Шырав
Шырав ĕçĕ:
Параллельлӗ вӑйсен О центрӗ хӑйӗн япалари вырӑнне параллельлӗ вӑйсем пурте хӑйсен енне улӑштарнӑшӑн (59-мӗш ӳкерчӗк ҫинчи пунктирлӑ линисем) улӑштармасть.
1. Пӗр-пӗринпе шайлашса тӑракан вӑйсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Рабочисем свай ҫапмаллине майӗпен ҫӳле хӑпартаҫҫӗ, вӗсем хӑйсен энергине ҫӳле хӑпартнӑ свай ҫапмаллин потенциллӗ энергине куҫараҫҫӗ; унтан ҫак потенциллӗ энерги кинетикӑлла энергие куҫать, ҫак кайранхи энерги вара, ҫӗрӗн сопротивленине ҫӗнтерсе, свая ҫӗре ҫапса лартас ӗҫе каять.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Трамвайсен, поездсен сывлӑшпа ӗҫлекен тормозӗсенче, сывлӑш почтинче, минӑсем пӑрахмалли аппаратсенче — сывлӑш вӑл ӑна хӗснине пула, урӑхла каласан, унӑн молекулисене хӑйсен вырӑнӗсенчен куҫарнине пула потенциллӗ энергиллӗ пулса тӑрать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ӳкнӗ япалан кинетикӑлла энергийӗ тапӑм вӑйӗсене ҫӗнтерес ӗҫе каять те, япалан частицисем хӑйсен вырӑнӗсенчен куҫнипе, япалан тапӑмлӑ деформацин потенциллӗ энергийӗ, тапӑмлӑ энерги пулса тӑрать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Резинӑн, сывлӑшӑн, слон шӑммин частицисем хӑйсен вырӑнӗсенчен куҫнӑ, пӗр-пӗрин патнелле ҫывхарнӑ, вара япаласем хӑйсен формисене улӑштарнӑ.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Станоксен ҫуракан, касакан, савалакан, шӑтаракан инструменчӗсене е ҫӗр ӗҫлекен орудисене ӗҫлеттерекен пур двигательсем те хӑйсен туртакан вӑйӗпе — ӗҫлекен япалан сопротивленине ҫӗнтерес, унӑн частицисем хушшинчи ҫыпӑҫу вӑйне ҫӗнтерес, частицӑсене хӑйсене пӗр вырӑнтан тепӗр вырӑна куҫарас тӗлӗшпе ӗҫ тӑваҫҫӗ.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
7. Икӗ боевой самолет параллельлӗ ҫулпа пӗр еннеллех ЗО м/сек хӑвӑртлӑхпа вӗҫсе пыраҫҫӗ, пӗр вӑхӑтрах хӑйсен ҫулӗпе перпендикулярлӑ лини ҫинче тӑраҫҫӗ.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пулса тӑнӑ АLBK параллелограмра унӑн АК-па АL енӗсем хӑйсен пысӑкӑшӗсемпе тата енӗсемпе хушӑнакан v₁ тата v₂ векторсем v вектор тӑваканскерсем пулса тӑраҫҫӗ.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Анчах, нумай шухӑшламасӑрах паллӑ, ҫав панӑ диагональ ҫинче темӗн чухлӗ тӗрлӗ параллелограм тума пулать; вӗсен кашнин енӗсем хӑйсен пысӑкӑшӗсемпе тата енӗсемпе задачӑра панӑ вектор тума пултаракан икӗ хушӑнакан вектор пулса тӑраҫҫӗ.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Халӗ карандаша треугольнике хӑйсен малтанхи вырӑнне лартса, пӗр вӑхӑтрах треугольнике линейка тӑрӑх малтан шутарнӑ таранах (4 см) шутарса ҫав вӑхӑтрах унӑн хӗрри тӑрӑх карандашпа малтанхи таранах (10 см) туртса пырсан, карандаш хут ҫинче АО ҫул ҫырса хурать.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ике япала та (ҫынпа кимӗ) пӗр-пӗринчен хӑйсен массисене хирӗҫле пропорциллӗ хӑвӑртлӑхсемпе уйӑрӑлса каяҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Винтлӑ суднӑсем е самолетсем хӑйсен винчӗсемпе шыва е сывлӑша хускатаҫҫӗ; шыв е сывлӑш ҫав вӑйпах винта тивеҫҫӗ, парохода е самолета тепӗр еннелле кайма хӑвӑртлӑх параҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫак тӗслӗхсем ӗнтӗ пурте ҫакна кӑтартаҫҫӗ: куҫса пыракан япаласем, вӗсене куҫарса пынӑ ытти япаласен куҫарас ӗҫе чарӑнсан та, хӑйсен хӑвӑртлӑхне улӑштармасӑр тытса пыраҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫутҫанталӑкри мӗнле явленисем тата (малта асӑннисемсӗр пуҫне) япала инерцине палӑртаҫҫӗ, урӑхла каласан, мӗнле явленисем япаласем хӑйсен тӑплӑхне е куҫса пынине пысӑкӑш енчен те, кайнӑ ен енчен те улӑштармасӑр тӑма пултарнине палӑртаҫҫӗ?
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япаласем куҫса пынине темӗн чухлӗ сӑнанинчен Галилей ҫакӑн пек вывод тунӑ: пур япаласен те тӗп свойстви хӑйсен хӑвӑртлӑхне улӑштармасӑр тӑрасси пулать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Чулсем хӑйсен вырӑнӗнчен куҫнӑ пулсан, вӗсене ӗнтӗ е ҫын, е юхакан шыв, е вӑйлӑ тӑвӑл куҫарнӑ, пӗтӗмӗшпе илсе каласан — ӑна мӗнле те пулсан урӑх япала тивнӗ (куҫарнӑ).
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Опыт ҫакна кӑтартать: пирӗн тӗлӗшрен е мӗнле те пулсан ытти япала тӗлӗшӗнчен хускалмасӑр (тӑплӑхра) тӑракан нимӗнле япала та хӑй тӗллӗн хускалма тытӑнмасть, чулсем хӑйсен вырӑнӗнчех выртаҫҫӗ, вагонсем рельс ҫулӗсем ҫинче тӑраҫҫӗ, пульӑсем пӑшал ӑшӗнче выртаҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Наука аталанӑвӗнче ялан ҫапла пулать: ҫивӗччӗн те хистевлӗн лартнӑ задачӑсем ҫине хӑйсен вӑхӑтӗнчи генилле ҫынсем ҫавӑрӑнса пӑхаҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫулсем ҫавӑн пек япӑх тӑни феодалсемшӗн лайӑх пулнӑ, мӗншӗн тесессӗн вӗсен хӑйсен ҫӗрӗ урлӑ каҫакан ҫулсемпе пыракан лавсем ҫинчен ӳкнӗ таварсене ярса илме право пулнӑ («Что с возу упало, то пропало» тени ҫакӑнтан тухса кайнӑ ӗнтӗ).
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
5. Движенисем хӑйсен хӑвӑртлӑхӗсем тӑрӑх мӗнле тӗслисем пулаҫҫӗ?
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.