Шырав
Шырав ĕçĕ:
Тайгари ҫак улах вырӑнсенче, пур ҫӗрте те православнӑй чиркӳсем пулин те, халӗ те Аввакум протопопа асӑнса хисеплеҫҫӗ, нумайӑшӗ вӑрттӑн авалхи тӗне тытаҫҫӗ, Никон патриарха ылханаҫҫӗ, авалхи чиркӳ кӗнекисемпе авалхи чиркӳ йӑлисене кӑна хисеплесе сума сӑваҫҫӗ.
2 // Николай Степанов. Никитин, Николай Николаевич. Ҫурҫӗр шурӑмпуҫӗ: роман; вырӑсларан Н.Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 484 с.
Унӑн несӗлӗ авалхи инди-иран культуринче амаланать, хавалӗн кӑкне вара Ҫурҫӗр Иранпа Вӑтам Азин кӑнтӑр тӑрӑхӗнчи авалхи ҫӗрӗҫченсен (п. э. у. IV-III пинҫуллӑхсем) ӑспурлӑхӗпе ӳнерӗнче шырамалла».
Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.
Ку тӑрӑха тата унӑн халӑхне «Махабхарата» авалхи инди эпосӗнче асӑннӑ, унта, сӑмахран, вӗсем питӗ авалхи тата йышлӑ пулни пирки каланӑ (Калинга пӑх).
Одиша // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9E%D0%B4%D ... 1%88%D0%B0
Чӗлхесенчи пӗрпеклӗхсене илсе панӑ май вӑл авалхи пруси чӗлхинчи tusna — «шӑпӑрт», авеста чӗлхинчи tušna, tušni — «шӑпӑрт» тата авалхи инди чӗлхинчи tūṣṇī́m — «шӑп» сӑмахсене палӑртать, ҫавӑн пекех черетленекен тепӗр сӑмах сыпӑкне те кӑтартать — тушить.
Цна (Припять юппи) // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A6%D0%BD%D ... %BF%D0%B8)
Мӗнли пултӑр, паллӑ, ҫав авалхи икӗ ҫырма пуҫлӑ вырӑна пур ҫӗрте те курасси, унта авалхи пек пурнасси…
Протоценоз // Михаил Сунтал. Сунтал Михаил. Ҫӑтмах. Фантастикӑллӑ повесть. Шупашкар, 2009. — 120 с.
Ун айӗнчи ҫӗр авалхи, хӑрушла авалхи пулса тӑчӗ, йывӑҫсен чӗрӗ, ытамлайми вуллисем пин ҫуллӑхсемпе ӳссе ҫавраланчӗҫ, хулӑнланчӗҫ.
III сыпӑк // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Пиллӗкмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 432 с. — 415–430 с.
Тӗнчен авалхи вӑхӑтри пур саманисемпе те паллашас майпа, эпӗ ыйтнӑ тӑрӑх утрав пуҫлӑхӗ ман пата авалхи пайтах чаплӑ ҫынсене чӗнсе илчӗ.
Ҫиччӗмӗш сыпӑк // Урхи Наумӗ, Куҫма Чулкаҫ. Свифт, Даниэль. Лемюэль Гулливер ҫулҫӳренисем; вырӑсларан Н. Урхипе К. Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 368 с.
Авалхи грексемпе римлянсен геройӗсем ҫинчен каласа панисенче тата вырӑссен авалхи богатырӗсем ҫинчен хунӑ былинӑсенче палица е булава сӑмахсене час-часах тӗл пулма пулать.
Палица // В. Сергеев. Дрожжин Олег. Ухӑран — танка ҫитиччен. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 110 с.
Десна юханшывӗн ҫӳллӗ ҫыранӗ ҫинчи авалхи паркра, авалхи монастырь (халӗ унта музей) ҫывӑхӗнче ларакан пӗчӗк кану ҫуртӗнче эпир икӗ эрне савӑнса кантӑмӑр.
5. Вӗренӳ ҫулӗ // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Кожедуб, И. Н. Тӑван ҫӗршывшӑн: летчик каласа пани. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 192 с.
Унтан тата сире ҫамрӑк учениксем хӑйсем ӗлӗкхи художниксен ҫулӗпех пырса авалхи эмаль ҫине тунӑ ӳкерчӗксен вӑрттӑнлӑхне тупса, эсир курнӑ авалхи ӳкерчӗксенчи илемлӗхне тепӗр хут ӳкерсе илсе тата илемлӗрех тума пултарнине кӑтартӗҫ тесе шухӑшлатӑр.
Шкулта мӗнле вӗрентеҫҫӗ // Александр Клементьев. Тихонов Н.С. Пакистан ҫинчен: калавсем; вырӑсларан А. Клементьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 99 с.
Фавн — авалхи италиксен вӑрманпа уйсен турри, кӗтӳсен хӳтӗлевҫи шутланнӑ (авалхи грексен — Пан).
Авалхи Римри тата Авалхи Грецири ятсемпе сӑмахсене ӑнлантарса пани // Григорий Алентей. Джованьоли, Р. Спартак: роман / вырӑсларан Г.Алендей куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950. — 332 с. — 315–330 с.
Патрон ешчӗкӗ ҫинче авалхи, авалхи мучи пек пӗкӗрӗлсе ларакан Гор нумай вӑхӑт чӗнмерӗ.Гор долго молчал, согнувшись на патронных жестянках, как древний, древний старик.
Лару-тӑру улшӑнать // Алексей Леонтьев. Толстой А. Н. Гарин инженер гиперболоичӗ; Аэлита (Марс пӗтмӗшӗ): романсем; Алексей Леонтьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Ҫӗнӗ Вӑхӑт, 2014. — 495 с. — 319–494 с.
Ҫӗр хуппинчи чулланчӑксемпе сӑрт-ту породисем тӑрӑх эпир хамӑр ҫӗрӗн пӗтӗм историне мӗн авалхи вӑхӑтран пуҫласах пӗлме пултаратпӑр, авалхи тапхӑрта этем пулман, ҫавӑнпа та ӗлӗк-авал пулса иртни ҫинчен калакан нимӗнле преданисемпе летопиҫсем те юлман.
2. Сийлӗ ту породисем мӗнле пулса кайни // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
— Пирӗн Сааведрасен авалхи ӑрӑвӗсен паттӑрлӑхне шута илсе, суя тӗн тытакансене тӑван ҫӗршывран хуса кӑларнӑ чухне, Гренадӑна, Севильине, Лоха хулисене хӳтӗленӗ чухне пирӗн авалхи йӑхсем кӑтартнӑ нимӗнпе хаклама ҫук пысӑк пулӑшусене шута илсе, ыйтатӑп…
Иккӗмӗш сыпӑк // Сергей Мерчен. Выгодская Э.И. Алжир тыткӑнӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1946. — 112 с.
Авалхи культурӑна лайӑх пӗлекенскер, антиквар, авалхи миниатюрсене пухакан Франс: «илемлӗ япала ырлӑха тивӗҫ», тенӗ.
Анатоль Франс // А. Роскин. Франс, Анатоль. Кренкбиль: повесть; В. О. Алагер куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашиздат, 1941. — 57 с. — 3–6 с.
Ашшӗ-амӑшӗ художник пулнӑран, вӑл перопа пӗр танах акварелист кисточкипе те усӑ курма ӑста пулнӑ; вӑл, юридически факультет студенчӗ, ҫав хушӑрах архитектурӑна вӗренет, авалхи тенкӗсене пухать; вӑл, министерствӑра питех палӑрса тӑман чиновник, ҫав хушӑрах чи авалхи Греци чӗлхине тата археологине ҫине тӑрса вӗренет.
Проспер Мериме // Василий Алагер. Мериме Проспер. Таманго: [калав] — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1938. — 24 с. — 3–5 с.
Ҫӗр айне юлнӑ авалхи хуласен (Помпеяпа Геркуланумӑн) ҫӗнӗ пайӗсене чава-чава кӑларни тӑрӑх эпир авалхи пурӑнӑҫпа паллашатпӑр.
Ҫӗрӗн ҫийӗсем мӗнле тытӑнса тӑни тата ҫӗр варрине кайса ҫӳрени ҫинчен // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с. — 211–227 с.
Вӑтаҫӗр тинӗсрен хӗвел тухӑҫӗ енче пурӑннӑ халӑхсен чи авалхи культурӑллӑ памятникӗсем вӗсен ӑслӑлӑх шухӑшӗсене, ҫав шутрах геологи енӗпе те — Ҫӗр мӗнле пуҫланса кайни ҫинчен, ун ҫийӗнче мӗнле улшӑнусем пулни ҫинчен, авалхи ҫынсем епле шухӑшланине те палӑртса тӑраҫҫӗ.
Ҫӗрӗн ҫийӗсем мӗнле тытӑнса тӑни тата ҫӗр варрине кайса ҫӳрени ҫинчен // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с. — 211–227 с.
«Хӑшӗ авалхи, хӑшӗ авалхиех мар, — тенӗ хирӗҫ Ваня Гриценко.— Кто старинные, а кто и не очень, — неизменно возражал при этом Ваня Гриценко.
Пӗрремӗш сыпӑк // Тани Юн. Лев Кассиль. Кӗҫӗн ывӑл урамӗ: повесть. Тани Юн куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР Государство Издательстви, 1953.
Хавшаса ҫитнӗ мораль никӗсӗсене хӳтӗлесе тата Китай нацийӗн чысне ӗмӗрлӗхе упраса хӑварас шутпа авалхи Китай ӑсчахӗсен йӑли-йӗркисене чун-чӗререн хисеплеме кирли тата авалхи Мын-цзы философӑн амӑшне тивӗҫлипе чыс тумалли ҫинчен уйрӑм йӗркепе декрет ҫапса кӑларас».
Супӑнь // Николай Григорьев. Лу Синь. Калавсем. Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 131–145 стр.