Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Сергеев Иван Сергеевичӑн награда хутне вулатпӑр: «Паттӑрлӑх е хисепе тивӗҫлӗ ӗҫсем тунине кӗскен тата конкретлӑ ҫырса кӑтартни. Сергеев юлташ 1944 ҫулти мартӑн 18-мӗшӗнче икӗ юлташӗпе пӗрле, хӑйӗн пуҫарӑвӗпе Винница хулин Хӗвеланӑҫ пайне тӑшманран хӑтарнӑ чухне Буг юхан шывӗ урлӑ чӑн малтан сулӑпа ишсе каҫса юхан шывӑн сылтӑм ҫыранӗнчи тӑшман плацдармне тытса илнӗ. Тӑшман вӑйлӑн персе тӑнине , темиҫе хутчен контратакӑланине пӑхмасӑр, Сергеев юлташ, паттӑрлӑх кӑтартса, пӗр талӑк ҫурӑ Буг юхан шывӑн сылтӑм ҫыранӗнче пулӑшу ҫитиччен тытӑнса тӑнӑ. Выҫӑ, шӑнса хытнӑ тумтирпе, хӗйӗн хӗҫ-пӑшалӗпе усӑ курса батальона юхан шыв урлӑ каҫма майсем туса панӑ. Шыв урлӑ каҫнӑ чухне взвод комадирӗ амансан хӑйӗн ирӗкӗпе унӑн тивӗҫӗсене пурнӑҫлама тытӑннӑ, Взвода чӑн малтан шыв урлӑ каҫарнӑ. Взвода ертсе пырса Сергеев юлташ электростанцине тата тӑшманӑн вут-хӗм точкисем вырнаҫнӑ темиҫе ҫурт-йӗре тӑшмансенчен тасатнӑ, ҫак ҫапӑҫура хӑй кӑна 15 нимӗҫе пӗтернӗ. Тӑшманӑн икӗ пулеметне туртса илсе вӗсемпе нимӗҫсене пеме тытӑннӑ, Ҫавна май Украинӑри пысӑк чукун ҫул узелне, промышленнӑҫпа область центрне туртса илме майсем туса панӑ. Буг юхан шыв урлӑ каҫнӑ, Винница хулине илнӗ чухне паттӑрлӑхпа хӑюлӑх кӑтартнӑшӑн Сергеев юлташ «Совет Союзӗн Геройӗ» ята илме тивӗҫ.

Куҫарса пулӑш

Вун тӑхӑр ҫулхи каччӑсене герой ятне памалла пулнӑ // Василий ЛАПИН. https://kanashen.ru/2024/09/20/%d0%b2%d1 ... %bc%d0%b0/

Тӗп станцирен 4 ҫухрӑмра вырнаҫнӑ Чулай Тунгуска юханшывӑн ҫыранӗнче тавар йышӑнакан причал туса лартнӑ, вӑл пӗтӗмпе 40 пин тонна тавар йышӑннӑ.

На берегу Подкаменной Тунгуски, которая находится в 4 км от головной станции, был оборудован причал для приёма грузов, который в общем сложности принял 40 тыс. т. груза.

Куюмба — Тайшет // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9A%D1%83%D ... 0%B5%D1%82

Ӗпхӳ юхан шывӗн сулахай ҫыранӗнче, Зеленая роща ҫывӑхӗнче, хӗрарӑм пулӑшу ыйтни ҫинчен калакан хыпар хулари гражданла хӳтӗлев управленине ҫитнӗ.

Куҫарса пулӑш

Хӗрсем, каччӑсемпе асӑрхануллӑ пулӑр // Юрий Михайлов. https://ursassi.ru/news/%D0%A5%C4%83%D1% ... -r-3848050

2016 ҫулта Пӗтӗм тӗнчери йога кунне Пушкин ҫыранӗнче Горький паркӗнче ирттернӗ; ӑна та Мускаври Инди елчелӗхӗ ҫумӗнчи Джавахарлал Неру ячӗллӗ культура центрӗ йӗркеленӗ.

В 2016 году Международный день йоги состоялся на Пушкинской набережной в Парке Горького; его также организовал культурный центр им. Джавахарлала Неру при Посольстве Индии в Москве.

Пӗтӗм тӗнчери йога кунӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9F%D3%97%D ... 0%BD%D3%97

СССР Аслӑ Канаш Президиумӗн 1944 ҫулхи нарӑсӑн 22-мӗшӗнчи «Совет Союзӗн Геройӗ ячӗпе Хӗрлӗ Ҫарӑн офицер, сержант тата рядовойсен составне чыслани ҫинчен» Хушӑвӗпе ӑна «Днепр юханшывӗ урлӑ каҫнӑ чухне командовани панӑ ҫар заданийӗсене кӑтартуллӑ пурнӑҫланӑшӑн, юханшывӑн сылтӑм ҫыранӗнче ҫапӑҫури ҫитӗнӳсене аталантарнӑшӑн тата хастарлӑхпа паттӑрлӑх кӑтартнӑшӑн» Совет Союзӗн Геройӗ ячӗпе, Ленин Орденӗпе тата «Ылтӑн Ҫӑлтӑр» медалье чысланӑ.

Указом Президиума Верховного Совета СССР «О присвоении звания Героя Советского Союза офицерскому, сержантскому и рядовому составу Красной Армии» от 22 февраля 1944 года за «образцовое выполнение боевых заданий командования при форсировании реки Днепр, развитие боевых успехов на правом берегу реки и проявленные при этом отвагу и геройство» удостоен звания Героя Советского Союза с вручением ордена Ленина и медали «Золотая Звезда».

Кошелев Михаил Тимофеевич // Светлана Трофимова. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9A%D0%BE%D ... 0%B8%D1%87

Ҫыранӗнче ватӑ йӑмрасем ӳсеҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

VII // Николай Жирнов. Жирнов, Николай Трофимович. Анне килӗ: повеҫсем. — Шупашкар: Ҫӗнӗ вӑхӑт, 2007. — 261 с. — 168–261 с.

Сухона юханшывӗн сулахай ҫыранӗнче вырнаҫнӑ.

Расположена на левом берегу реки Сухоны.

Нюксеница // Макар Силиванов. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9D%D1%8E%D ... 1%86%D0%B0

Дунайӑн тепӗр енчи ҫыранӗнче вырнаҫнӑ Словакири Штурово хулипе Эстергом Мария Валерия кӗперӗ урлӑ ҫыхӑннӑ.

Со словацким городом Штурово на другом берегу Дуная Эстергом соединяет мост Марии Валерии.

Эстергом // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%AD%D1%81%D ... 0%BE%D0%BC

Юханшыв ку вырӑнта Словакипе чикӗ йӗркелет, тепӗр ҫыранӗнче Словаки хули – Штурово — вырнаҫнӑ, вӑл Эстергомӑн тӑванлӑ хули шутланать.

Река образует в этом месте границу со Словакией, а на противоположном берегу находится словацкий город-побратим Штурово.

Эстергом // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%AD%D1%81%D ... 0%BE%D0%BC

Санта-Крус кӑнтӑр ҫыранӗнче Пуэрто-Айора утравӗн административлӑ тӗпӗ пур, унта 12 пине яхӑн ҫын пурӑнать.

На южном побережье Санта-Крус находится административный центр острова город Пуэрто-Айора, в которой живёт около 12 тысяч человек.

Санта-Крус // Семен Говоров. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0% ... %BE%D1%81)

Яланхи пекех, хӗвеланӑҫ ҫыранӗнче ҫулсерен 150 яхӑн йӑрӑмлӑ пӗчӗк кит тата 10 финвал тытаҫҫӗ, хӗвелтухӑҫ енче — 10 яхӑн йӑрӑмлӑ пӗчӗк кит .

Как правило, на западном побережье ежегодно добывается около 150 малых полосатиков и 10 финвалов, а на восточном — около 10 малых полосатиков.

Кит тытас ӗҫ // Владимир Андреев. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0% ... 4%95%C3%A7

Халӑх нумай пурӑнакан хӗвеланӑҫ ҫыранӗнче китӑн 90% тытӑнать.

На гораздо более населённом западном побережье добывается около 90 % китов.

Кит тытас ӗҫ // Владимир Андреев. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0% ... 4%95%C3%A7

2022 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 30-мӗшӗнче «Гриндадрап» фестивале ирттернӗ чухне Фарер утравӗсен ҫыранӗнче темпе те кӑсӑкланакан пин-пин турист умӗнче дельфинсене питӗ нумай вӗлернӗ.

30 июля 2022 года в рамках проведения фестиваля «Гриндадрап» в присутствии тысяч любопытных туристов на побережье Фарерских островов произошло массовое убийство дельфинов.

Кит тытас ӗҫ // Владимир Андреев. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0% ... 4%95%C3%A7

XVII ӗмӗрте кит тытас ӗҫе Ҫурҫӗр Америкӑн тухӑҫ ҫыранӗнче те пуҫланнӑ.

В XVII веке китобойный промысел также начался на восточном побережье Северной Америки.

Кит тытас ӗҫ // Владимир Андреев. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0% ... 4%95%C3%A7

Пантей юхан шывӑн чӑнкӑ ҫыранӗнче йӑлӑмри тем анлӑш хыр вӑрманне, иртен-килен пӑрахутсемпе кимӗсене пӗр вӑхӑт сӑнаса, вӗсемпе киленсе тӑнӑ хыҫҫӑн шыв хӗрне анчӗ.

Куҫарса пулӑш

I // Ӑсан Уҫӑпӗ. Ӑсан Уҫӑпӗ. Тӗлӗкри те пирӗнпех: повеҫсемпе калавсем. Шупашкар: «Пегас» издательство ҫурчӗ, 2014. — 142 с. — 69–77 с.

Пӗррехинче, лешӗ тӗлпулӑва пыман каҫхине, хӗр Атӑлӑн ҫӳллӗ ҫыранӗнче виҫӗ сехет кӗтсе тӑчӗ, ӑшӑ ыйха путакан хулан пушанма тытӑннӑ урамӗпе унӑн общежитие пӗччен таврӑнма тиврӗ.

Куҫарса пулӑш

Шӑнкӑр-шӑнкӑр ҫӑлкуҫ… // Ӑсан Уҫӑпӗ. Ӑсан Уҫӑпӗ. Тӗлӗкри те пирӗнпех: повеҫсемпе калавсем. Шупашкар: «Пегас» издательство ҫурчӗ, 2014. — 142 с. — 55–68 с.

Фессали тӳремлӗхӗн анӑҫ енче, тинӗс шайӗнчен 242 метр ҫӳллӗшӗнче, Пиньос юханшывӗн сулахай ҫыранӗнче, Афинӑран 264 километр ҫурҫӗр-анӑҫалла, Ларисӑран 68 километрта, Трикалӑран 21 километр ҫурҫӗр-анӑҫалла вырнаҫнӑ.

Расположен на западной окраине Фессалийской равнины, на высоте 242 метра над уровнем моря, на левом берегу реки Пиньоса, в 264 километрах к северо-западу от Афин, в 68 километрах к западу от Ларисы и в 21 километрах к северо-западу от Трикалы.

Каламбака // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0% ... 0%BA%D0%B0

Фуншал, автономи регионӗн тӗп хули пулнӑ май Мадейра архипелагӑн тӗп утравӗн кӑнтӑр ҫыранӗнче тӗп вырӑн йышӑнать.

Фуншал, столица автономного региона Мадейра главенствует над южным побережьем Мадейры, главного острова архипелага.

Мадейра // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0% ... 1%80%D0%B0

Сылтӑм ҫыранӗнче — йӗрки-йӗркипе йӑрӑс хыр, сулахай енче — шап-шурӑ хурӑнлӑх…

Куҫарса пулӑш

59 // Владимир Кузьмин. Владимир Кузьмин. Виҫӗ юман: повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1986. — 144 с.

«Аврора» залп панӑ вӑхӑтра эпир Нева ҫыранӗнче пулеметпа хурал тӑтӑмӑр.

Куҫарса пулӑш

22 // Владимир Кузьмин. Владимир Кузьмин. Виҫӗ юман: повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1986. — 144 с.