Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Манӑн тӑван ял, Березовка, 1921 ҫулта пуҫланса кайнӑ.

Куҫарса пулӑш

Березовка – вӑрҫӑ ҫулӗсенче // Анастасия СЕМЕНОВА. http://hypar.ru/cv/comment/reply/10662

Ӑҫтан пуҫланса каяҫҫӗ вӑл шывсем?

Откуда эти реки начинаются?

Юханшывсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем мӗнле тусем ҫинче пуҫланса каяҫҫӗ?

На каких горах начинаются?

Юханшывсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем мӗнле тӳпемре пуҫланса каяҫҫӗ?

На какой возвышенности начинаются эти реки?

Юханшывсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кӗтесрен пӑрӑнсан, тепӗр урам, сарлакаскер, пуҫланса кайрӗ.

За поворотом начиналась другая улица — широкая.

Кавказ тӑвӗсем хушшинче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем пурте тенӗ пекех тусем ҫинчи юрпа пӑр айӗнчен пуҫланса каяҫҫӗ.

Большинство из них вытекает из-под снегов и льдов в горах.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем тусем хушшинче пуҫланса каяҫҫӗ.

Они начинаются в горах.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫав шывсем иккӗшӗ те ҫӳллӗ тусем ҫинчи пӑр айӗнчен пуҫланса каяҫҫӗ.

Обе реки берут начало из-под льда на высоких горах.

Пушӑ хирсенчи ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӗвел тухсанах шӑрӑх пуҫланса каять.

С восходом солнца становилось жарко.

Пушӑ хирпе // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Малтан вӑрмансем хушшинче вӑрмансӑр талккӑшсем тӗл пулма пуҫлаҫҫӗ, вӑрмансем вырӑнне вӑрманлӑ ҫеҫенхирсем пуҫланса каяҫҫӗ.

Сначала среди лесов появляются безлесные пространства — леса переходят в лесостепи.

5. Вӑрманлӑ ҫеҫенхирсемпе хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирсен зони // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӑрмансем патӗнчен тӳрех ҫеҫенхирсем пуҫланса каяҫҫӗ.

Леса не сразу переходят в степи.

5. Вӑрманлӑ ҫеҫенхирсемпе хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирсен зони // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хутӑш вӑрмансен зонинче пӗтӗм Европипе чи пысӑк юханшыв — Атӑл пуҫланса каять.

В зоне смешанных лесов начинается самая большая река в Европе — Волга.

Ҫулйӗрсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Шуррисене хирӗҫ юнлӑ ҫапӑҫу пуҫланса кайнӑ.

Началась кровопролитная борьба с белыми.

Ленин Шатури // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем ӑҫтан пуҫланса кайса, ӑҫта юхса кӗнине лайӑх пӑхса тухӑр.

Проследите их течение от истоков до устьев.

Хутӑш вӑрмансен зонинчи ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Карта ҫине пӑхсан, хутӑш вӑрман зони тӑрӑх юхакан шывсем Средне-Русски тӳпемрен пуҫланса кайни курӑнать; ҫав шывсем вара тӗрлӗ еннелле, виҫӗ тинӗс патнелле — Балтика тинӗсе, Хура тинӗс тата Каспий тинӗсӗ патнелле юхса каяҫҫӗ.

На карте видно, что реки, протекающие по зоне смешанных лесов, берут начало на Средне-Русской возвышенности и направляются в разные стороны к трем морям: Балтийскому, Черному и Каспийскому.

Хутӑш вӑрмансен зонинчи ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хутӑш вӑрманпа тайга хушшинчи чикӗ Ленинградран пуҫланса Хусан патнелле пырать теме пулать.

Граница ее с тайгой проходит приблизительно по линии Ленинград — Казань.

4. Хутӑш вӑрмансен зони. // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хула пуҫланса кайнӑ чухне пынӑ малтанхи ҫынсем пӗтӗм тӗнчерен татӑлса пурӑннӑ, апат-ҫимӗҫ ҫителӗклӗ пулман пирки нуша курнӑ; вӗсен ҫине тӑрсах тайгапа, полярти хаяр сивӗпе кӗрешмелле пулнӑ.

Первые жители зарождавшегося города были оторваны от всего мира, терпели нужду в продовольствии, вели упорную борьбу с тайгой и полярной стужей.

Игарка — полярти порт // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пӗри тайган кӑнтӑр енчи хӗррипе каять: вӑл Ленинградран пуҫланса Вологда — Молотов-Свердловск — Новосибирск-Иркутск витӗр тухса Владивостока пырать.

Одна линия проходит вдоль южного края тайги: Ленинград — Вологда — Пермь — Свердловск — Новосибирск — Иркутск — Владивосток.

Тайгари ҫулйӗрсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тайгана кӑшт юр витсе, ҫанталӑк шӑнтса лартсанах, кайӑк тытас ӗҫ пуҫланса каять, эвенксен вӑрманти ӗҫҫийӗ пуҫланать.

Как только снег запорошит тайгу, ударит мороз, начинается охота, лесная страда эвенков.

Кайӑкҫӑ эвенксем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Енисей шывӗн леш енче Вӑтам Сибирь тӳлеме пуҫланса каять.

За рекой Енисеем начинается Средне-Сибирская возвышенность.

Тайгари ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.