Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Ку вӑхӑтри туй арӑмӗсен тумӗсенче ҫакӑн пек пайсем пулаҫҫӗ: капӑр кӗпе (ӑна ҫутӑ, илемлӗ тавар-пусмаран ҫӗлеҫҫӗ, тӗрлемеҫҫӗ, анчах расна пӗрмесемпе, хуртасемпе, лентӑсемпе илемлетеҫҫӗ); пуҫ ҫинче ⎼ хушпу (халӗ ӑна чылайрах ӗлӗкхи шурӑ сурпансӑрах тӑхӑнаҫҫӗ); мӑй ҫыххисемпе кӑкӑр ҫине ҫакмалли эрешсем (тепӗр чухне пӗр пысӑк кӑкӑр эрешӗ ҫеҫ); аркине тӗрленӗ саппун; пиҫиххи; ҫум ҫаккисем вырӑнне тӗрлӗ тӗслӗ хӑюсем ҫакаҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Паянхи капӑр тум // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Ҫиппи хулӑн пирки эрешӗ ҫӑтӑ пулнӑ, кӑштах ҫӗкленсе тӑнӑ.

Куҫарса пулӑш

Самар Кукри чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Пушкӑртра пурӑнакан анатри чӑвашсен вӑл виҫ кӗтеслӗ, хӗвеланӑҫ енчерех ⎼ тӳр кӗтеслӗ, анат енчисен эрешӗ манерлӗ.

Куҫарса пулӑш

Уралҫум чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Кӗпе тӑршшӗпе хӑюсем тытса аннӑ, вӗсем тавра пӗчӗк тӑваткалсемпе «улма эрешӗ» тунӑ (ҫавӑнпа ун пеккисене «улмаллӑ кӗпе» тенӗ).

Куҫарса пулӑш

Саккам чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Анчах кун пек капӑрлӑха майӗпен тӗрӗ эрешӗ хӗссе кӑларнӑ.

Куҫарса пулӑш

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Хӑш пӳрчӗн эрешӗ кӑмӑллӑрах, ҫавна суйласа ил, — терӗ Шӗшлӗ Иванӗ, пӗрене чутлама тин кӑна чарӑннӑскер.

Куҫарса пулӑш

XXXI сыпӑк // Василий Алентей. Алендей, Василий. Курӑксене тайса ҫил вӗрет: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1969. — 254 с.

— Тупри нумай пулнӑ, тет, савнӑ хӗрӗн: тӑхӑрвун машӑр ҫӑпата, сакӑрвун саккӑр сарӑ — пилӗкрен ҫакмалли хӗрарӑм эрешӗ, ҫитмӗл ҫичӗ кӗпелӗх тӗрӗ хатӗрленӗ пулнӑ, тет.

Куҫарса пулӑш

2 // Петр Осипов. Осипов, П. Н. Элкей таврашӗ:роман. 1-мӗш кӗнеке; [И. Иванов умсӑмахӗ; Г. Хлебников хыҫсӑмахӗ]. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1973. — 463 с. — 15–458 с.

Ирхи шуҫӑмӑн уҫӑмлӑ, хупӑ куҫлӑ питӗнчен кӑшӑлӑн йӑлтӑркка хӗрри шӑранать; пӗлӗтлӗ сӑртсем горизонт леш еннелле шӑваҫҫӗ, вӑрманӑн эрешмен карти евӗр эрешӗ тепӗр ҫыраналла тӑсӑлать, — Горн сӑнарлавӗнче ҫаксем пурте — тӑнӑ хальлӗнех ҫывӑракан симӗс рыцарьсен ушкӑнӗсем евӗр.

На ясном, с закрытыми глазами, лице рассвета плавился блестящий край диска; облачные холмы плыли за горизонт, паутинная резьба леса затягивала другой берег, и Горн подумал, что это могли быть толпы зеленых рыцарей, спящих стоя.

IV // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Тӑваттӑмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 319–383 с.

Сулахайран малахит эрешӗллӗ шӑратнӑ, кӗмӗлтен тунӑ камин йӑлкӑшса ларать, стенасене вара, карнизран пуҫласа урай таран, сыран хӑва хупланӑ, тӗттӗм симӗс ҫулҫӑсен кавирӗ витӗр тӑрӑхла куҫ кӗскисен йӑлтӑркки сӑрхӑнать; аялта, виҫӗ стена анлӑшӗпех тӑсӑлнӑ ылтӑнланӑ решетке тӑрӑх, кӗл чечексен сарӑ эрешӗ явкаланать.

Слева сверкал камин литого серебра с узором из малахита, а стены, от карниза до пола, скрывал плющ, пропуская блеск овальных зеркал ковром темно-зеленых листьев; внизу, на золоченой решетке, обходящей три стены, вился желтый узор роз.

XVIII // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Тӑваттӑмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 7–163 с.

Вӗсем ҫинче талккӑшпех — тӗрлӗ тӗслӗ чулсен эрешӗ евӗр — эрехсен вучӗ хӗмленет, ылтӑн та кӗмӗл ҫиҫеҫҫӗ, ытарлӑ йӑлтӑркка вазӑсенчи сайра тӗл пулакан улма-ҫырла хушшинчен сӗтел ҫитти ҫинче кӑтрисемпе сапаланса шӑвакан ӳсен-тӑранӑн симӗс мӗлки ӗренкеленнӗ.

На них сплошь, подобно узору цветных камней, сверкали огни вин, золото, серебро и дивные вазы, выпускающие среди редких плодов зеленую тень ползучих растений, завитки которых лежали на скатерти.

XVII // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Тӑваттӑмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 7–163 с.

Вӑхӑт-вӑхӑтпа мӗне те пулин пускаласа пӑхатӑн: йывӑҫ, пӑхӑр пӑта, капӑр япаласен эрешӗ; ҫав хушӑрах шухӑша пула сивӗ тарпа витӗнтӗм: вӑрттӑн трап, тен, эпӗ халӗ тӑракан вырӑнта?

Время от времени я нажимал что-нибудь: дерево, медный гвоздь, резьбу украшений, холодея от мысли, что потайной трап окажется на том месте, где я стою.

V // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Тӑваттӑмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 7–163 с.

Ура айне тӗмсӗлтӗм те — унта хӑюсемпе чечексен мрамор эрешӗ.

Взглянув под ноги, я увидел мраморную резьбу лент и цветов.

III // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Тӑваттӑмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 7–163 с.

Фуль ылтӑн турилккен шыв ай сӗмлӗхӗнчен тухса тӑракан эрешӗ ҫине хӑрава куҫакан, кисретекен тӗлӗнӳпе тӗмсӗлчӗ.

С глубоким, переходящим в испуг изумлением смотрел Фуль на выступающую из подводных сумерек резьбу золотого блюда.

I // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Пӗрремӗш том. — Шупашкар, 2010. — 416 с. — 181–185 с.

Хушӑран, самантлӑха, ун умӗнче ҫулҫӑсен тиркевлӗ эрешӗ тискер кайӑксен мӗлки пек ултавлӑн вӗлтлете-вӗлтлете вӗҫет, ҫакӑн чухне Тарт алли хӑй сисмесӗрех чӗтреме пуҫлать те пӑшал кӗпҫи хускалать.

Иногда, на мгновенье, прихотливый узор листвы вспыхивал перед ним обманчивым силуэтом зверя, и рука Тарта бессознательно вздрагивала, колебля дуло ружья.

III. Блемер Тарта тупать // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Пӗрремёш том. — Шупашкар, 2010. — 416 с. — 91–116 с.

Хӗвел пайӑркисемпе пӗлӗт пӗрлешсе пулакан тӗссен кӑткӑс эрешӗ ҫапла пӗр-пӗр пӳрте кӗрсе каять те — унӑн шайлашуллӑ ӑш-чикӗнчи йӑлӑхтармӑш пахалӑхсене пӗтерсе хурать; куҫ курать, анчах пӳлӗме палласа илеймест, ҫуттӑн пытанчӑк сӗмӗсем мӗскӗнлӗх хушшинче тӗлӗнтерсе яракан килӗшӳлӗх туса хураҫҫӗ.

Так облачный эффект, причудливо построенный солнечными лучами, проникает в симметрическую обстановку казенного здания, лишая ее банальных достоинств; глаз видит и не узнает помещения: таинственные оттенки света среди убожества творят ослепительную гармонию.

II. Грэй // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Пӗрремёш том. — Шупашкар, 2010. — 416 с. — 9–90 с.

Тӑван чӗлхем — чӑваш чӗлхи, Чӑваш эрешӗ те тӗрри.

Куҫарса пулӑш

Чӑваш чӗлхи // Лидия Ковалюк. Ковалюк Л.А. Юрату ҫӑлкуҫӗ. Сӑвӑсем. Шупашкар: «Калем» кӗнеке издательстви, 2002. — 72 с. — 9 с.

Ученӑйпа сухаҫӑн, строительпе юрӑҫӑн, ытти ӗҫченсен килӗсене чӑваш эрешӗ нумай-нумай ҫул хушши илем кӳрсе тӑрӗ-ха.

Старинные узоры еще долго-долго будут украшать жилье ученого и землепашца, строителя и певца…

Автортан // Валентина Минеева. Минеева В.А. Чӑвашсен эрешлӗ пир-авӑрӗ: кӗнеке-альбом. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2008. — 182 с.

«Пурте манса кайнӑ мана, никам та килсе курмасть, — шухӑшлать вӑл, кантӑкӑн тимӗр эрешӗ умӗнче тӑнӑ май.

«Все меня забыли, никто не приходит, — думал он, стоя перед железной решёткой окна.

Окуров хули // Уйӑп Мишши. Горький М. Окуров хули: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 134 с.

Ҫавна пӗлнӗ хыҫҫӑн Паша, кашни ирех, аллине шӑпӑр тата шӑлмалли ҫӗтӗк-ҫатӑк йӑтса зала кӗрсенех, алӑк патӗнче тӑпах чарӑнать те, пуҫне ҫӳлелле каҫӑртса хурса, тӗллӗн-тӗллӗн нӳрлӗх паллисемпе витӗннӗ, ҫуркаланса тата лампӑсен хӑрӑмӗпе хуралса пӗтнӗ маччан ула-чӑла эрешӗ ҫине тинкерсе пӑхса тӑрать.

Помня это, почти каждое утро Паша, входя в зал с веником и тряпками в руках, останавливалась у дверей и, задрав голову вверх, серьёзно рассматривала красочный узор потолка, покрытый пятнами сырости, трещинами и копотью ламп.

Окуров хули // Уйӑп Мишши. Горький М. Окуров хули: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 134 с.

Егор Михайлович вара ним шарламасӑр тӑчӗ те питне ҫуллантарса улпут майрин тутисем сиккеленине, унӑн калпакӗ ҫийӗнчи эрешӗ стена ҫинчи ӗмӗлкепе пӗрле хумханнине пӑхма тытӑнчӗ.

Итак, Егор Михайлович уставился спокойно, даже прислонился незаметно к притолоке, но храня на лице подобострастие, и стал смотреть, как у барыни шевелились губы, как подпрыгивал рюш на ее чепчике вместе с своею тенью на стене под картинкой.

I // Михаил Сироткин. Толстой Л.Н. Поликушка: повесть; М. Сироткин куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашсен патшалӑх издательстви, 1935. — 98 с.