Çĕннисем
Ҫавна пула вара хӑвӑртланакан движени пӗртикӗс движени пулса тӑрать, унӑн хӑвӑртлӑхӗ те вара, сывлӑш сопротивленийӗ пулнӑ пирки, парашют уҫӑлнӑ чухнехинчен пӗчӗкрех пулса тӑма пултарать.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Самолет ҫинчен сикнӗ хыҫҫӑн пӗр паллӑ вӑхӑт иртсен, ӳкни чылай пысӑк хӑвӑртлӑха ҫитсен, парашютӑн вӗҫерӗнекен кантри хӑех е парашютист туртнипе туртӑнать те, парашют сывлӑш сопротивленине пула уҫӑлса каять, вӑл вара хӑйӗн сарӑлса пысӑкланнӑ ҫийӗпе аялалла куҫса пынине ытларах кансӗрлет.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Парашютпа усӑ курасси ӗнтӗ ҫав свойство ҫинче никӗсленсе тӑрать.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япала хӑвӑртланса ӳкнӗ май ӳссе пыракан сопротивлени пӗр вӑхӑтра япала йывӑрӑшӗпе пӗр пек пулса ҫитет те ӑна танлаштарса тӑрать, вара движени, ҫав самантран пуҫласа, хӑвӑртланакан движенирен пӗртикӗс движение куҫать.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
20-мӗш ӳкерчӗк ҫинче ҫӳлте кӑтартнӑ цилиндра тивекен сопротивление единица тесе йышӑнар; ӳкерчӗк ҫинчи числосем вара ҫав япалана тивекен сопротивлениех, япала ҫумне сывлӑш шуса каймалли ҫисем хушса пырсан, мӗнле чакса пынине кӑтартаҫҫӗ.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Опытсем кӑтартнӑ тӑрӑх, сывлӑш япала куҫса пынине кансӗрлесси япалан малти ҫийӗпе кайри ҫийӗн форминчен питӗ нумай килет.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Кунсӑр пуҫне, куҫса пыракан япала хыҫӗнче сывлӑш пӗтӗрӗнсе тӑнӑ пирки япала умӗнче пусӑм хыҫалтинчен ытларах пулса тӑрать, ҫак явлени те куҫса пыма кансӗрлет.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Иккӗмӗшӗнчен, куҫса пыракан япала ҫумӗнчи сывлӑш сийӗ, сӗртӗнӳ пирки, юнашар сисене илсе каять; ҫаксем чакнӑҫемӗн чакса пыракан хӑвӑртлӑхпа япала хыҫҫӑн вӗҫсе пыраҫҫӗ: вӗсене куҫарма каллех ӗҫ кирлӗ.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япаласене сывлӑшра куҫса пыма ҫаксем кансӗрлеҫҫӗ: пӗрремӗшӗнчен, куҫса пыракан япала умӗнчи сывлӑш частицисем; япала вӗсене, вӗсен инерцине ҫӗнтерсе, хӑйпе пӗрле сӗтӗрсе каять.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ньютон трубкине сывлӑш ярсан, унта хунӑ япаласем те ҫав трубка тӑршшӗне тӗрлӗ вӑхӑтра кайса тухаҫҫӗ.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Апла ӗнтӗ, сывлӑшра икӗ япала тӗрлӗ хӑвӑртлӑхпа ӳкни йывӑрлӑх вӑйӗнчен мар, сывлӑш кансӗрленинчен (сопротивленийӗнчен) килет.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Икӗ татӑкӗн те йывӑрӑшӗсем пӗр пек.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хутран икӗ пӗр пек ҫаврашка касса кӑларса, пӗрне лучӑркаса муклашка туса, тепӗрне апла тумасӑр пӗр вӑхӑтрах пӗр ҫӳллӗшрен ӳкерсен, муклашка тунӑ хут хӑвӑртрах ӳкет.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хамӑр пӑхса сӑнанисем пире ҫакӑн пек шухӑш параҫҫӗ: тӗрлӗ япала тӗрлӗ хӑвӑртланса ӳкнӗ пек туйӑнать; сывлӑшра чул катӑкӗ ҫав ҫӳллӗшренех ӳкекен мамак муклашкинчен хӑвӑртрах ӳкет.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
36. Япаласен сывлӑшри движенийӗ.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫӑмӑллатса шутланӑ чухне ӑна эпир 981 см/сек²-па е, ытларах, 980 см/сек²-па тан тесе йышӑнӑпӑр.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Мускавра япала ирӗклӗ ӳкни хӑвӑртланни 981,6 см/сек²-па тан.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Нормальнӑй хӑвӑртланни тесе ирӗклӗ ӳкекен япалан 980,665 см/сек²-па тан хӑвӑртланнине йышӑннӑ.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ирӗклӗ ӳкни хӑвӑртланни Ҫӗрӗн тӗрлӗ вырӑнӗнче тӗрлӗ пулнипе, пӗр вырӑнта хӑвӑртланнине нормальнӑй тесе йышӑнаҫҫӗ.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла ӗнтӗ, йывӑрӑш вӑйӗ те тӗрлӗ вырӑнта тӗрлӗ пулать.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.