Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Пит илемлӗн ӳсекен ӗмӗр симӗс тропик вӑрманӗсем ҫӗре хупласа тӑраҫҫӗ.

Роскошные вечнозеленые тропические леса покрывают землю.

Тропик тӑрӑхӗнчи ҫутҫанталӑк // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Тӳпене сийлӗ пӗлӗтсем хупласа тӑраҫҫӗ — вара темиҫе кун хушши ҫумӑр пӗрӗхсе тарать.

Небо заволакивается слоистыми облаками — и тогда по нескольку дней моросит дождь.

Ҫулталӑк вӑхӑчӗсенче ҫанталӑк епле улшӑнса пырать // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Йывӑҫ турачӗсене пӑр йӗпписем витсе тӑраҫҫӗ. хӗвел ҫуттинче юр пӗрчисен ытла хытӑ йӑлтӑртатса тӑраҫҫӗ, пӑхса хӑнӑхман куҫсене хӗссе пӑхатӑн.

Ветви деревьев покрыты ледяными иголочками. Под лучами солнца так ярко сверкают снежинки, что жмуришься от непривычного блеска.

Ҫулталӑк вӑхӑчӗсенче ҫанталӑк епле улшӑнса пырать // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Кашни кунах пысӑк метеорологи станцийӗсем тӗп станцисене хӑйсен сӑнавӗсем ҫинчен пӗлтерсе тӑраҫҫӗ.

Каждый день по радио крупные метеорологические станции сообщают наблюдения на центральные станции.

Мӗнле ҫанталӑк пулассине малтанах пӗлтерни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӗсенче ҫанталӑка кашни ҫулах сӑнаса тӑраҫҫӗ.

На них ежедневно ведут наблюдения над погодой.

Мӗнле ҫанталӑк пулассине малтанах пӗлтерни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Пӳртри ӑшӑ сывлӑш тулти сивӗ сывлӑшпа тӗл пулсанах, курӑнми шыв пӑсӗсенчен пит пӗчӗк тумламсем пулса тӑраҫҫӗ.

Когда теплый воздух комнаты встречается с холодным, невидимые водяные пары сгущаются в крохотные капельки.

Ҫанталӑк ҫинчен мӗн пӗлмелле // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Кӑвак пӗлӗте пӗтӗмпех хура пӗлӗтсем е ҫумӑр пӗлӗчесем хупласа тӑраҫҫӗ пулсан, хура ҫаврашка ● тунӑ.

Если все небо было покрыто облаками или тучами, ставили знак ●.

Эпир хамӑр шкулта ҫанталӑка епле сӑнаса пыни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫавӑнпа, усал ҫанталӑкран пулакан сиенӗ сирсе ярас тесе, колхозсенче, совхозсенче ҫанталӑка тимлесе сӑнаса тӑраҫҫӗ.

Поэтому в колхозах и совхозах внимательно следят за погодой, чтобы предотвратить вред, какой может причинить неблагоприятная погода.

Ҫанталӑка пӗлни кама тата мӗн тума кирлӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Кӑнтӑрти ҫурчӑмӑр ҫинче вӑрӑм кунсем, кӗске ҫӗрсем тӑраҫҫӗ.

Здесь в это время длинные дни и короткие ночи.

Ҫӗрӗн ҫулталӑкри ҫавӑрӑнӑҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Апла пулсан, кӑнтӑрти полушари ҫинче халӗ кӗске кунсем, вӑрӑм ҫӗрсем тӑраҫҫӗ.

В этой точке теперь короткие дни и длинные ночи.

Ҫӗрӗн ҫулталӑкри ҫавӑрӑнӑҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ӑна тӗнчен мӗнле пайӗсем хупӑрласа тӑраҫҫӗ.

Какие части света окружают его?

Ҫӗр чӑмӑрӗн картти // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫав линисем пур ҫӗрте те кӑнтӑртан ҫурҫӗр енне, ҫурҫӗртен кӑнтӑр енне кӑтартса тӑраҫҫӗ.

Эти линии везде показывают направления с севера на юг или с юга на север.

Глобус ҫинче енсене епле пӗлмелле // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫӗр чӑмӑрӗ те Хӗвел умӗнче ҫавӑн пекех ҫавӑрӑнса тӑрать те ҫӗр ҫинче, кунпа ҫӗр ылмашса тӑраҫҫӗ.

Точно так же вертится земной шар перед солнцем, и на земле день сменяется ночью.

Кунпа ҫӗр мӗншӗн пулаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Тинӗс вӑл — океанӑн пайӗ, вӑл типҫӗр ӑшнелле кӗрсе тӑрать, е ӑна утравсем карталаса тӑраҫҫӗ.

Море — это часть океана, которая вдается в сушу ила окружена островами.

Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫийӗнче ҫиелте мӗн пур // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Глобус ҫине пӑхӑр: Африкӑпа Европа пӗр-пӗринчен мӗнпе уйрӑлса тӑраҫҫӗ?

Посмотрите на глобусе, чем отделены друг от друга Африка и Европа.

Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫийӗнче ҫиелте мӗн пур // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫӗрӗн хире-хирӗҫ енӗсенче тӑракансен урисем пӗр-пӗринпе хире-хирӗҫ тӑраҫҫӗ.

Люди, стоящие на противоположных сторонах земли, обращены друг к другу ногами.

Ҫӗрӗн формипе пысӑкӑшӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинче тӗрлӗ ҫӗрте ҫынсем тӑраҫҫӗ.

В разных местах земного шара стоят люди.

Ҫӗрӗн формипе пысӑкӑшӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Халӗ пӗтӗм ҫӗре ҫынсем пӗлсе тӑраҫҫӗ.

Теперь уже вся земля известна людям.

Ҫӗрӗн формипе пысӑкӑшӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Нумай ҫӗрте тӳремлӗх хӗррипе тусем чул хӳмесем пек ҫӳлелле катмарӑн хӑпарса тӑраҫҫӗ.

Во многих местах по окраинам равнины высокими стенами поднимаются каменные громады гор.

ССР Союзӗн ҫӗр ҫийӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Урал тӑвӗсем ҫак айлӑм тӳремлӗхе икӗ пая уйӑрса тӑраҫҫӗ.

Уральские горы разделяют эту низменную равнину на две части.

ССР Союзӗн ҫӗр ҫийӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.