Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Ҫӳреме май ҫук сӗм вӑрмансемпе шурлӑхсем хушшинче тата тусем хушшинче юханшыв улӑхӗсем тӑрӑх якут ялӗсем пӗр-пӗринчен инҫете сапаланса ларса тухнӑ.

По речным долинам среди гор, непроходимых лесов и болот, далеко друг от друга разбросаны поселки якутов.

Выльӑх ӗрчетсе тата ҫӗр ӗҫлесе пурӑнакан якутсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Нумай ҫӗрте тайгара ҫӳреме те май ҫук: пур ҫӗрте те ӳкнӗ йывӑҫсем урлӑ-пирлӗ купаланса выртаҫҫӗ, темӗн пысӑкӑш чул куписем выртаҫҫӗ, час-часах тата путлӑхлӑ шурсем тӗл пулаҫҫӗ.

Во многих местах тайга непроходима: повсюду навалены деревья, нагромождены глыбы камней, часто встречаются болотистые топи.

Тайгари ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Полярти тинӗс пӑрӗсем хушшипе ишсе ҫӳреме йывӑр.

Тяжелы условия плавания во льдах полярного моря.

Ҫурҫӗрти тинӗс ҫулӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Анчах поляр тинӗсӗсене халӗ ҫителӗклӗ пӗлсе ҫитеймен-ха, вӑл тинӗссенче нумай ҫӗрте халӗ те ҫӳреме пит хӑрушӑ.

Но полярные моря еще недостаточно изучены, и плавание во многих местах еще очень опасно.

Ҫурҫӗрти тинӗс ҫулӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Анчах ҫав пуянлӑхсене ҫӳреме пит хӗн аслӑ вырӑнсемпе — тундрӑпа тайга витӗр епле турттарса кӑлармалла-ха?

Но каким путем вывезти эти богатства через огромные, трудно проходимые пространства тундры и тайги?

Ҫурҫӗрти тинӗс ҫулӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Манӑн вара ӑна, чирлӗ ҫынна пӑхнӑ пек, алӑ ҫинче йӑтса ҫӳреме тивнӗ пулӗччӗ — унсӑрӑн вӑл чӑнах та куҫ хупма пултарӗччӗ, манан чунӑн хурлӑхлӑ хӗлӗхӗсене хускатас тесе ӗнтӗ…»

А мне пришлось бы ходить за ней, как за больной, ведь иначе она и вправду бы умерла, лишь бы унизить и меня тоже…»

XX // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Эсӗ, урасӑрскер, ҫул ҫӳреме те пултараймастӑн…

У тебя даже лап нет. Ты и путешествовать не можешь…

XVII // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

— Енчен та манӑн пурҫӑн тутӑр пулас тӑк, эпӗ ӑна мӑя ҫыхса ҫын ҫине тухса ҫӳреме пултарӑттӑм, — терӗ вӑл.

— Если у меня есть шелковый платок, я могу повязать его вокруг шеи и унести с собой, — сказал он.

XIII // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Вӑл ҫулла пит ӑшӑкланса каять; ӑшӑк вырӑнсем пароходсене ҫӳреме кансӗрлеҫҫӗ.

Она сильно мелеет летом; эти мели мешают судоходству по Дону.

Чи паллӑ юханшывсемпе кӳлӗсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫав тинӗссенчен чи пахи — Япони тинӗсӗ; ун урлӑ пирӗн Лӑпкӑ океана тухса ҫӳреме май пур.

Из этих морей самое важное — Японское море, из него мы имеем выход в Тихий океан.

Тинӗс ҫинчи чикӗсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пӑрсем ҫав тинӗссем тӑрӑх ҫӳреме кансӗрлеҫҫӗ.

Льды затрудняют плавание по этим морям.

Тинӗс ҫинчи чикӗсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пӑрсем пароходсене, кимӗсене Пӑрлӑ океанра ҫӳреме кансӗрлеҫҫӗ.

Льды мешают судоходству на Ледовитом океане.

Тинӗс ҫинчи чикӗсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

— Ҫар ҫыннин Тӑван ҫӗршыва хӳтӗлекенӗн ятне чыслӑн та тивӗҫлӗн илсе ҫӳреме май паракан пахалӑхсем пулмалла: Тӑван ҫӗршыва, унӑн историне, культурине, халӑха юратмалла, ҫар дисциплини пулмалла, ҫар тивӗҫне парӑнмалла, Тӑван Ҫӗршыва кирек хӑш самантра та хӳтӗлеме хатӗр тӑмалла, — палӑртать Владислав Георгиевич ҫар ҫыннин профессийӗ ҫинчен.

Куҫарса пулӑш

Тӑван ҫӗршыва хӳтӗлекен професси пур // Неля САБАХОВА. https://sutasul.ru/articles/obshchestvo/ ... ur-3494333

Ачасем савӑнсах велосипедпа ярӑнма, ҫамрӑк ҫемьесем ачасемпе пӗрле коляскӑпа лӑпкӑн ҫӳреме пултараҫҫӗ.

Дети с радостью могут кататься на велосипедах, молодые семьи спокойно гулять с детьми на коляске.

ППМИ пулӑшнипе ялти ҫула ункайланӑ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/obshchestvo/ ... an-3473108

Ҫул тунине пула Алексеевка ялӗнче пурӑнакансене тӗрлӗ транспортпа ҫӳреме ансатрах пулса тӑнӑ.

Благодаря обсыпке дороги всем жителям деревни Алексеевка стало проще передвигаться на всех видах транспорта.

ППМИ пулӑшнипе ялти ҫула ункайланӑ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/obshchestvo/ ... an-3473108

Халӗ автомобильсемпе ытти техникӑпа ҫӳреме ҫумӑрлӑ кунсенче те хӑрамалла мар, ун тӑрӑх лӑпкӑн ҫӳреме юрать.

Теперь автомобилистам и другой технике не стоит бояться дождливых дней и спокойно ездить по ней.

ППМИ пулӑшнипе ялти ҫула ункайланӑ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/obshchestvo/ ... an-3473108

Пулас ҫулшӑн савӑнни палӑрса тӑнӑ, мӗншӗн тесен иртсе ҫӳреме ҫулӗ начарччӗ-ҫке-ха.

Было заметно - рады будущей дороге, ведь проезжая часть находилась в неудовлетворительном состоянии.

ППМИ пулӑшнипе ялти ҫула ункайланӑ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/obshchestvo/ ... an-3473108

Анчах ҫулла тайга витӗр ҫӳреме этеме пит йывӑр.

Но трудно человеку летом пробираться по тайге.

Тайгара // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ледоколсем Ҫурҫӗрти Пӑрлӑ океан тинӗсӗсем тӑрӑх ҫӳреме ҫул уҫса панӑ.

Ледоколы проложили путь по морям Северного Ледовитого океана.

Ледокол Ҫурҫӗрти Пӑрлӑ океан тинӗсӗсем тӑрӑх ҫӳрени // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Юлашки вӑхӑтсенче хӑйӑрсем тӑрӑх ҫӳреме пултаракан гусеничнай автомобиль кӑларнӑ.

В последнее время изобретен особый автомобиль (гусеничный), который может передвигаться по пескам.

Пушхирте // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.