Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Пысӑках мар улшӑнусем пулнӑ пулин те — XV Людовик вӑхӑтӗнче аллейӑсен сӑнӗ улшӑннӑ, Революци вӑхӑтӗнче чечексем вырӑнне газон сарнӑ, Марли паркӗнчен кӳлепесене куҫарса килнӗ (хальхи вӑхӑтра вӗсенчен чылайӑшӗ Луврта вырнаҫнӑ) — ҫаксем пурте паркӑн тулаш аспектне кӑна улӑштарнӑ, вӗсем Ленотр палӑртнӑ тӗп шухӑша улӑштарман.

Небольшие изменения — рисунок аллей при Людовике XV, замена цветов газоном при Революции, перевезённые из парка Марли статуи (в настоящее время большинство из них находится в Лувре) — всё это изменило внешний аспект парка, но оставило неизменной задуманную Ленотром структуру.

Тюильри (сад) // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1% ... %B0%D0%B4)

Медичи паркӗ XVI ӗмӗр вӗҫӗчченех упранса юлнӑ, тӗн вӑрҫисем вӑхӑтӗнче кӑна ӑна тӗппипех пӗтернӗ теме пулать.

Парк Медичи просуществовал до конца XVI века и был практически уничтожен во время религиозных войн.

Тюильри (сад) // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1% ... %B0%D0%B4)

Ҫапла ӗнтӗ совет влаҫӗ вӑхӑтӗнче Совет Союзӗнчи халӑхсен пурӑнӑҫӗ улшӑнса пырать.

Так при советской власти изменяется жизнь народов Советского Союза.

2. ССР Союзӗнче пурӑнакан халӑхсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

ССР Союзӗнчи ӗҫҫыннисем совет влаҫӗ вӑхӑтӗнче мӗн кӗрешсе илнӗ, ҫавсене чи паллисене пурне те унта ҫырса хунӑ.

В ней записано все главное, чего добились трудящиеся СССР за время существования советской власти.

1. Советлӑ Социализмлӑ Республикӑсен Союзӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Патша вӑхӑтӗнче Европӑри Российӑн хӑшпӗр пайӗсенче ҫеҫ чугун ҫулсем тунӑ.

Только в некоторых частях Европейской России строились железные дороги в царское время.

Ҫулйӗрсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫав темӗн чухлӗ пуянлӑхпа совет влаҫӗ вӑхӑтӗнче ҫеҫ тӗрӗс усӑ курма пуҫларӗҫ.

Но правильное использование этих огромных богатств началось лишь в советское время.

Урал тӑвӗсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Патша вӑхӑтӗнче Кавказӑн Хура тинӗс хӗрринчи халӑхсене пурӑнма йывӑр пулнӑ.

Тяжело жилось народам Черноморского побережья Кавказа в царской России.

Кавказӑн Хура тинӗс хӗрринчи хуҫалӑх тата халӑх пурӑнӑҫӗ мӗнле лайӑхланса пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Совет Союзӗнче хӗл вӑхӑтӗнче юр ҫуман тата хаяр сивӗсем пӗртте пулман вырӑнсем те пур.

В Советском Союзе имеются и такие места, где не бывает зимы со снегами и суровыми морозами.

8. Тропикҫум зони // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫав вӑрҫӑсем вӑхӑтӗнче темӗн пек лайӑх хуласем пӗте-пӗте ларнӑ, хӑйӑр айне пулнӑ.

Вовремя этих войн гибли и заносились песками целые цветущие города.

Октябрьти социализмлӑ Аслӑ революциччен пушӑ хирсен зонинчи халӑх мӗнле пурӑннӑ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ун ҫинчен патша вӑхӑтӗнче нумай калаҫнӑ, ҫырнӑ, анчах тинӗссене пӗрлештереймен.

Много говорили и писали об этом в царское время, но морей так и не соединили.

Сталин ячӗпе тӑракан Шурӑ тинӗс — Балтика каналӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Анчах патша вӑхӑтӗнче ҫак край вӑл пӑрахӑҫ, тӗттӗм кӗтес пулнӑ.

Но в царское время это был дикий заброшенный край.

Сталин ячӗпе тӑракан Шурӑ тинӗс — Балтика каналӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Патша вӑхӑтӗнче кайӑкҫӑсем тискер кайӑка мӗнле май килнӗ ҫапла тытнӑ, тайгара мамӑк тирлӗ тискер кайӑк пуянлӑхне пӗтерсе пынӑ.

В царское время охотники били зверя как попало, истребляли пушное богатство тайги.

Кайӑк тир хуҫалӑхӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Патша вӑхӑтӗнче эвенксем тата тайгара кайӑк тытса пурӑннӑ ытти халӑхсем те культурӑллӑ центрсенчен татӑлса пурӑннӑ, пӗтӗм ӗмӗрне хаяр ҫутҫанталӑкпа кӗрешсе ирттернӗ.

В царское время эвенки и другие народы, занимавшиеся в тайге охотой, были оторваны от культурных центров и всю жизнь проводили в борьбе с суровой природой.

Тайгара пурӑнакан халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Совет влаҫӗ вӑхӑтӗнче ҫеҫ тундрӑна ҫӑнӑх, тӑвар илсе пыма пуҫланӑ.

Только при советской власти стали завозить в тундру муку, соль.

Тундрӑри ялхуҫалӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Апла пулин те сӑлтавӗ эп йӑнӑшнинче мар, Мана хӑй вӑхӑтӗнче, ултӑ ҫултискере, санран художник пулаймасть тесе ҫитӗннисем ӳкерес-сӑрлас йӑпану-киленӳрен пистерчӗҫ.

Это не моя вина. Когда мне было шесть лет, взрослые убедили меня, что художник из меня не выйдет.

II // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Калаҫу вӑхӑтӗнче, паллах, ҫирӗпленнӗ йӗркене пӑхӑнмалли ҫинчен те каланӑ, ҫакӑ ашшӗ-амӑшӗн ятне те, шкул ятне те ямӗ тенӗ.

Во время беседы, конечно же, упомянули, что нужно соблюдать установленные правила, что их соблюдение не опозорит честь родителей и школы.

Урпашри шкул ачисене мопедпа ярӑннӑ чухнехи яваплӑх пирки каласа панӑ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/36348.html

Пишпӳлекри 2-мӗш вӑтам шкулта «Кирлӗ калаҫу» вӑхӑтӗнче «Коллективра пӗр-пӗринпе хутшӑнасси» темӑпа урок тулашӗнчи заняти иртнӗ.

В Бижбулякской средней школе №2 утро началось с внеурочного занятия «Разговоры о важном» на тему: «О взаимоотношениях в коллективе».

Пишпӳлекри 2-мӗш вӑтам шкулта «Коллективра пӗр-пӗринпе хутшӑнасси» темӑпа урок тулашӗнчи заняти иртнӗ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/obshchestvo/ ... tn-3473239

Компани иккӗмӗш чӗр тавартан тӑракан полимер чӗркевӗ тӑвать, ӗҫ вӑхӑтӗнче каяшсем юлмаҫҫӗ.

Компания производит полимерную упаковку, которая до трети, которая состоит из вторичного сырья, в процессе работы практически не остаётся отходов.

"Беринг" пластик чӗркевӗ туса кӑларакан "Ӗҫ тухӑҫлӑхӗ" нацпроектӑн 161-мӗш хутшӑнаканӗ пулнӑ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/natsi-proekc ... ln-3472558

Акци вӑхӑтӗнче экологи культурине вӗреннӗ.

В ходе акции приобрели навыки экологической культуры.

Ҫӗр Планета — пирӗн пӗрлехи ҫурт // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/ekologi/2023 ... rt-3471319

«Ку виҫӗ енлӗ пысӑк энергетика проекчӗ, ӑна пурнӑҫлама 60-мӗш ҫулсенчех туса лартнӑ «Вӑтам Ази-Центр» газопроводпа усӑ кураҫҫӗ, ун тӑрӑх Узбекистан тӳрех союзлӑ сакӑр республика газ панӑ", — палӑртнӑ церемони вӑхӑтӗнче Путин.

«Это крупнейший трехсторонний энергетический проект, для реализации которого используется газопровод Средняя Азия – Центр, построенный еще в 1960-е годы, по которому Узбекистан снабжал газом сразу восемь союзных республик», — отметил Путин в ходе церемонии.

Путин, Мирзиеев тата Токаев Раҫҫей газне Узбекистана тӑратма старт панӑ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/politika/202 ... an-3470279