Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Шырав

Шырав ĕçĕ:

хӗҫ сăмах пирĕн базăра пур.
хӗҫ (тĕпĕ: хӗҫ) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.
Вӑл юратупа кӑшт ҫеҫ, ҫамрӑк вӑй вылянӑ чухне ҫеҫ, ҫамрӑк вӑй хӑват вӗресе тӑнӑ чухне ҫеҫ пурӑнса юлнӑ, унтан хӑйне илӗртнӗ ҫиллес ҫын ӑна пӑрахса алла хӗҫ тытнӑ, вӑхӑта юлташӗсемпе те ӗҫкӗ-ҫикӗре ирттерме тытӑннӑ.

Она миг только жила любовью, только в первую горячку страсти, в первую горячку юности, — и уже суровый прельститель ее покидал ее для сабли, для товарищей, для бражничества.

I // Куҫма Турхан. Гоголь Н.В. Тарас Бульба: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 126 с.

Вӑл ҫакӑн пек виҫӗ вӑхӑтра яланах алла хӗҫ тытмалла тесе шутланӑ: комиссарсем ӑҫта та пулсан старшинасене хисеплемесен, вӗсен умӗнче ҫӗлӗк хывмасӑр тӑрсан; православирен мӑшкӑлама тытӑнсан тата аттесемпе асаттесен йӑлисене пӑхӑнмасан; юлашкинчен, кирек те мӗнле тӑшман вырӑнӗнче бусурмансемпе туроксем пулсан, — вӗсене хирӗҫ вара вӑл христиан тӗнӗшӗн кирӗк хӑҫан та алла хӗҫпӑшал тытма юрать тесе шутланӑ.

И положил себе правилом, что в трех случаях всегда следует взяться за саблю, именно: когда комиссары не уважили в чем старшин и стояли пред ними в шапках, когда поглумились над православием и не почтили предковского закона и, наконец, когда враги были бусурманы и турки, против которых он считал во всяком случае позволительным поднять оружие во славу христианства.

I // Куҫма Турхан. Гоголь Н.В. Тарас Бульба: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 126 с.

Анчах ют ҫӗршыв пулӑшӑвӗ вӑл — тӑршши те, ҫивӗччӗш те касакан хӗҫ, ҫавӑнпа та влаҫран кӑларса сирпӗтнӗ манарх аран-аран хӑй тирне упраса хӑварать.

Но помощь чужеземцев — обоюдоострое оружие, и свергнутому властителю едва удается спасти свою шкуру.

Инди юмахӗсем // Макар Хури. Инди юмахӗсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 102 с.

Вырӑссем вӗсене «дощечки» теҫҫӗ, Элӗк районӗнче — «турпас», Муркаш таврашӗнче вӑл — «хӗҫ, хыҫ».

Русские их называют «дощечки», в Аликовском районе дощечка — «турпас», в Моргаушском районе есть и другие названия: «хӗҫ», «хыҫ».

Тӗрлӗрен хӑю, пиҫиххи // Валентина Минеева. Минеева В.А. Чӑвашсен эрешлӗ пир-авӑрӗ: кӗнеке-альбом. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2008. — 182 с.

Станӑн ҫӳлти кашти ҫине пӗр шӑлтӑрма ҫакнӑ, ун ҫинче икӗ пӗчӗк кӗрӗ; хӗҫ вырӑнне йывӑҫ калакпа усӑ кураҫҫӗ; ура пусси вырӑнне кӗрӗ патаккисенчен икӗ кантра ҫыхса янӑ; ураҫҫине ҫӗрӗпе (шӳрӗпе) ывӑтаҫҫӗ.

На верхний брус рамы подвешен блок — «шӑлтӑрма»; на нем две ремизки — «кӗрӗ»; вместо подножек две веревки, привязанные к палочкам ремизок — «кантра», роль берда выполняет деревянная лопатка — «калак»; уточную нить водит ишулечка (цевка) — «ҫӗрӗ», «шӳрӗ».

Тӗрлӗрен хӑю, пиҫиххи // Валентина Минеева. Минеева В.А. Чӑвашсен эрешлӗ пир-авӑрӗ: кӗнеке-альбом. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2008. — 182 с.

Хӗҫ витӗр илесси кӑшт урӑхларах: хӗрринчи ултӑ ҫиппине шӑл пуҫне пӗрер мӑшӑр ил те виҫӗ шӑлне сиктерсе хӑвар, унтан каллех ултӑ ҫиппине шӑл пуҫне пӗрер мӑшӑр ил, виҫӗ шӑл сиктер.

А в бердо пробирают по-другому: крайние шесть ниток — по паре в зуб, три зуба пропускают, затем шесть ниток по паре в зуб, снова пропускаешь три зуба.

Тӗрлӗрен пирсем тата кавирсем // Валентина Минеева. Минеева В.А. Чӑвашсен эрешлӗ пир-авӑрӗ: кӗнеке-альбом. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2008. — 182 с.

Ӑса пир уҫҫине ураҫҫи ҫиппине хурса хӑварать, пӗр кӗрри хӑйӗн ҫинчи ҫипсене аяла антарнӑ чухне тепри хӑйӗн ҫинчи ҫипсене ҫӳле илсе хӑпартать, ураҫҫи ҫипписемпе кумми ҫипписем ҫыхӑнаҫҫӗ, хӗҫ вӗсене хивсе патнелле тӗртсе хӗстерет.

Открываем зев, челноком пробрасываем уточную нить, меняем подножку, одна из ремизок опускает свою половину нитей основы, другая поднимает вверх свои нити, так нити основы и утка переплетаются.

Пир хатӗрӗсем, пир тӗртни ҫинчен // Валентина Минеева. Минеева В.А. Чӑвашсен эрешлӗ пир-авӑрӗ: кӗнеке-альбом. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2008. — 182 с.

Хӗҫ витӗр илесси ҫакӑн майлӑ пулса пырать.

Пробор через бердо происходит так.

Пир хатӗрӗсем, пир тӗртни ҫинчен // Валентина Минеева. Минеева В.А. Чӑвашсен эрешлӗ пир-авӑрӗ: кӗнеке-альбом. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2008. — 182 с.

Хӗҫ янахӗ ҫирӗп, ӑна икӗ алӑпа пуҫӗсенчен тытса, кӑштах малалла ӳпӗнтерсе шутараҫҫӗ.

Рама берда крепкая, ее берут с боков двумя руками и довольно сильно ею прижимают уточину.

Пир хатӗрӗсем, пир тӗртни ҫинчен // Валентина Минеева. Минеева В.А. Чӑвашсен эрешлӗ пир-авӑрӗ: кӗнеке-альбом. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2008. — 182 с.

Хӗҫ ҫине пӑхсассӑн унӑн йӗркипе ларса тухнӑ шӑлӗсене куратӑн.

Целый ряд зубьев на одинаковом расстоянии друг от друга.

Пир хатӗрӗсем, пир тӗртни ҫинчен // Валентина Минеева. Минеева В.А. Чӑвашсен эрешлӗ пир-авӑрӗ: кӗнеке-альбом. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2008. — 182 с.

Мӗнле хӗҫ валли мӗн хулӑнӑш ҫип кирлине лайӑх чухланӑ вӑл.

Какому берду какой толщины требуется нитка — знал хорошо.

Пир хатӗрӗсем, пир тӗртни ҫинчен // Валентина Минеева. Минеева В.А. Чӑвашсен эрешлӗ пир-авӑрӗ: кӗнеке-альбом. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2008. — 182 с.

Хӗҫ тумалли ҫипписене хӑй арласа пӗтӗретчӗ, ӑвӑслатчӗ.

Нитки для берда прял сам.

Пир хатӗрӗсем, пир тӗртни ҫинчен // Валентина Минеева. Минеева В.А. Чӑвашсен эрешлӗ пир-авӑрӗ: кӗнеке-альбом. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2008. — 182 с.

— Пирӗн асаттене Хӗҫ Прохорӗ тетчӗҫ ялта.

«Нашего дедушку называли Хӗҫ Прохорӗ.

Пир хатӗрӗсем, пир тӗртни ҫинчен // Валентина Минеева. Минеева В.А. Чӑвашсен эрешлӗ пир-авӑрӗ: кӗнеке-альбом. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2008. — 182 с.

Ӗлӗк хӗҫ тӑвакан ӑстасем пулнӑ.

В старину бердо делали специальные мастера.

Пир хатӗрӗсем, пир тӗртни ҫинчен // Валентина Минеева. Минеева В.А. Чӑвашсен эрешлӗ пир-авӑрӗ: кӗнеке-альбом. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2008. — 182 с.

Кашни килте хӗҫ тума пултарайман.

Не каждый мог сделать бердо.

Пир хатӗрӗсем, пир тӗртни ҫинчен // Валентина Минеева. Минеева В.А. Чӑвашсен эрешлӗ пир-авӑрӗ: кӗнеке-альбом. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2008. — 182 с.

Виҫӗ кӗтеслӗ шлепке тӑхӑннӑ, пичӗ ҫинче хӗҫ каснӑ ҫӗвӗ пур капитан, хул айӗнче подзорнӑй труба тытса тӑтӑшах ҫак ҫыран хӗрринче сӗтӗрӗнсе ҫӳренине аса илтӗм.

Вспомнил я и капитана, который так часто бродил по этому берегу, его треугольную шляпу, сабельный шрам на щеке и медную подзорную трубу.

VII сыпӑк // Никита Волков. Стиветсон, Р.Л. Мул утравӗ: роман / вырӑсларан Н.Волков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1940. — 168 с.

Хӑйӗн пиҫиххийӗ ҫумӗнче хӗҫ пулсан та, ун ҫинче ҫар ҫынни сӑнӗ курӑнмарӗ.

Ничего воинственного не было в нем, хотя у него на поясе висел кортик.

II сыпӑк // Никита Волков. Стиветсон, Р.Л. Мул утравӗ: роман / вырӑсларан Н.Волков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1940. — 168 с.

Унӑн лӑсканса пӗтнӗ кӑвак сӑхманӗн сарлака арки айӗнче ҫинҫе хӗҫ сулланса пыратчӗ.

Под широкими полами его истрепанного синего кафтана колыхался кортик.

II сыпӑк // Никита Волков. Стиветсон, Р.Л. Мул утравӗ: роман / вырӑсларан Н.Волков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1940. — 168 с.

Акӑ сана тата кӗмӗл хӗҫ, акӑ ылттӑнланӑ пӑшал — ил, вӗсем санӑн чи ҫывӑх тусусем пулӗҫ.

А вот тебе серебряная сабля и ружьё позолоченное — они будут твоими первыми друзьями.

Юмаx // Николай Евстафьев. Баныкин, В. И. Чапаев ҫинчен: калавсем; Н. Евстафьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 128 с.

Ансӑр кӑна хӗҫ ҫивӗччӗшӗ ялтӑртатса илчӗ, ҫав самантрах лутака салтак месерле кайса ӳкрӗ.

Блеснуло узкое лезвие шашки, и в то же мгновение коренастый солдат повалился навзничь.

Николаевска илни // Николай Евстафьев. Баныкин, В. И. Чапаев ҫинчен: калавсем; Н. Евстафьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 128 с.

Страницăсем:

Меню

 

Статистика

...тĕплӗнрех