Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Малтан вӑрмансем хушшинче вӑрмансӑр талккӑшсем тӗл пулма пуҫлаҫҫӗ, вӑрмансем вырӑнне вӑрманлӑ ҫеҫенхирсем пуҫланса каяҫҫӗ.

Сначала среди лесов появляются безлесные пространства — леса переходят в лесостепи.

5. Вӑрманлӑ ҫеҫенхирсемпе хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирсен зони // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӑрмансем патӗнчен тӳрех ҫеҫенхирсем пуҫланса каяҫҫӗ.

Леса не сразу переходят в степи.

5. Вӑрманлӑ ҫеҫенхирсемпе хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирсен зони // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем ССР Союзӗн хӗвеланӑҫри чикки патӗнчен пуҫланаҫҫӗ, Союзӑн Европӑри пайӗ урлӑ каҫса, Азие те таҫта ҫитех кӗрсе каяҫҫӗ.

Они начинаются у западной границы СССР, проходят через всю Европейскую часть Союза и проникают далеко в глубь Азии.

5. Вӑрманлӑ ҫеҫенхирсемпе хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирсен зони // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем Мускава тата Мускавран миллионшар тонна тӗрлӗ груз турттарса килеҫҫӗ те, турттарса каяҫҫӗ.

Они повезли в Москву и из Москвы миллионы тонн различного груза.

Ҫулйӗрсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Карта ҫине пӑхсан, хутӑш вӑрман зони тӑрӑх юхакан шывсем Средне-Русски тӳпемрен пуҫланса кайни курӑнать; ҫав шывсем вара тӗрлӗ еннелле, виҫӗ тинӗс патнелле — Балтика тинӗсе, Хура тинӗс тата Каспий тинӗсӗ патнелле юхса каяҫҫӗ.

На карте видно, что реки, протекающие по зоне смешанных лесов, берут начало на Средне-Русской возвышенности и направляются в разные стороны к трем морям: Балтийскому, Черному и Каспийскому.

Хутӑш вӑрмансен зонинчи ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хамӑрӑн пулӑ тытакан кимӗсем ирте-ирте каяҫҫӗ, рабочисене пӗр вырӑнтан тепӗр вырӑна илсе каякан пароходсем иртсе ҫӳреҫҫӗ.

Проплывают наши советские рыболовные суда, пассажирские пароходы, перевозящие рабочих.

Архангельск порчӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫав пароходсем пирӗн вӑрмана тӗнчери тӗрле ҫӗршывсене турттара-турттара каяҫҫӗ.

Они развозят наш лес по всему земному шару.

Архангельск порчӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Трамвай вагонӗсем ирте-ирте каяҫҫӗ, хӑма завочӗсем, пароходсем кӑшкӑрни илтӗнет.

Пробегают вагоны трамвая, раздаются пронзительные свистки лесопилок, гудят пароходы.

Архангельск порчӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Канал тӑрӑх ҫурҫӗртен пирӗн Совет Союзӗнчи тӗрлӗ вырӑнсене ак ҫак япаласем каяҫҫӗ: вӑрман, пулӑ, ҫӗре ҫӗнетмелли удобренисем, строительство материалӗсем, ҫурҫӗрелле — тырӑ, нефть, тӑвар, пурӑнӑҫра тыткалама кирлӗ тӗрлӗ таварсем каяҫҫӗ.

По каналу идут с севера в различные места нашего Союза: лес, рыба, удобрительные вещества, строительные материалы, а на север: хлеб, нефть, соль, различные товары широкого потребления.

Сталин ячӗпе тӑракан Шурӑ тинӗс — Балтика каналӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Иккӗшӗ тата тайгана урлӑ май каҫса каяҫҫӗ: вӗсенчен пӗри Ленинград — Мурманск, тепри Вологда-Архангельск чугун ҫулӗ.

Другие две пересекают тайгу поперек: 1) Ленинград — Мурманск и 2) Вологда — Архангельск.

Тайгари ҫулйӗрсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫак комбинатран удобренисене Кама шывӗ тӑрӑх Совет Союзӗн тӗрлӗ вырӑнӗсене, колхозсемпе совхозсен вӗҫӗ-хӗррисӗр уй-хирӗсене илсе каяҫҫӗ.

Отсюда по реке Каме идут удобрения в различные места СССР, на необозримые поля колхозов и совхозов.

Березники // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Мӗнпур пакшана тытса пӗтереҫҫӗ те шалалла, тайга ӑшнелле кӗрсе каяҫҫӗ.

Выбьют всю белку и уходят в глубь тайги.

Кайӑкҫӑ эвенксем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Варри тӗлӗнчен тӗпӗ пекех ҫав айлӑмлӑхсем урлӑ Урал тӑвӗсем каҫса каяҫҫӗ.

Почти посредине эти низменности пересекают Уральские горы.

Тайгари ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Взрыв туса ҫӗре сиктернӗ сасӑсем ухлатса кӗрӗслетеҫҫӗ, инҫете янлата-янлата каяҫҫӗ.

Глухо ухают и перекатываются эхом взрывы.

Тундрӑри ҫӗр айӗнчи усӑллӑ япаласене тӗпчесе пӗлесси тата вӗсене кӑларасси // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Урамсем тӑрӑх ярмарка площачӗ еннелле пӑлан кӳлнӗ нартӑсем ирте-ирте каяҫҫӗ.

По улицам проносятся запряженные оленям нарты в сторону ярмарочной площади.

Нарьян-Мар — ненецсен хули // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кирлӗ продуктӑсем, таварсем илсен, вӗсене нартӑсем ҫине тиеҫҫӗ те килӗсене каяҫҫӗ.

Получив необходимые продукты и товары, укладывают их на нарты и возвращаются домой.

Ҫаратакан купецсем вырӑнне факторисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кайӑксем кӑнтӑралла вӗҫсе каяҫҫӗ, тискер кайӑк урӑх ҫӗрелле каять, ҫынсем те тундра варринелле, вӑрмансем ҫывӑхнерех куҫаҫҫӗ.

Улетают птицы, уходит зверь, откочевывают в глубь тундры, ближе к лесам, и люди.

Ненецсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тӗллӗн-тӗллӗн тата сарӑ чечексен, незабудкӑсен, поляр мӑкӑнӗн йӑмӑх ҫутӑ чечекӗсем куҫа курӑнса каяҫҫӗ.

Местами бросались в глаза яркие пятна цветов — лютиков, незабудок, полярных маков.

Ҫулла тундра тӑрӑх сӳрени // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тытса килнӗ пулла пристане пушатаҫҫӗ те пичкесем ҫине тӑвар сапаҫҫӗ, унтан склада турттарса каяҫҫӗ.

Выгружают на пристань, укладывают в бочки, посыпают солью и отправляют в склады.

Пулӑ промыслисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӑшӗсем кунта пулӑ турттарса килеҫҫӗ, хӑшӗсем апат-ҫимӗҫсем, пулӑ тытмалли хатӗрсем илсе пулӑ тытма каяҫҫӗ.

Одни привозят рыбу, другие берут припасы, снасти, наживку и уезжают на лов.

Пулӑ промыслисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.