Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Лӑпкӑ каҫсенче урамри авалхи пир каски ҫине тухса ларса, чӗлӗм тӗтӗрме юратать Хура Симун.

Куҫарса пулӑш

Яла ҫӗнӗ ҫынсем килсен // Алексей Афанасьев. А. А. Афанасьев. Юманлӑх ҫулҫӑ тӑкмарӗ: роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1982. — 288 с.

— Пирӗн авалхи йӑлана ан пӑс.

Куҫарса пулӑш

Вӑрҫӑ килӗрен ҫӳрерӗ // Алексей Афанасьев. А. А. Афанасьев. Юманлӑх ҫулҫӑ тӑкмарӗ: роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1982. — 288 с.

Ҫӳллӗ-ҫӳллӗ аэродром пек сӗм авалхи е шӗвӗр вӗҫлӗ тусем, сӗвек сӑртсем ҫийӗн сиксе юхакан тӑп-тӑрӑ ҫӑлкуҫӗсем…

Куҫарса пулӑш

Пӗррехинче Приютово станцире // Юрий Исаев. Исаев Ю.Н. Ҫӗнӗ касӑн шухӑ яшӗсем: калавсем, асаилӳ, тӗрленчӗксем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2023. — 149 с. — 126–140 с.

Каламбака ҫывӑхӗнче хӑйсен ӗҫӗсенче Страбон тата Ливий асӑнакан Эгини (Αιγίνιον) авалхи хула пулнӑ.

Близ Каламбаки находился древний город Эгиний (греч. Αιγίνιον), упоминаемый Страбоном и Ливием.

Каламбака // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0% ... 0%BA%D0%B0

Парламент ҫурчӗпе (икӗ ҫурт ҫӳллӗшӗ те пӗрешкелех — 96 метр) пӗрле Будапештӑн чи ҫӳллӗ авалхи ҫуртсен шутне кӗрет.

Наряду со зданием парламента (высота обоих зданий одинакова — 96 метров) это самое высокое историческое здание Будапешта.

Сӑваплӑ Стефан базилики // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D3% ... 0%BA%D0%B8

Фрисланди (авалхи тӑрӑх)

Фрисландия (историческая область)

Фрисланди // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1% ... %BD%D0%B4)

Шӑп ҫак ӗмӗрте ӗнтӗ пӗтӗм Нуби ислам пуҫлӑхӗсен аллине куҫнӑ, ҫапла вара авалхи патшалӑх тӑрӑхӗ тӗппипех арап тата ислам тӗнчин уйрӑлми пайӗ пулса тӑнӑ.

Именно в этом веке вся Нубия перешла под контроль исламских правителей, и древнее царство стало неотъемлемой частью арабского и исламского мира.

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Анчах унпа пӗрлех, IX ӗмӗртен пуҫласа, авалхи нуби чӗлхипе те усӑ курма пуҫланӑ.

Но параллельно, начиная с IX века, начал употребляться древненубийский язык.

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Авалхи Египет культури Нубие пысӑк витӗм кӳнӗ.

Древнеегипетская культура оказывала мощное воздействие на Нубию.

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Тӗп статья: Керма (авалхи патшалӑх)

Основная статья: Керма (царство)

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Авалхи Нуби

Древнейшая Нубия

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Хальхи нубисем тухӑҫ судан ҫемьин нуби турачӗн икӗ тӑванлӑ чӗлхипе калаҫаҫҫӗ — нобинла (авалхи нуби чӗлхин тӑхӑмӗ) тата кенузи-донголала, тепӗр пайӗ арапла кӑна калаҫать.

Современные нубийцы говорят на двух родственных языках нубийской ветви восточносуданской надсемьи — нобин (потомок старонубийского) и кенузи-донгола, а часть — только на арабском.

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Нубири авалхи патшалӑхӗсен тӗп хули вӑл вӑхӑтра хронологи йӗркипе Керма, Напата тата Мероэ хуласем пулнӑ.

Столицей древних нубийских царств в то время в хронологическом порядке были города Керма, Напата и Мероэ.

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Ячӗ, тен, авалхи египет чӗлхинчи nub сӑмахӗнчен пулса кайнӑ — вӑл ылтӑна пӗлтернӗ.

Название, возможно, происходит от древнеегипетского слова nub — золото.

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Пӗрисем ӑнлантарнӑ тӑрӑх ун шутне Нилӑн пӗтӗм облаҫӗ, Египетран Абиссини таран выртакан кӑнтӑралли ҫӗрсем кӗнӗ, теприсем Асуанпа Атбара вӑрри хушшинчи ҫӗрсене кӗртнӗ, виҫҫӗмӗшсем — иккӗмӗш шыв сиккин облаҫне тата авалхи нобадсен ҫӗршывне (тепӗр май нубсен ҫӗршывӗ теҫҫӗ, «Уади Нубара»).

По одной из интерпретаций к ней относилась вся область Нила к югу от Египта до Абиссинии и южнее, по другой — пространство между Асуаном и устьем Атбары, по третьей — область второго водопада, страна древних нобадов, или нубов («Уади Нуба»).

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Авалхи Олимп вӑййисенче пӗр кӗтӳҫӗ куяна та хӑваласа ҫитнӗ, тет.

Куҫарса пулӑш

Ыратман пуҫа — тимӗр тукмак // Анатолий Юман. Ӑшхыптармӑшсем: калавсем, сӑвӑсем, шӳтсем, пьесӑсем. — Шупашкар: и. ҫ., 1986. — 62 с. — 47–48 с.

Авалхи йӑла ҫавӑн пек-ҫке.

Куҫарса пулӑш

Хӳри вӗҫне туй килсен // Матвей Сакмаров. Ӑшхыптармӑшсем: калавсем, сӑвӑсем, шӳтсем, пьесӑсем. — Шупашкар: и. ҫ., 1986. — 62 с. — 37–41 с.

Вӑл пире хӑйӗн авалхи йывӑр пурнӑҫӗ ҫинчен, клуба пырса, калама пулнӑччӗ.

Куҫарса пулӑш

Калля пичче култарать // Василий Давыдов-Анатри. Ӑшхыптармӑшсем: калавсем, сӑвӑсем, шӳтсем, пьесӑсем. — Шупашкар: и. ҫ., 1986. — 62 с. — 9 с.

Монте: Фуншалӑн хулаҫумӗ, авалхи керменсемпе илемлӗ сачӗсене пула ӑна час-часах Португалин материкри пайӗнче вырнаҫнӑ Синтра хулипе танлаштараҫҫӗ.

Монте: Пригород Фуншала, который из-за наличия старинных дворцов и живописных садов часто сравнивают с городом материковой части Португалии Синтрой.

Мадейра // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0% ... 1%80%D0%B0

Архипелага Авалхи Рим вӑхӑтӗнчех пӗлнӗ, римлянсем ӑна «Пурпурлӑ утравсем» (лат. Purpurariae insulae) тесе ят панӑ, ахӑртнех, римлянсем кунта шуйсенчен валли улиткӑсенчен пурпур туса илнӗ.

Архипелаг был известен ещё в Древнем Риме, римляне именовали его «Пурпурные острова» (лат. Purpurariae insulae)), поскольку он, по видимому, служил римлянам местом добычи пурпура из улиток.

Мадейра // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0% ... 1%80%D0%B0