Шырав
Шырав ĕçĕ:
Вӑл маршсем мӗн тери йывӑр пулни ҫинчен пире 1812 ҫулхи вӑрҫӑра хӑй пулса курнӑ, чи паллӑ вӑрҫӑ авторитечӗ Клаузевиц каласа пӗлтерет.
VII сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Кӑшкӑра епле аркатма вӗсене ватӑ, хурапа шурра курнӑ полководец чӗннине вӗсем ӑнланса илнӗ.Каждый понял, какого волка зовет их травить старый, испытанный ловчий.
V сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Май килсен вӑрҫӑ пирки сиен курнӑ именисемшӗн укҫа сӑтӑрса илес шутпа помещиксем те пынӑ.Приехали помещики, чтобы потребовать, если удастся, возмещения убытков за разоренные войной имения.
V сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Унтан каллех француз хӗрарӑмӗсем ҫинчен, тахҫан пулса курнӑ Париж ҫинчен сӑмах тапратнӑ.Затем опять заговорил о французских женщинах, о Париже, который он когда-то посетил.
V сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Вӑл хӑйӗн ҫав тери пысӑк йывӑрлӑхне курнӑ, ҫӑлӑнӑҫӑн юлашки меслетне ҫухатасран хӑранӑ.Он чувствовал безвыходность положения, боялся потерять последнюю возможность спасения.
V сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Вӑл Мускав шывӗ юхакан енчи чӳречесем патне чупса пынӑ, вут хыпса илнӗ Замоскворечье ялкӑшнине курнӑ.Он кинулся к окнам, выходящим на Москва-реку, и увидел, как охваченное огнем пылало Замоскворечье.
IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Вӑл та вуншар ҫапӑҫусем, ҫӗнтерӳсем, ун патӗнчен тыткӑна лекнисен йӗркесӗр ушкӑнӗсене хӑваласа пынисене, ялавсемпе тупӑсене сӗтӗрсе пынисене, намӑса юлнӑ тӑшман генералӗсене курнӑ.
III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Унӑн куҫӗ умӗнчех тӑшман ҫарӗн ӗречӗсем ишӗлсе пынине, вилӗмрен хӑтӑлнисем нимӗн тума пӗлменнипе хӗҫпӑшалпа артиллерие пӑрахса, территорие, аманнисене, ҫапӑҫма хатӗр паттӑрсен пӗчӗк ушкӑнне пӑрахса тарнине, салтаксем командирсене итлеме пӑрахнине, лешсем йӗркерен тухса кайнӑ ушкӑн пек пулнӑ войско чаҫӗсемпе нимӗн тума пултарайманнине курнӑ.
III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Ҫур ӗмӗр хушши вӑл ҫапӑҫусен тӑвӑллӑ музыкине итленӗ, вилӗмӗн хӑрушӑ картинӗсене, аркатусене курнӑ.Полвека слушал он грозовую музыку сражений, видел страшные картины смерти, разрушений,
III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Батарея хыҫӗнчен иртсе пыракан 1-мӗш ҫар штабӗн начальникӗ Ермолов, Кутузов ӑна ҫапӑҫу хирне пӑхма тата войскӑсене хавхалантарма янӑ пулнӑ, обстановкӑна часах туйса катастрофа пулассине курнӑ та, Уфимски полкӑн ҫывӑхри батальонӗсене пухса, хӑйпе пӗрле пулнӑ артиллерие персе тӑма хушса, контратакӑна кайнӑ.
III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Унӑн ҫывӑхӗнчи ҫынсем вӑл хӑш чухне мӑйне тӑсса пуҫне ҫӗрелле чикнине курнӑ.Временами окружавшие его видели, как он, вытягивая шею, наклоняет голову к земле,
III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Иртнӗ кун французсен пӗтӗм ҫарӗ Бородинонӑн аслӑ хирне курнӑ, унта вырӑс войскисем вӗҫӗ-хӗррисӗр тӑнӑ.
III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Неман шывӗ хӗрринче Измаила тата Итали крепоҫӗсене штурмланӑ полксемпе дивизисем тӑнӑ, вӗсем Альп тӑвӗсемпе Польша шурлӑхӗсенче, Дунай тата Финн заливӗ хӗррисенче пулса курнӑ.
II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Войскӑсен ӗречӗсенче вӑл хӑйӗн ватӑ салтакӗсене курнӑ.
I сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Вырӑс ҫарӗ кая юлнӑ Пруссирен йышӑнса илнӗ ҫар системи пирки хурлӑх курнӑ.Русская армия расплачивалась за отсталую, заимствованную у Пруссии военную систему,
VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Ҫав малта пыракан ҫынсем пӗрре кӑна мар патша таврашӗсем ҫӗршыва, халӑха, ҫарсене пӗтернине курнӑ, анчах ӑна чарма вӗсем вӑй ҫитерме пултарайман.видевших не раз, как цари губят страну, народ, армию, и бессильных помешать этому.
VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Яланхи пекех лӑпкӑ та хӑйне ытлашши палӑртма тӑрӑшман Кутузов ахаль ӑшӑ сюртук тӑхӑнса, хуралсене улӑштарнӑ ҫӗре пынӑ, вӑл салтаксемпе калаҫнӑ, салтаксенчен ҫемьисемпе хӑйсен нушисем ҫинчен ыйтса пӗлнӗ, офицерсемпе пӗрле хӑйсем туртса илнӗ хуласем ҫинчен аса илнӗ, хӑй пулса курнӑ ют ҫӗршывсем ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Михаил Илларионович Европа тӑрӑх нумай ҫӳресе курнӑ, чылай вӑхӑт хушши вӑл Лейденра ун чухне наукӑсен центрӗ вырӑнӗнче шутланса тӑнӑ хулара пурӑннӑ.Михаил Илларионович много путешествовал по Европе, долго жил в Лейдене — тогдашнем центре науки.
II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Кутузов унта пулса, Суворов хӑйӗн плащне вут патӗнче ҫӗр ҫине сарса салтаксемпе пӗрлех выртса каннине курнӑ, вӑл салтаксемпе пӗр хуранта пӗҫернӗ апатах ҫинӗ, каҫсене салтаксемпе пӗрле вӗсен хуйхисемпе пысӑк мар савӑнӑҫсем ҫинчен калаҫса ирттернӗ, вӗсемпе шӳт тунӑ, сӑмах-юмах каласа култарнӑ.
I сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Астрахански полкра Кутузов ҫарӑн пурӑнӑҫӗпе ҫара вӑрҫӑ ӗҫне вӗрентес тӗлӗшпе вӑл вӑхӑтра пулма та пултарайман япаласене курнӑ.
I сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.