Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Ҫыру вӗҫӗнче Гриша кукӑр-макӑр саспаллисемпе ҫырса хунӑ «папа» сӑмах та пур.

Куҫарса пулӑш

V // Александр Клементьев. Клементьев А.К. Вунҫиччӗрисем: повеҫсемпе калавсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1981. — 216 с. — 3–56 с.

1943 ҫулӑн вӗҫӗнче нимӗҫсем Рим патне пымалли сӑртлӑ-туллӑ вырӑнсене хӳтӗленме ҫирӗплетнӗ линин тӗп пункчӗ евӗр туса хунӑ.

В конце 1943 года гора была превращена немцами в центральный пункт укреплённой линии, защищавшей подступы к Риму.

Монтекассино // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9C%D0%BE%D ... 0%BD%D0%BE

Романӑн тӗп теми — эмигрантсем тата эмиграци, ҫӗнӗ культурӑра ассимиляциленнин йывӑрлӑхӗсем, вӗҫӗнче ҫав-ҫавах тымарсем патне таврӑнма тивни.

Основная тема романа — это эмигранты и эмиграция, невозможность ассимиляции в новой культуре, неизбежность возвращения к корням.

«Шуйттан сӑввисем» // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A8%D1%83%D ... 0%B5%D0%BC

Оглторп хӑй ертсе пыракан колонистсен пӗрремӗш ушкӑнӗ 1732 ҫулта хальхи Америкӑн Джорджи штачӗн территорине тухса кайнӑ, вӑл ҫул вӗҫӗнче хальхи Кӑнтӑр Каролина территорине ҫитнӗ те 1733 ҫулхи нарӑсӑн 12-мӗшӗнче ямакрав индей йӑхӗпе килӗшӳ туса пулас Джорджире пӗрремӗш пурӑнмалли вырӑна никӗсленӗ.

Первая группа колонистов во главе с самим Оглторпом отправилась на территорию современного американского штата Джорджия в 1732 году, прибыв в конце этого года на территорию нынешней Южной Каролины и основав первое поселение в будущей Джорджии 12 февраля 1733 года, заключив договор с индейским племенем ямакравов.

Джеймс Оглторп // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%94%D0%B6%D ... 1%80%D0%BF

Программӑн тӗп кӑтартӑвӗсене хӑвӑрт пурнӑҫласа пынине шута илсе, ӑна кӑҫалхи ҫул вӗҫӗнче тепӗр ултӑ ҫуллӑх тапхӑр валли – 2025 ҫултан пуҫласа 2030 ҫулччен – ҫирӗплетме майсем пур тесе шутлатӑп.

Учитывая ускоренное достижение основных показателей программы, считаю возможным утвердить ее в конце текущего года на следующий период со сроком на шесть лет – с 2025 по 2030 год.

Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашне 2024 ҫул валли янӑ Ҫыру // Олег Николаев. https://www.cap.ru/action/activity/sobit ... sudarstven

XIX ӗмӗрӗн вӗҫӗнче Вюртемберг патшалӑхӗн Гейльбронн хулинче 25 000 яхӑн ҫын пурӑннӑ.

На конец XIX столетия в городе Гейльбронн королевства Вюртемберг проживало около 25 000 жителей.

Хайльбронн // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A5%D0%B0%D ... 0%BD%D0%BD

30 ҫул тӑсӑлнӑ граждан вӑрҫи вӑхӑтӗнче, 1631 ҫул вӗҫӗнче, Горн фельдмаршал Гейльбронна (700 импери ҫыннине) хупӑрласа илнӗ, 1632 ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнче хула ӑна парӑннӑ.

В гражданскую 30-летнюю войну, в конце 1631 года, фельдмаршал Горн, осадил Гейльбронн (700 имперцев), который сдался ему 1 января 1632 года.

Хайльбронн // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A5%D0%B0%D ... 0%BD%D0%BD

Индустриализацие пула хула хӑвӑрт аталанма пуҫланӑ, XIX ӗмӗр вӗҫӗнче пысӑкрах калӑпӑшлӑ ҫӗнӗ ратушӑра кирли сиксе тухнӑ.

В результате индустриализации город начал быстро развиваться, в конце XIX века возникла необходимость в новой ратуше большего размера.

Ҫӗнӗ ратуша (Ганновер) // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D2%AA%D3%97%D ... %B5%D1%80)

Аэропортӑн вӗҫсе хӑпармалли ҫулӗ 1,75 км тӑршшӗ, унӑн икӗ вӗҫӗнче те тарӑн айлӑмсем сарӑлса выртаҫҫӗ.

Аэропорт окружен глубокими долинами на обоих концах взлетно-посадочной полосы длиной 1,75 км.

Сикким // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%B8%D ... 0%B8%D0%BC

Чӑвашла сӑвӑ ҫырас йӗркен пӗрремӗш условийӗ тата унӑн никӗсӗ — вӑл логикӑллӑ ударенисем, тепри — сӑмахсен вылявӗпе аллитераци, чӑваш сӑввинче аллитераци — пирӗн сӑвӑсенчи рифма вырӑнӗнче; анчах рифма чӑваш сӑвви йӗркин вӗҫӗнче мар, малта е варринче пулать…»

Куҫарса пулӑш

Поэзи пулсан… // Василий Долгов. «Тӑван Атӑл». — 1962, 3№ — 92–98 с.

1950-мӗш ҫулсен вӗҫӗнче Рур облаҫӗнче чуллӑ кӑмрӑк кӑларакан шахтӑсене хупасси пуҫланнӑ.

В конце 1950-х гг. начался процесс закрытия каменноугольных шахт в Рурской области.

Рур облаҫӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A0%D1%83%D ... 2%AB%D3%97

Патшалӑх субсидипе пулӑшнӑ пулин те хальхи вӑхӑтра кокс туса кӑларакан 3 предприяти кӑна тӑрса юлнӑ, юлашки кӑмрӑк кӑларакан шахтӑна 2018 ҫулӑн вӗҫӗнче хупнӑ.

Несмотря на государственные субсидии, в настоящее время осталось лишь 3 коксопроизводящих предприятия, а последняя угольная шахта была закрыта в конце 2018 года.

Рур облаҫӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A0%D1%83%D ... 2%AB%D3%97

XIX ӗмӗрӗн вӗҫӗнче сунара ытларах Лӑпкӑ океанра, унсӑр пуҫне Ньюфаундленд районӗнче тата Африкӑн анӑҫ ҫыранӗ патӗнче тухнӑ .

В конце XIX века промысел продолжался в основном в Тихом океане, а также в районе Ньюфаундленда и возле западного побережья Африки.

Кит тытас ӗҫ // Владимир Андреев. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0% ... 4%95%C3%A7

Кит тытас ӗҫ Ҫурҫӗр Атлантикӑра XVIII ӗмӗрӗн вӗҫӗнче, Лӑпкӑ океанӑн ҫурҫӗр пайӗнче XIX ӗмӗрӗн варринче вӑйсӑрланса каять.

Перепромысел привёл к упадку китобойного промысла в Северной Атлантике в конце XVIII века, а в северной части Тихого океана в середине XIX века.

Кит тытас ӗҫ // Владимир Андреев. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0% ... 4%95%C3%A7

— Николай Никандрович, йӑлана кӗнӗ тӑрӑх ҫулталӑк вӗҫӗнче ӳсӗмпе ҫитӗнӳсем пирки пӗтӗмлетсе калаҫмалла пек.

Куҫарса пулӑш

Пӗрле тӑрӑшсан йывӑрлӑхсене ҫӗнтерӗпӗр // Юрий ГАВРИЛОВ. http://kasalen.ru/2023/12/29/%d0%bf%d3%9 ... %80%d3%97/

Тӳрӗ эфир вӗҫӗнче Олег Алексеев пурне те Ҫӗнӗ ҫул уявӗпе саламланӑ.

Куҫарса пулӑш

Олег Николаев тӳрӗ лини ирттернӗ // Каҫал Ен. http://kasalen.ru/2023/12/26/%d0%be%d0%b ... %bd%d3%97/

Тӑмпай ялӗ вӗҫӗнче вӗсен ӗлӗкхи ҫурт вырӑнӗсем, тӗпсакай шӑтӑкӗсем, вӗлтӗренпе, хытхурапа хупланнӑскерсем, халӗ те таҫтанах палӑрса тӑраҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Ял тавра кашкӑрсем ҫӳреҫҫӗ // Алексей Афанасьев. А. А. Афанасьев. Юманлӑх ҫулҫӑ тӑкмарӗ: роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1982. — 288 с.

Каҫӑр Хӗлимунтан юлнӑ шыв арманӗ ял вӗҫӗнче, ту хӗрринче, ларать.

Куҫарса пулӑш

Ял тавра кашкӑрсем ҫӳреҫҫӗ // Алексей Афанасьев. А. А. Афанасьев. Юманлӑх ҫулҫӑ тӑкмарӗ: роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1982. — 288 с.

— Сан уру вӗҫӗнче хурарах арҫын выртать.

Куҫарса пулӑш

Ял тавра кашкӑрсем ҫӳреҫҫӗ // Алексей Афанасьев. А. А. Афанасьев. Юманлӑх ҫулҫӑ тӑкмарӗ: роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1982. — 288 с.

Вӗсем аттепе иккӗш арманта пурӑнаҫҫӗ, ял вӗҫӗнче.

Куҫарса пулӑш

Яла ҫӗнӗ ҫынсем килсен // Алексей Афанасьев. А. А. Афанасьев. Юманлӑх ҫулҫӑ тӑкмарӗ: роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1982. — 288 с.