Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Шырав

Шырав ĕçĕ:

чӑмӑрӗ (тĕпĕ: чӑмӑр) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.
Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинче тӗрлӗ ҫӗрте ҫанталӑк еплине пӗлес тесен, вӑл унта епле улшӑнса тӑнине пӗлни пит кирлӗ.

Важно знать, как меняется погода и в разных местах земного шара, чтобы хорошо представить себе, какая там природа.

Ҫанталӑка пӗлни кама тата мӗн тума кирлӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Полюссем патӗнче чи сивӗ вырӑнсем выртаҫҫӗ, ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи сивӗ тӑрӑхсем.

Около полюсов находятся самые холодные страны, или холодные пояса, земного шара.

Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи ӑшӑ тӑрӑхӗсем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи чи шӑрӑх вырӑнсем пурте экватор таврашӗнче.

У экватора находятся самые жаркие страны земного шара —

Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи ӑшӑ тӑрӑхӗсем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Хӗвел ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи тӗрлӗ вырӑнсене пӗр пек ӑшӑтмасть.

Солнце неодинаково нагревает также разные места земного шара.

Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи ӑшӑ тӑрӑхӗсем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫӗр чӑмӑрӗ хӑй тавра ҫеҫ ҫавӑрӑнмасть, вӑл тата хӗвел тавра та ҫавӑрӑнать.

Земной шар не только вращается вокруг самого себя, но и движется вокруг солнца.

Ҫӗрӗн ҫулталӑкри ҫавӑрӑнӑҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Икӗ полюсран та пӗр тан вырӑн илсе ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинче шухӑшпа йӗри-тавра лини ӳкереҫҫӗ.

На равном расстоянии от обоих полюсов вокруг земного шара мысленно проводится линия.

Полюссемпе экватор // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӑл — ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи чи кӑнтӑрти точка.

Это — самая южная точка земного шара.

Полюссемпе экватор // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Пӗр полюсне ҫурҫӗр полюсӗ теҫҫӗ, мӗншӗн тесен вӑл ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи чи ҫурҫӗрти точка, тепӗр полюсне — кӑнтӑр полюсӗ теҫҫӗ.

Один полюс называется северным, так как это самая северная точка на земном шаре. Другой полюс — южным.

Полюссемпе экватор // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫавӑрӑннӑ чухне те ҫавӑн пекех пулать.

То же самое происходит и при вращении земного шара.

Полюссемпе экватор // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӑл епле ҫавӑрӑннине, ҫӗр чӑмӑрӗ ҫавӑрӑннӑ чухне ун ҫинчи тӗрлӗ вырӑнсем епле куҫнине тӗплӗрех пӑхса тухӑр.

Посмотрим подробнее, как происходит это вращение, как движутся при вращении земного шара разные места па пем.

Полюссемпе экватор // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Эпир ӗнтӗ ҫӗр чӑмӑрӗ пӗрмаях талӑкра хӑй тавра пӗрре ҫавӑрӑннине пӗлетпӗр.

Как мы уже знаем, земной шар постоянно поворачивается вокруг себя один раз в сутки.

Полюссемпе экватор // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫӗр чӑмӑрӗ те Хӗвел умӗнче ҫавӑн пекех ҫавӑрӑнса тӑрать те ҫӗр ҫинче, кунпа ҫӗр ылмашса тӑраҫҫӗ.

Точно так же вертится земной шар перед солнцем, и на земле день сменяется ночью.

Кунпа ҫӗр мӗншӗн пулаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Магелланран кайран ҫӗр чӑмӑрӗ тавра урӑх ҫӳревҫӗсем те ҫӳресе ҫаврӑннӑ.

После Магеллана другие путешественники не раз объезжали вокруг земного шара.

Ҫӗр тавра малтан ҫӳресе ҫаврӑнни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Анчах вӑл ҫӗр чӑмӑрӗ мӗн тери пысӑккине тата ҫул ҫинче мӗн тери йывӑрлӑхсем, хӑрушлӑхсем курассине пӗлмен.

Но он не знал, как велик земной шар и какие трудности и опасности он встретит на пути.

Ҫӗр тавра малтан ҫӳресе ҫаврӑнни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Эсир пӗлетӗр: 400 ҫул ӗлӗк ҫӗр чӑмӑрӗ тавра ҫӳресе ҫаврӑнаканни Магеллан ҫӳревҫӗ пулнӑ.

Первым, как вы уже знаете, объехал вокруг земного шара около 400 лет назад путешественник Магеллан.

Ҫӗр тавра малтан ҫӳресе ҫаврӑнни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинче тӗрлӗ ҫӗрте ҫынсем тӑраҫҫӗ.

В разных местах земного шара стоят люди.

Ҫӗрӗн формипе пысӑкӑшӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинче ҫӳл енӗпе аял енӗ ӑҫта?

Где на земном шаре верх и низ.

Ҫӗрӗн формипе пысӑкӑшӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫӗр чӑмӑрӗ пит пысӑк.

Земной шар громаден.

Ҫӗрӗн формипе пысӑкӑшӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Глобус - ҫӗр чӑмӑрӗ ҫине пӑхатӑп, Сасартӑк вӑл чӗррӗн сывласа ячӗ; Материксем мана пӑшӑлтатаҫҫӗ: - Эсӗ сыхла пире, сыхла!

Смотрю на глобус -шар земной, И вдруг вздохнул он как живой; И шепчут мне материки: - Ты береги нас, береги!

Пӗтӗм Тӗнчери тинӗс кунне халалланӑ мероприяти ирттернӗ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/ekologi/2023 ... rn-3458257

Ҫӗрпе хӗвелӗн искусственнӑй спутникӗсем, тӗнче уҫлӑхне вӗҫтерсе ямалли хӑватлӑ карапсем, атом вӑйӗпе ӗҫлекен электростанцисем, совет ҫыннисем космос карапӗсем ҫинче Ҫӗр чӑмӑрӗ тавра ӑнӑҫлӑн вӗҫсе ҫаврӑнни — ҫаксем пурте коммунизмӑн иксӗлми вӑй-хӑватне кӑтартса параҫҫӗ, пӗтӗм этемлӗхӗн ҫута шанчӑкӗпе савӑнӑҫне палӑртаҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Коммунизм культури // И.А. Маркелов. «Тӑван Атӑл». — 1962, 2(95)№ — 80-88 с.

Страницăсем:

Меню

 

Статистика

...тĕплӗнрех