Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Шырав

Шырав ĕçĕ:

ҫӗлене (тĕпĕ: ҫӗлен) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.
Ҫапла, Ҫӗлене ҫиме хӗр пани ҫинчен, анчах тӗлӗнмелле хӑватлӑ ҫын тупӑнса мӗскӗне вилӗмрен ҫӑлни пирки тӗлӗнмелле хайлавсем шутласа кӑлара пуҫланӑ54. Ку йышши мотивсене тутар тӗпчевҫи (акӑлчан ученӑйӗн Ричард Фрей шухӑшӗ ҫине таянса) йышӑннӑ сюжетсен шутне кӗртет.

Люди перестали поклоняться змею (дракону), и тогда стали из уст в уста передаваться впечатляющие истории о том, как человек необыкновенной силы спасает от змея отданную ему на поругание несчастную девушку. Татарский исследователь Л. Замалетдинов (отталкиваясь от рассуждений английского ученого Ричарда Фрея) относит подобные мотивы к вышеназванному сюжету.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Ҫӗр ӗҫӗ аталанма ҫеҫ пуҫланӑ чухне нумай халӑх ҫӗлене шыв стихийипе (тӳперипе те, ҫӗр ҫинчипе те) ҫыхӑнтарнӑ.

В эпоху раннего земледелия многие народы связывали водную стихию (как небесную, так и подземную) с образом змея (дракона).

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

1. Ҫак пухха кӗнӗ текстсенчен вун саккӑрӑшӗ Н.П. Андреев кӑтартмӑшӗнчи 300 А (ҫӗлене ҫӗнтерекен) сюжетпа пӗрлешеҫҫӗ.

1. Восемнадцать текстов, вошедшие в данный сборник, объединеныобщим сюжетом, соответствующим номеру 300 А (победитель змея) в указателе Н.П. Андреева.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

«Вӗри ҫӗлене» унччен асӑнтӑм ӗнтӗ.

Куҫарса пулӑш

«Еркӗн» поэмӑри топонимика // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/blogs/comments/6294.html

— Ятсӑр ҫыру ҫӗлене аса илтерет, ҫавна ӑнланма тӑрӑшӑр.

Куҫарса пулӑш

4 // Николай Мартынов. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 35-61 с.

Улӑхрӑм ҫӳлӗ ту ҫине, Улӑхрӑм ҫӳлӗ ту ҫине Хура ҫӗлене вӗлерме.

Куҫарса пулӑш

Саккӑрмӗш пайӗ // Юхма Мишши. Юхма М. Кӑвал ҫӗмрен: историлле роман. — Шупашкар: «Вучах» библиотеки, 1998. — 352 с.

Ҫӗлене те ҫӗнен, ай, ҫын пур тет, Урхамах пек утпа ҫӳрет, тет.

Куҫарса пулӑш

Пиллӗкмӗш пайӗ // Юхма Мишши. Юхма М. Кӑвал ҫӗмрен: историлле роман. — Шупашкар: «Вучах» библиотеки, 1998. — 352 с.

Хураях та халӑх, ай, хушшинче Ҫӗлене те ҫӗнен, ай, ҫын пур тет.

Куҫарса пулӑш

Пиллӗкмӗш пайӗ // Юхма Мишши. Юхма М. Кӑвал ҫӗмрен: историлле роман. — Шупашкар: «Вучах» библиотеки, 1998. — 352 с.

Драгунсем вара, хусахсем кӗтмен ҫӗртен тапӑннине сирсе ярайсан, ҫар йӗркине ҫухатмасан, ҫав ҫӗлене пайӑн-пайӑн ваклама пултараҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Патька-патша // Юхма Мишши. Юхма М. Кӑвал ҫӗмрен: историлле роман. — Шупашкар: «Вучах» библиотеки, 1998. — 352 с.

Сехӗрленсе ӳкнӗ Пурис, ал лаппине пиншак ҫаннипе хупласа, ҫӗлене кап! ярса тытрӗ те мӗнпур вӑйне пухса алхапӑл ҫӳлелле, тӗмеске урлӑ хыҫалалла вӑркӑнтарчӗ…

Куҫарса пулӑш

Хӑлхасӑр, куҫсӑр вӑрманта // Василий Сипет. Сипет В. Хӑлхасӑр, куҫсӑр вӑрманта: повесть. — Шупашкар, «Пегас» издательство ҫурчӗ, 2017. — 196 с.

Кур-ха ӗнтӗ, ҫӗлене хӗврех ӑшӑтса ӳстернӗ пулать!

Вот тебе, пригрел змею за пазухой!

Виҫҫӗмӗш сыпӑк // Аркадий Малов. Шляху С. Ваня юлташ: повесть. — Шупашкар, Чӑваш АССР Государство кӗнеке издательстви, 1958. — 210 с.

Чӗрӗп ташласа, чупкаласа йӑлӑхрӗ те Иливан умӗнчех ҫӗлене ҫисе ячӗ.

Куҫарса пулӑш

9. Шухӑшӑм, ман шухӑшӑм // Куҫма Турхан. Турхан К. С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: Истори романӗ. Иккӗмӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 559 с.

Унсӑрӑн Гирей арӑмне, ҫав чее хӗрарӑма, вӗре ҫӗлене, Раменскинче усраман пулӗччӗ.

Куҫарса пулӑш

8. Кӑрмӑш ҫулӗ // Куҫма Турхан. Турхан К. С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: Истори романӗ. Иккӗмӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 559 с.

— Вырӑс-паттӑр, ҫӗлене хӑваласа ярсан, хӑйӗн ҫӗршывне кайнӑ.

Куҫарса пулӑш

Шулли Иванӗ // Трубина Мархви. Трубина М. Ача чухнехи. Повесть. Калавсем. — Шупашкар, Чӑваш кӗнеке издательстви, 1981. — 288 с. — 3–192 с.

Ватӑ чӑваш ӑна, ҫӗлене пӗтерме пыр, тесе йӑлӑнать.

Куҫарса пулӑш

Шулли Иванӗ // Трубина Мархви. Трубина М. Ача чухнехи. Повесть. Калавсем. — Шупашкар, Чӑваш кӗнеке издательстви, 1981. — 288 с. — 3–192 с.

Ӑна хирӗҫ никам та тӑрайман, Халӑх пухӑнать те, ҫӗлене ҫӗнтерекен паттӑра шырама пӗр ӑслӑ ватӑ ҫынна яраҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Шулли Иванӗ // Трубина Мархви. Трубина М. Ача чухнехи. Повесть. Калавсем. — Шупашкар, Чӑваш кӗнеке издательстви, 1981. — 288 с. — 3–192 с.

Анчах хытӑ япала вырӑнне аллине ҫеп-ҫемҫе япала лекнипе, ӑнсӑртран ҫӗлене тӗкӗннӗ евӗр, ӑна аяккалла вӑркӑнтарать.

Но вместо твердого предмета в руках оказалось что-то мягкое и вроде живое, и он инстинктивно швырнул сверток в сторону…

Савтепи // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Пӗтӗм тӗнче кураймасть сана, вӗре ҫӗлене.

Куҫарса пулӑш

7. Ҫӗнӗ хуҫа // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.

Кунпа пӗрле хӑйне хӑй ятларӗ: ҫав ҫӗлене алманчӑ туса хунӑ вӗт-ха ӗлӗк мӑрса, ӑна пуйма, хӑйне хирӗҫ вӑй пуҫтарма пулӑшнӑ!

Куҫарса пулӑш

10. Пысӑк карачи сӑмахӗ // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.

Хан ҫав ҫӗлене ӳлӗмрен Хусан гербӗ вырӑнне ӳкерме хушнӑ.

Куҫарса пулӑш

10. Тепӗр Гирей // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.

Страницăсем:

Меню

 

Статистика

...тĕплӗнрех