Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Ачалӑхне Дон ҫинчи Ростовра ирттернӗ, Ленинградра иккӗмӗш шайри шкула вӗренсе пӗтернӗ.

Детство провёл в Ростове-на-Дону, школу второй ступени окончил в Ленинграде.

Рысс Евгений Самойлович // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1% ... 0%B8%D1%87

Медичи паркӗ XVI ӗмӗр вӗҫӗчченех упранса юлнӑ, тӗн вӑрҫисем вӑхӑтӗнче кӑна ӑна тӗппипех пӗтернӗ теме пулать.

Парк Медичи просуществовал до конца XVI века и был практически уничтожен во время религиозных войн.

Тюильри (сад) // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1% ... %B0%D0%B4)

Халь ӗнтӗ Мускав — Атӑл каналне туса пӗтернӗ.

Закончилось строительство канала Москва — Волга.

Ҫулйӗрсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Йывӑҫӗсене пӗтӗмпех явӑнакан ӳсентӑрансем — лианӑсем явса пӗтернӗ.

Деревья переплетены вьющимися растениями — лианами.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Крымра чӗрчун тӗнчи чухӑн, чӗрчунсене унта ҫын пит тытса пӗтернӗ.

Животный мир в Крыму беден, он сильно истреблен человеком.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Халӗ вӗсене нумай касса пӗтернӗ.

Но теперь они сильно вырублены.

Вӑрмансен зонинчен хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирелле // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Халӗ вӗсене пӗтӗмпе пекех касса пӗтернӗ.

В настоящее время они почти совершенно вырублены.

Хутӑш вӑрмансен зонинчи ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пӗтернӗ вӑрмансем, типӗтнӗ шурлӑхсем вырӑнне ялсемпе хуласем, фабрикӑсемпе заводсем ӳссе ларнӑ, пур еннелле те чугун ҫулсем тӑсӑлса выртнӑ.

На месте сведенных лесов и осушенных болот возникли селения и города, заводы и фабрики, протянулась во все стороны сеть железных дорог.

Хутӑш вӑрмансен зони мӗнле улшӑннӑ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Патша правительстви тӑвайманнине Совет влаҫӗ тӗлӗнмелле хӑвӑрт туса хучӗ: 20 уйӑх хушшинчех Сталин ячӗпе тӑракан Шурӑ тинӗс — Балтика каналне туса пӗтернӗ, вӑл тӗнчипе чи пысӑк канал, унӑн тӑршшӗ 200 км ытла.

То, чего не сделало царское правительство, с необычайной быстротой было разрешено властью Советов; в 20 месяцев был построен величайший в мире Беломорско-Балтийский канал имена Сталина длиной больше 200 км.

Сталин ячӗпе тӑракан Шурӑ тинӗс — Балтика каналӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӑрмана ӑҫта касма, турттарма ҫӑмӑлрах, ҫавӑнта каснӑ; шыв тӑрӑхӗсенчи, тайга хӗррисенчи касмасӑр упрамалли вӑрмана касса пӗтернӗ.

Лес вырубали там, где его легче было добыть и перевезти: по рекам, по окраинам тайги, именно там, где лес нужно было сохранить.

Вӑрман хуҫалӑхӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Патша чухне вӑрманпа суту-илӳ тунӑ купецсем темен талкӑш вӑрмана нимӗн йӗркесӗр касса пӗтернӗ.

Царские купцы-лесопромышленники хищнически сводили огромные площади лесов.

Вӑрман хуҫалӑхӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫурлан 2-мӗшӗнче Александр ансӑр сӑмсахӗ ҫинче пӗрремӗш ҫурта (ӑна икӗ эрне хушшинче хӑпартнӑ) туса пӗтернӗ, тепӗр ҫурт ҫине Ново-Мариинск постне туса хурса сӑвапланӑ, фотограф документлӑ сӑнсем ӳкерсе илнӗ.

2 августа завершилось строительство первого дома на косе Александра (был возведён за две недели), на следующий был создан и освящён пост Ново-Мариинск, фотограф сделал серию документальных снимков.

Анадырь историйӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0% ... 0%B9%D3%97

Ҫав юхӑм пулман пулсан, Европӑн ҫурҫӗр енӗ пӑрпа витӗнсе ларнӑ пулӗччӗ, хаяр сивӗ унта мӗн-пур пурӑнӑҫа пӗтернӗ пулӗччӗ.

Не будь этого течения, север Европы был бы загроможден льдами, лютый холод сковал бы там все живое.

Ҫурҫӗрти поляр облаҫӗ пирӗн ҫанталӑка улшӑнтарни // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ывӑнса халран кайнӑ, тӑм илсе пӗтернӗ ҫынсем, юлашки вӑйӗпе пӑр тӑрӑх упалене-упалене хӑпаркаласа, полюс патнелле хуллен ҫывхарнӑ.

Измученные, истощенные, обмороженные люди медленно подвигались к полюсу, из последних сил карабкаясь по Льду.

Кӑнтӑр полюсӗ патне кайни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ӗҫлеме каясшӑн пулман ялсене нумайӑшне ҫӗмӗрсе, ҫунтарса пӗтернӗ.

Много селений, отказавшихся идти на работу, было разгромлено, сожжено.

Тропик тӑрӑхӗнчи халӑхсен пурӑнӑҫӗ епле // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Англи, Бельги тата ытти государствӑсен капиталисчӗсем чи ырӑ ҫӗрсене туртса илнӗ, тупӑшшӑн выҫӑхса пит паха кайӑксене, ӳсентӑрансене нумай пӗтернӗ.

Капиталисты Англии, Бельгии и других государств захватили лучшие земли, хищнически истребили много ценных зверей и растений.

Тропик тӑрӑхӗнчи халӑхсен пурӑнӑҫӗ епле // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӗсем кунта халӗ те пурӑнаҫҫӗ, анчах вӗсем сахалланса юлнӑ, вӗсене этем нумай пӗтернӗ.

Водятся они здесь и в настоящее время, но их стало гораздо меньше — сильно истребил их человек.

Африкӑри саванна тӑрӑх ҫӳрени // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Нумӑйӑшне вӗсене этем пӗтернӗ.

Многие уже истреблены человеком.

Тропик вӑрманӗсенчи чӗрчунсем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Юлашки ҫула Магеллансӑрах ҫӳресе пӗтернӗ.

Путешествие было закончено без Магеллана.

Ҫӗр тавра малтан ҫӳресе ҫаврӑнни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӑрмана касса пӗтернӗ тӗлте ҫӗнӗрен йывӑҫсем лартаҫҫӗ.

Где лес вырублен, его сажают вновь.

Вар // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.