Шырав
Шырав ĕçĕ:
Вӑл «план ухмаха ернӗ е сутӑнчӑк ҫын планӗ» тесе ун ҫинчен тӗрӗс каланӑ.И о нем правильно сказали, что это «план сумасшедшего или изменника…»
II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Александр вара Барклая вӑлах главнокомандующи пулать тесе сӑмах вӗҫҫӗн ҫирӗплетсе каланӑ пулсан та тӗрӗссипе, ертсе пырас ӗҫе хӑй ҫине илнӗ.
II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Ҫав обществӑн условийӗнче ҫапла каланӑ пулнӑ: «Математикӑн пайӗсенчен чи усӑллисем механика тата ҫар искусстви пулнине шута илсе, общество пуринчен ытларах вӗсем ҫине ҫавӑрӑнса пӑхма, ҫамрӑксене ҫар службине хатӗрлеме пӗтӗм вӑя хума шутларӗ…» тенӗ.
II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Маршал Даву патне ҫырнӑ ҫырӑвӗнче ҫакӑн ҫинчен император хӑй те пӗлтерсе каланӑ: «Ку таранччен эпӗ нихӑҫан та ҫакӑн пек вӑйлӑ хатӗрленсе курман-ха», тенӗ вӑл.
I сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
«…Российӑра кашни ҫулах ҫур миллион ача хутшӑнса пынӑ вӑхӑтра эпӗ Европӑри хамӑн ӑнӑҫлӑхсемпе лӑпланма пултараймастӑп», тесе каланӑ Наполеон, аталанса пыракан Россия Францирен ытла вӑйланса каяссинчен шикленсе.
I сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Лев Толстой ҫапла ҫырать: Кутузов Александр патшан гофмаршалне: эсӗ патшана ҫак ҫапӑҫӑва кӗрес тесе ӳкӗтлеме тӑрӑшса пӑх-ха тесе ыйтсан, лешӗ ҫапла ҫеҫ каланӑ: «Манӑн ӗҫ — риспа котлет таврашӗ, сирӗн, Михаил Илларионович, — вӑрҫӑ енӗпе ӗҫлесси пулать» тенӗ.
VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Вӑл тӳрех ҫапла каланӑ: «Эпӗ ҫамрӑк пулнӑ, манӑн опыт пулман, Кутузовӑн ун чухне мана ҫапӑҫӑва кӗме чармалла пулнӑ», тенӗ.Он сказал: «Я был молод, неопытен, и Кутузов должен был удержать меня от сражения».
VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Австри графӗ Бубна Вейротера ҫапла каланӑ: «…иртнӗ ҫулла маневрта тунӑ йӑнӑшсене ан тӑвӑр, ҫак вырӑнта пӗлтӗрхи пек, ҫухалса ан кайӑр» тенӗ.
VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Вуласа пӗтӗрнӗ хыҫҫӑн Вейротер ҫапла каланӑ: мӗн кирлине пурне те асӑрханӑ, Наполеон ҫарӗ пӗтесси курӑнсах тӑрать, мӗншӗн тесен ҫав вырӑнта Австри ҫарӗ маневрсем те туса ирттернӗ, тенӗ.
VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
«Аяккарах чакмалла, варӑ лере, Галицире, эпӗ французсен шӑммисене шӑтӑка пытаратӑп» тесе вӑл тӗрӗс каланӑ.Он был прав, говоря: «Надо отходить дальше, и там, в Галиции, я погребу кости французов…»
VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Кутузов Наполеонпа халӗ татӑклӑн ҫапӑҫма кирлӗ мар, апат-ҫимӗҫ нумай районсене чакса пымалла ха тесе каланӑ.
VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Лешӗ вара патшана пӗтӗмпех хӑратса пӑрахнӑ, вӑл тӳрех ҫапла каланӑ: «Санӑн тытӑнма ир-ха, тӑшман сана ҫӗмӗрсе тӑкать…» тенӗ.Но тот совсем напугал царя, прямо сказав: «Рано тебе, побьет тебя супостат…»
VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Вӑл австриецсене ҫав териех ҫиленнӗ пулин те, яланхи пекех, лӑпкӑн ҫапла каланӑ:
IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Хӑранипе, врач Кутузовран: мӗншӗн-ха куҫӑра эпӗ эмеллеме хушман эмелпе сӗртӗр, тесе ыйтсан, Кутузов ӑна ҫапла каланӑ:
III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
«Вырӑс мужикӗсем, — тесе вулатпӑр унӑн ҫырӑвӗнче, — управитель вӗсене хӗсӗрлени ҫинчен пит пысӑк жалоба ҫырса панӑ, вырӑс мужикӗсем пурте инҫетри дачӑра халиччен управитель пулса пурӑннӑ Теленкова каллех хӑйсен управителӗ тӑвасшӑн, мужиксем каланӑ тӑрӑх, вӑл чӑнласах та ырӑ кӑмӑллӑ ҫын иккен».
III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
1801-мӗш ҫулхи март уйӑхӗн пӗр тӗттӗм каҫхине пӑвса вӗлернӗ ашшӗ выртакан пӳлӗмӗнчен Александр тухнӑ та, хуралта тӑракан Семеновски полк салтакӗсене чӗтӗрекен сасӑпа ҫапла каланӑ:
III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Каярахпа, Измаил площадӗнче Кутузова тӗл пулсан, Суворов ӑна ҫапла каланӑ:Позднее, встретившись с Кутузовым на площади Измаила, Суворов сказал,
II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Вӑл вӑхӑтри ҫынсем каланӑ тӑрӑх, Кутузов Суворовран пулӑшу ыйтнӑ, анчах ӑна Суворов: эпӗ Измаила туртса илни ҫинчен тата Кутузова унӑн коменданчӗ туса лартни ҫинчен тахҫанах Российӑна хыпар ятӑм, тесе пӗлтернӗ.
II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Пур ҫӗрте те: Бендерӑпа, Аккерман крепоҫӗсене илнӗ чухне те, хирти ҫапӑҫусенче те, е егерьсен батальонне, е тата казаксен отрячӗсене ертсе пырса, вӑл вӑхӑтри ҫынсем каланӑ тӑрӑх, Кутузов пур ҫӗрте те «ҫиеле тухнӑ».
II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
1941 ҫулхи ноябрӗн 6-мӗшӗнче каланӑ сӑмахӗнче Сталин юлташ «пирӗн танксем пахалӑх тӗлӗшӗнчен нимӗҫ танкӗсенчен малта тӑраҫҫӗ…» терӗ.В речи 6 ноября 1941 года товарищ Сталин сказал: «Наши танки по качеству лучше немецких танков…»
Пирӗн танксем // В. Сергеев. Дрожжин Олег. Ухӑран — танка ҫитиччен. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 110 с.