑн ҫыранӗ курӑнса кайнӑ.
Наконец, показался берег Южной Америки.

Магелланӑн паруслӑ пилӗк карапӗ Европа ҫӗрӗнчен (Испанирен) уйӑрӑлса, Кӑнтӑр Америкӑн ҫыранӗсем патнелле кайнӑ, Глобус тӑрӑх Магелланӑн ҫулне кӑтартӑр.
Пять парусных кораблей Магеллана отплыли от берегов Европы (из Испании) и направились к берегам Южной Америки.

Малтан шыв хӗвелтухӑҫнелле юхать, унтан кӑнтӑр еннелле пӑрӑнса кая пуҫларӗ.
Сначала ручей тек на восток, потом стал поворачивать к югу.

Пӗчӗк ҫырма // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Сӑртӑн ик енӗпе юханшывсем: хӗвеланӑҫпе кӑнтӑр енче Быстрая шывӗ, хӗвелтухӑҫ енче — Студеная шывӗ.
По обе стороны холма реки: на западе и юге река Быстрая, на востоке — река Студеная.

Сӑртран мӗн куратпӑр эпир // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Сӑртӑн кӑнтӑр енче икӗ ял вырнаҫнӑ — Молотово тата Лужки.
На юге холма расположены две деревни — Молотово и Лужки.

Шкул участокӗн кӑнтӑр енӗпе шоссе каять; шоссен икӗ енӗпе те йывӑҫ лартнӑ.
К югу от школьного участка идет шоссе; с двух сторон оно обсажено деревьями.

Пӗр-пӗр вырӑнӑн планӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Япала пӗр-пӗр вырӑнтан ҫурҫӗр енче тӑрать пулсан, ӑна хутӑн ҫӳл енчи хӗрринелле кӑтартаҫҫӗ; кӑнтӑр енче пулсан — аялалла; хӗвелтухӑҫ енче пулсан — хутӑн сылтӑм енчи хӗрринелле; хӗвеланӑҫ енче пулсан — сулахай енчи хӗрринелле.
на север от какого-нибудь пункта — по направлению к верхнему краю листа бумаги; на юг — к нижнему; на восток — по направлению к правому краю листа; на запад — к левому.

Чертеж ҫинче енсене мӗнле паллӑ тӑваҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Унтан тетрадьсене хамӑр ума тытса, ҫурҫӗр еннелле ҫаврӑнса тӑтӑмӑр та, пирӗн тетрадьсен ҫӳлти хӗррисем ҫурҫӗр енне, аялти хӗррисем — кӑнтӑр енне, сылтӑм хӗррисем — хӗвелтухӑҫ енне, сулахай хӗррисем — хӗвеланӑҫ енне пулчӗҫ.
Затем повернули наши тетради так, что верхний край был направлен на север, нижний — на юг, правый — на восток и левый — на запад.

Кӑшт сулкаланса тӑрсан хатӗр чарӑнать те, йӗпӗн пӗр вӗҫӗ ҫурҫӗр еннелле, тепӗр вӗҫӗ кӑнтӑр еннелле кӑтартать.
После нескольких качаний прибор успокоится, и игла теперь указывает: одним концом — на север, другим — на юг.

Компаса кашни харпӑр хӑй тӗллӗн мӗнле тума пултарать // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Сӑмахран, эсӗ ҫурҫӗр еннелле кайнӑ пулсан, таврӑннӑ чух кӑнтӑр еннелле килес пулать.
Если, например, ты шел в северном направлении, то при возвращении нужно идти к югу.

Компас // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ытти енсенӗ коробкӑн тӗпӗнчи ытти саспаллисем кӑтартса тӑраҫҫӗ: В — хӗвелтухӑҫ енӗ (восток), 3-хӗвеланӑҫ енӗ (запад), Ю — кӑнтӑр енӗ (юг).
Другие буквы на дне коробочки укажут остальные направления: В — направление на восток, 3 — направление на запад, Ю — направление на юг.

Ҫипӗн тепӗр вӗҫӗнчен ҫӗклесен, магнитланӑ пластинка малтан калле-малле ҫаврӑнкаланӑ, ҫаврӑнсан-ҫаврӑнсан чарӑнса тӑнӑ, унӑн пӗр вӗҫӗ ҫурҫӗр енне, тепӗр вӗҫӗ кӑнтӑр енне кӑтартнӑ.
Когда нитку брали в руку пластинка начинала качаться. После нескольких качаний она останавливалась — один конец ее указывал на север, а другой на юг.

Страницăсем:

Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Шырав

Шырав ĕçĕ:

Меню

Статистика