Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Шырав

Шырав ĕçĕ:

мотив (тĕпĕ: ) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.
Ку ушкӑнри юмахсенче тата каччӑ арӑм тумалӑх хӗр шырама кайсассӑн тӗрлӗ нуша-тӗрӗслев витӗр тухни ҫинчен калакан мотив тӑтӑш тӗл пулать.

В сказках вышеназванной группы часто присутствует мотив преодоления разнообразных испытаний в ходе поисков невесты.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Кунта анлӑ сарӑлнӑ мотив тӗл пулать: паттӑр хӑйне вӗлерме шутланӑ усала тӗп тусан килтен тухса кайнӑ чухне икӗ катка (лутка, витре) лартса хӑварать: пӗри — пушӑ, тепри — кӑмрӑк тултарнӑскер.

Здесь типичный мотив такой: богатырь убивает злого духа, пытавшегося покончить с ним, а перед уходом из дома велит матери (младшей сестре) поступать таким образом —

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Пирӗн чӑваш юмахӗсенче кунашкал мотив тӗл пулмасть.

В чувашских же сказках подобный мотив замечен не был.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Кунта ҫакна та палӑртса хӑварма пулать: пушкӑрт, балкар, карачай, осетин тата туллӑ-сӑртлӑ вырӑнсенче пурӑнакан ытти халӑхсен фольклорӗнче каччӑ (ывӑл) ту хысакӗнчен ҫуралса тухни ҫинчен калакан мотив анлӑ сарӑлнӑ.

Здесь хотелось бы заметить следующее: о чудесном рождении сына из скалы часто говорится в сказках башкир, балкарцев, карачаевцев, осетин и других народов, населяющих горные местности.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Н. Зарипов: «Ытти халӑхсенни пекех, пушкӑрт паттӑр юмахӗсенче пулӑ ҫинӗ хыҫҫӑн хӗрарӑм пӗтӗленни ҫинчен калакан мотив тӗпре. Ҫак мотива М.Х. Мингажетдинов пулӑ кульчӗпе ҫыхӑнтарать, урӑхла каласан, пулла ҫынсем тотем вырӑнне хунӑ», — тесе ҫырать.

По этому поводу Н. Зарипов отмечает, что характерным «для башкирских сказок, как и для сказок других народов, является зачатие от съеденной рыбы». И в качестве подтверждения мысли приводит мнение другого исследователя: «Мотив съедения рыбки с целью получения желанного зародыша башкирский фольклорист М.Х. Мингажетдинов связывал с древним культом рыбы, т. е. с отношением к ней, как тотему».

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Ҫак мотив нумай халӑх сӑмахлӑхӗнче анлӑ сарӑлнӑ.

Данный мотив получил широкое распространение в сказочной традиции многих народов.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Унсӑр пуҫне 301 А, 301 *В сюжетсемпе пӗрлешекен юмахсенче аслӑ пиччӗшсем (е ҫул ҫинче тӗл пулса пӗрле пынӑ паттӑрсем) ҫӗр тӗпне Чике старик (пӑхӑр упа, шур упа) хыҫҫӑн анса кайнӑ паттӑра вӗрен татса ярса шӑтӑкран каялла хӑпартманни ҫинчен калакан мотив тӑтӑш тӗл пулать.

Кроме того, в сказках, сгруппированных сюжетами 301 А, 301 *В, часто встречается мотив предательства старших братьев (или спутниковбогатырей): именно они обрывают веревку, с помощью которой батыр должен выбраться наверх.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Ку паттӑр юмахӗсенче хӑйне май мотив пурри пирки каласа хӑвармалла: вӗрене татса янӑ хыҫҫӑн героя аялти тӗнчерен ӑмӑрт кайӑк кӑларать, ҫав кайӑк каялла анса кайнӑ чухне вӑйлӑ ҫил-тӑвӑл тухать, паттӑр вара йывӑҫ тымарӗнчен тытса юлать.

Эти богатырские сказки отличает еще один мотив: после того как герою перерезают веревку, выбраться из нижнего мира ему помогает орлица, но в тот момент, когда она оставляет его, налетает страшный вихрь, и батыр с трудом успевает схватиться за корни дерева.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Унсӑр пуҫне, чӑваш юмахӗсенчи паттӑр мӗнле-мӗнле асамлӑ мелсемпе ҫуралнине тишкерет, ҫавӑн ҫинчен калакан мотив типологийӗсене уҫса парать, курӑмлӑ тӗслӗхсем илсе кӑтартать, ытти халӑх сӑмахлӑхӗнчи текстсемпе танлаштарать.

Кроме того, Салмин подробно анализирует, каким чудесным образом происходит появление в различных сказках героя-батыра, исследует типологию данного мотива, демонстрируя множество ярких примеров и сравнивая с образцами словесного творчества других народов.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

«Чувашские сказки» кӗнекен «От института» тесе ят панӑ умсӑмахӗнче Н.В. Шупуҫҫынни чӑваш халӑх сӑмахлӑхӗ пирки, ӑна пуҫтарса тӗпчени ҫинчен ҫырнӑ, хамӑр юмахсем пирки пӗтӗмӗшле сӑмах пуҫарнӑ, ҫав шутра ҫӗленсемпе ҫапӑҫни ҫинчен калакан мотив тӗрлӗ халӑх юмахӗсенче тӗл пулнине асӑрханӑ, «йомах», «йомак» терминсем ҫинче чарӑннӑ, юмахсене ушкӑнлани пур, паттӑр юмахӗсене харкам ушкӑна уйӑрман.

В предисловии к книге «Чувашские сказки» Н.В. Шубоссинни содержатся суждения о чувашской народной словесности, о сборе и исследовании фольклорных материалов, о характере чувашской сказки. Между прочим он замечает, что мотив сражения со змеем встречается и в сказках других народов. Им высказаны соображения по поводу терминов «йомах», «йомак» (сказка). Имеется классификация сказок, но отсутствует такая разновидность, как богатырские сказки.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Страницăсем:
  • 1

Меню

 

Статистика

...тĕплӗнрех