Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх, пулӑ тытасси, тинӗспе ҫӳресси, ҫӗр ӗҫӗпе аппаланасси, чултан касса кӑларасси тата вӑрман хуҫалӑхӗ вырӑнти экономикӑн пысӑк пайне йышӑнать, апла пулин те нефть продукчӗсене тирпейлесси, ҫӑмӑл промышленность, ҫавӑн пекех ку тӑрӑха вырӑнти халӑхсӑр пуҫне пӗтӗм тӗнчерен те курма килни (уйрӑмах ҫуллахи вӑхӑтра) коммуна экономикин пысӑк пайӗ шутланать.

Традиционно рыболовство, мореплавание, земледелие, камнерезное дело и лесное хозяйство составляли и продолжают составлять большую часть местной экономики; однако переработка нефтепродуктов, легкая промышленность, а также местный и международный туризм (особенно в летнее время) составляют большую часть экономики коммуны.

Люсечиль коммуна // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1% ... %BD%D0%B0)

Ку таранччен хӑйӗн ӗҫӗпе темӗн чӑрманса ҫӳренӗ Анюта, сӗтел патне пырса, ашшӗн тирӗкӗнчен яшка сыпса пӑхрӗ те хыпӑнса ӳкрӗ:

Куҫарса пулӑш

37 // Владимир Кузьмин. Владимир Кузьмин. Виҫӗ юман: повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1986. — 144 с.

Дубов комсомол ӗҫӗпе Мерчӗке кайрӗ.

Куҫарса пулӑш

16 // Владимир Кузьмин. Владимир Кузьмин. Виҫӗ юман: повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1986. — 144 с.

Ӗҫ кунӗ те виҫесӗр, уроксем хыҫҫӑн — тӗрлӗ мероприяти, ачасене уяв-конкурса хатӗрленме пулӑшмалла, кабинет сӑн-сӑпачӗшӗн те учителех яваплӑ, тӗрӗслемелли тетрадьсем купипе, тепӗр урока хатӗрленмелле, пӗлӗве ӳстерес тӗллевпе вӑхӑтра курс та тухмалла, конференци итлемелле, шкултан тухсан хуҫалӑх ӗҫӗпе ӗҫлемелле, ҫав вӑхӑтрах ҫемье валли те чун ӑшшине хӑвармалла.

Куҫарса пулӑш

Тавтапуҫ сана, Вӗрентекенӗм! // Светлана Петрушкина. http://kasalen.ru/2023/12/01/%d1%82%d0%b ... %97%d0%bc/

Чӑваш хӑй ӗҫӗпе пурӑнма хӑнӑхнӑ.

Куҫарса пулӑш

Хаклӑ йӑхташӑмӑрсене чӗнсе калани // Анатолий Кипеч. https://chuvash.org/news/36682.html

Кам ҫӗр ӗҫӗпе пурӑнать, ҫавӑ чӑн паттӑр та чи таса ҫын.

Куҫарса пулӑш

Юрату асапӗ // Михаил Сунтал. Сунтал Михаил. Ҫӑтмах. Фантастикӑллӑ повесть. Шупашкар, 2009. — 120 с.

Чухӑн хресчен ӗҫӗпе пуйса пурӑннӑ помещиксемпе кулаксем текех ҫук ӗнтӗ.

Нет больше помещиков и кулаков, которые наживались на труде крестьян-бедняков.

Ялхуҫалӑхӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ялхуҫалӑх ӗҫӗпе пурӑнакан Российӑра уйрӑм шултра промышленноҫлӑ центрсем палӑрса тӑнӑ: Петербург (халь Ленинград), Мускав, Донбасс.

В этой сельскохозяйственной России выделялись лишь отдельные крупные промышленные центры: Петербург (теперь Ленинград), Москва, Донбасс.

Промышленность // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Патша Российӗнче пурӑнакан халӑхӑн ытларах пайӗ ялхуҫалӑх ӗҫӗпе пурӑннӑ.

Подавляющее большинство населения в царской России занималось сельским хозяйством.

Промышленность // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Унпа ҫын ӗҫӗпе пурӑнакан ҫынсем ҫеҫ усӑ курса пурӑнма пултарнӑ.

Ими пользовались только те, кто жил чужим трудом.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринчи иҫӗм ҫырли пахчисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем сад ӗҫӗпе пурӑнаҫҫӗ.

Они занимаются садоводством.

Крымра тинӗс хӗрринче пурӑнакан халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Унта халӑх нимӗнрен ытла ҫӗр ӗҫӗпе пурӑнать — садсем ларта-ларта ӳстерет, ҫӗрмамӑкӗ нумай акать.

Оно занимается главным образом земледелием — разводит сады, сеет много хлопка.

Пушӑ хирсен зонинче пурӑнакан халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Октябрьти социализмлӑ революци пуличчен Астраханьре пулӑҫӑсен ӗҫӗпе шултӑра усламҫӑсем пуйса пурӑннӑ.

До Октябрьской социалистической революции в Астрахани на труде рыбаков богатели крупные торговцы.

Пулӑ промыслисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ӗҫленӗшӗн шахтерсене ытла та сахал тӳленӗ, капиталист-хуҫасем вӗсен ӗҫӗпе пуйса пынӑ.

Получали шахтеры за свой труд гроши, а капиталисты-хозяева на их труде богатели.

Ӗлӗкхипе хальхи Донбасс // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Шухӑшсӑр та канлӗ пурнӑҫпа киленсе пурӑнакансем — Ҫурҫӗр полюсӗпе Кӑнтӑр полюсӗн пӗртен-пӗр хунарҫисем пулнӑ: вӗсен хӑйсен ӗҫӗпе ҫулталӑкра пурӗ те икӗ хутчен ҫеҫ чӑрманма тивнӗ.

Только тому фонарщику, что должен был зажигать единственный фонарь на северном полюсе, да его собрату на южном полюсе, — только этим двоим жилось легко и беззаботно: им приходилось заниматься своим делом всего два раза в год.

XVI // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Ӑнланмалла пултӑр тесе ҫитӗннисем мана ҫак ӳкерчӗкпе юнашар удав кӗлеткисене, «уҫса» е хупӑнчӑклӑн, ӳкерсе хума сӗнчӗҫ; кунсӑр пуҫне географипе, историпе, шут-хисеп ӗҫӗпе, грамматикӑпа ытларах кӑсӑкланни маншӑн усӑллӑ пулӗ терӗҫ.

Взрослые посоветовали мне не рисовать змей ни снаружи, ни изнутри, а побольше интересоваться географией, историей, арифметикой и правописанием.

I // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Вӑл каланӑ тӑрӑх, професси ӑсталӑхӗн конкурсӗсем палӑрнӑҫемӗн палӑрса пыраҫҫӗ, вӗсем хӑйсен ӗҫӗпе хавхаланнӑ вӑйлӑ педагогсене ӗҫтешсемпе общество йышӑнӑвне илме пулӑшаҫҫӗ, пӗтӗмӗшпе илсен, педагогика специальноҫӗсен хисепне ҫирӗплетеҫҫӗ.

По его словам, все более заметной становится роль конкурсов профессионального мастерства, которые помогают сильным, увлеченным своим делом педагогам получить признание коллег и общества, в целом укрепляют престиж педагогических специальностей.

Путин учительсене пулӑшу памалли мерӑсене анлӑлатни ҫинчен пӗлтернӗ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/v-rent/2023- ... rn-3466733

Миллион рабочисем ҫав пуянлӑхсене хӑйсен ӗҫӗпе тӑваҫҫӗ.

Миллионы рабочих своим трудом создают эти богатства.

Ҫурҫӗр енчи вӑтам тӑрӑхра ҫӗршыв пуянлӑхӗпе епле усӑ кураҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӑл авиаци ӗҫӗпе кӑштах ҫыхӑннӑччӗ тата пӑртак пирӗн институтпа та ҫыхӑнса тӑратчӗ.

Куҫарса пулӑш

15. Эпӗ нимӗн те манмастӑп // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.

2006-2017 ҫулсенче – ҫӗр ӗҫӗпе почвоведени кафедрин докторанчӗ, почвоведени, ботаника тата ӳсен-тӑрансен физиологийӗн кафедрин ертӳҫи.

Куҫарса пулӑш

Владислав Сергеевич СЕРГЕЕВ // Надежда Родионова. https://ursassi.ru/articles/salamlanisem ... ev-3454068