Шырав
Шырав ĕçĕ:
Ҫурҫӗрти ҫу кӗске, утине вӑрӑм та хаяр хӗл каҫмалӑх хатӗрлесе хурас пулать.Северное лето — коротко, а сена надо заготовить на продолжительную и суровую зиму.
Выльӑх ӗрчетсе тата ҫӗр ӗҫлесе пурӑнакан якутсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Патша вӑхӑтӗнче эвенксем тата тайгара кайӑк тытса пурӑннӑ ытти халӑхсем те культурӑллӑ центрсенчен татӑлса пурӑннӑ, пӗтӗм ӗмӗрне хаяр ҫутҫанталӑкпа кӗрешсе ирттернӗ.
Тайгара пурӑнакан халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Анчах пӑлансем ӗлӗк тундрӑра хаяр ҫанталӑка пула питӗ нумай вилсе пӗтнӗ.А между тем, олени сильно страдали прежде от суровой природы тундры.
Тундрӑра пӑлан ӗрчетесси // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Тундра тӑрӑх куҫса ҫӳрекен халӑх пурӑнӑҫӗ ӗлӗк таврари хаяр ҫутҫанталӑкран нумай килнӗ.
Тундрӑри халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Ҫавӑнпа тундрӑра климат хаяр.
Тундрӑри ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Ҫав юхӑм пулман пулсан, Европӑн ҫурҫӗр енӗ пӑрпа витӗнсе ларнӑ пулӗччӗ, хаяр сивӗ унта мӗн-пур пурӑнӑҫа пӗтернӗ пулӗччӗ.Не будь этого течения, север Европы был бы загроможден льдами, лютый холод сковал бы там все живое.
Ҫурҫӗрти поляр облаҫӗ пирӗн ҫанталӑка улшӑнтарни // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Вӗсен тавра хаяр пӑрлӑ хир темиҫе ҫӗр, пин километр сарӑлса выртнӑ.Вокруг них на сотни и тысячи километров расстилалась суровая ледяная пустыня.
«Ҫурсӗр полюсӗ» поляр станцийӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Ҫурҫӗр енчи тинӗспе Аслӑ ҫул хывас тесе, тата пирӗн поляр зонине пӗтӗмпех хамӑр алла ҫавӑрса илме май тӑвас тесе, темӗн чухлӗ совет ҫыннисем, моряксемпе тӗпчевҫӗсем Ҫурҫӗрти Пӑрлӑ океанри хаяр ҫанталӑкпа кӗрешеҫҫӗ.
Ҫурҫӗрти тинӗс ҫулӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Поляр станцийӗсенче пурӑнӑҫ хаяр.
Ҫурҫӗрти тинӗс ҫулӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Поляр утравӗсем ҫинче ҫутҫанталӑк хаяр.
Поляр утравӗсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Шартлама сивӗсем тӑраҫҫӗ, хаяр ҫил-тӑмансем, ҫил-тӑвӑлсем алхасаҫҫӗ.
Ҫурҫӗрти Пӑрлӑ океан // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Поляр зонинче ҫутҫанталӑк хаяр.
1. Поляр зони. // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Вӑл хӑйӗн хаяр тӑшманӗ — рысь пытанса тӑракан вырӑнсене пурне те пӗлет.Он знает все опасные места, где может притаиться страшный враг его — рысь.
Тайгара // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Ҫутҫанталӑкра хаяр сывлӑшсем пур тесе, вӗсем ӑна тем сиен те тума пултараҫҫӗ тесе ӗненсе пурӑннӑ.Он верил, что она населена злыми духами, которые могут причинить человеку зло.
Ненецсем епле пурӑнаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Ҫурҫӗрти ҫанталӑк хаяр.
Ненецсем епле пурӑнаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Ҫулталӑкра 9 — 10 уйӑх хушши кунта хаяр сивӗсем тӑраҫҫӗ.
Сивӗ тӑрӑхсенчи ҫутҫанталӑк // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Шурлӑ ҫӗрте хаяр сив чирсем аптӑратаҫҫӗ.
Тропик тӑрӑхӗнчи халӑхсен пурӑнӑҫӗ епле // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
«Пире ӗнтӗ уйӑрма ҫук, эпир ӗнтӗ ӗмӗрлӗхех пӗрле, эпир ытла та нумай хушӑ уйрӑм пулнӑ, пире хаяр ҫулсем уйӑрса пурӑнчӗҫ.
22. Лукашев хӑйӗн тивӗҫне пурнӑҫа кӗртет // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.
Вӗсем нумай ҫулсем хушши пӗрчӗн-пӗрчӗн опыт, пӗлӳ пухнӑ, вӗсем пӑр ҫинче шӑннӑ, хаяр ҫилсем вӗсене ураран ҫапса ӳкернӗ, анчах вӗсем тӑнӑ та каллех малалла утнӑ, мӗншӗн тесен вӗсем хӑйсен тивӗҫне пӗлнӗ!
21. Тайгари пикник // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.
Паллах, эсир пӗлетӗр: кунта пурӑнакан ҫынсем вӑрттӑнрах пулма тӑрӑшаҫҫӗ, Таежнӑя пӗлсе ҫитме ҫукки ҫинчен, вӑл хаяр пулни ҫинчен нумай калаҫаҫҫӗ, ӑна тинӗс теҫҫӗ, тата ытти те.
21. Тайгари пикник // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.