Чӑваш чӗлхи корпусӗ

19-мӗш ӗмӗр вӗҫӗнче тата 20-мӗш ӗмӗр пуҫламӑшӗнче ҫынсем сывлӑшран йывӑртарах аппаратпа сывлӑша ҫӗкленме тӑрӑшса пӑхнӑ.

Конец XIX и начало XX столетия ознаменовались первыми удачными попытками полета человека на аппаратах тяжелее воздуха.

Вунҫиччӗмӗш пай // Галина Матвеева. Яновская, Жозефина Исаковна. Карап ӑсти: повесть; вырӑсларан Г. Матвеева куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2012. — 205 с.

21-мӗш ӗмӗр - интернет, компьютер ӗмӗрӗ.

Куҫарса пулӑш

«Хисеплӗ вулаканӑмӑрсем!..» // Лидия МИХАЙЛОВА. «Хыпар», 2017.11.20

Ҫирӗммӗш ӗмӗр пуҫламӑшӗнчи халӑх шӑпи пирки пуҫӗсене ватакансем чӑвашӑн пурнӑҫӗ Раҫҫей империйӗнчи, тата каярах вӑл арканнӑ ишӗлчӗкӗсенчен йӗркеленнӗ политика системисенче хамӑрӑн вырӑн мӗнлерех пулассине тупса палӑртса хӑварасси пирки шутланӑ, калаҫнӑ пулсан ҫирӗммӗш ӗмӗр вӗҫлемӗшӗнчи паттӑрсем чӑвашсем малтан Совет Союзӗнче, каярахпа Раҫҫей Федерациӗнче ытти халӑхсемпе пӗр тан пулса хӑйсене хӑйсем тулли праваллӑ патшалӑх субъекчӗ пек туйса, ӑна ҫавӑн пек палӑртса „Мускава» уйрӑм полномочисем анчах уйӑрса памалли пирки шутланӑ та, ӗҫленӗ те.

Куҫарса пулӑш

Юбилеюпа сана, Атнер пичче! // Николай Лукианов. https://chuvash.org/content/4710-%D0%AE% ... B5%21.html

Иртнӗ ӗмӗр пуҫламӑшӗнче чӑваш наци аталанӑвӗн хӑйӗн паттӑрӗсем, геройӗсем пулнӑ пулсан, ӗмӗр пӗтмӗшӗнче пулса иртнӗ событийӗсенче те халӑхӑн хӑйӗн паттӑрӗсем пурах.

Куҫарса пулӑш

Юбилеюпа сана, Атнер пичче! // Николай Лукианов. https://chuvash.org/content/4710-%D0%AE% ... B5%21.html

«Ӗмӗр пурӑн, ӗмӗр вӗрен», — тесе ахальтен каламан ҫав.

"Век живи, век учись", - видно не зря так говорили.

Йӗри-тавра пӗве, пусӑра шыв ҫук... // Роза ВЛАСОВА. «Хыпар», 2016.05.05, 67-68№

27. Усал ӗҫрен пӑрӑн, ырӑ ту, вара ӗмӗр пурӑнӑн: 28. Ҫӳлхуҫа тӳрӗ сута юратать, Хӑйӗн сӑваплӑ ҫыннисене пӑрахмасть; вӗсем ӗмӗрех сыхланса юлӗҫ; [йӗркесӗррисене кӑларса пӑрахӗҫ,] усал ҫынсенӗн йӑхӗ тӗп пулӗ.

27. Уклоняйся от зла, и делай добро, и будешь жить вовек: 28. ибо Господь любит правду и не оставляет святых Своих; вовек сохранятся они; [а беззаконные будут извержены] и потомство нечестивых истребится.

Пс 36 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

20. Йӗркесӗр ҫын хӑйне мӗн ӗмӗрӗ тӑршшӗпех асаплантарать, хӗсӗрлекен ҫынна ӗмӗр тӑршшӗ курӑнмасть: 21. унӑн хӑлхинче хӑрушлӑх сасси илтӗнсе тӑрать; тӑнӑҫлӑ пурӑннӑ хушӑрах ун ҫине пӗтермӗш килет.

20. Нечестивый мучит себя во все дни свои, и число лет закрыто от притеснителя; 21. звук ужасов в ушах его; среди мира идет на него губитель.

Иов 15 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

28. Ҫӳлхуҫа эсир манпа мӗн калаҫнине илтрӗ те мана ҫапла каларӗ: санпа калаҫнӑ ҫак халӑх сӑмахне илтрӗм Эпӗ; вӗсем мӗн калани пурте ырӑ; 29. эх, вӗсен чӗри те ҫавӑн пекех пулинччӗ, хӑйсене те, хӑйсен ывӑлӗсене те ӗмӗрех ырӑ пултӑр тесе вӗсем ӗмӗр тӑршшӗпех Манран хӑраса тӑринччӗҫ, Манӑн ӳкӗтӗмсем вӗрентнӗ пек пурӑнинччӗҫ! 30. пыр, кала вӗсене: «чатӑрӑрсене таврӑнӑр» те; 31. эсӗ ху вара кунта Манпа пӗрле юл, Эпӗ сана пур йӗркене те, пур ӳкӗтпе саккуна та каласа парӑп, эсӗ вӗсене халӑха вӗрентме тивӗҫ: Эпӗ хӑйсене еткерлӗхе паракан ҫӗр ҫинче Израиль ывӑлӗсем [ҫав] йӗркепе пурӑнччӑр.

28. И Господь услышал слова ваши, как вы разговаривали со мною, и сказал мне Господь: слышал Я слова народа сего, которые они говорили тебе; все, что ни говорили они, хорошо; 29. о, если бы сердце их было у них таково, чтобы бояться Меня и соблюдать все заповеди Мои во все дни, дабы хорошо было им и сынам их вовек! 30. пойди, скажи им: "возвратитесь в шатры свои"; 31. а ты здесь останься со Мною, и Я изреку тебе все заповеди и постановления и законы, которым ты должен научить их, чтобы они [так] поступали на той земле, которую Я даю им во владение.

Аст 5 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

— Ӗмӗр пурӑн, ӗмӗр вӗрен, теҫҫӗ.

- Век живи, век учись, говорят.

Чунтан парӑннӑ ӗҫ курӑмлӑ // А. АСТРАХАНЦЕВА. «Авангард», 2016, пуш, 11

Чӑваш меценачӗсене халалланӑ иртнӗ уйӑхри кӑларӑмра вунтӑххӑрмӗш ӗмӗр вӗҫӗнче-ҫирӗммӗш ӗмӗр пуҫламӑшӗнче Етӗрне тӑрӑхӗнче ӗҫлесе пурӑннӑ Таланцевсем пирки кӑштах ҫырсаччӗ.

Куҫарса пулӑш

Мухтав сире, Таланцевсем! // Надежда СМИРНОВА. «Хыпар», 2016, пуш, 11; 32№

Тӗпрен илсен, халӑх тумӗн халиччен сыхланса юлнӑ тӗслӗхӗсем питех ватӑ мар, XVIII — XIX ӗмӗрсенче тата XX ӗмӗр пуҫламӑшӗнче ӑсталанӑскерсем.

Куҫарса пулӑш

Кӳртӗм // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Сӑваплӑ Иштван патшара ларнӑ вӑхӑтра роман стилӗпе хӑпартнӑ храма XIV ӗмӗр пуҫламӑшӗнче аркатнӑ, иккӗмӗш храм кунта XIV ӗмӗртен пуҫласа XVI ӗмӗрччен тӑнӑ, турккӑсем ӑна тӗппипех ҫӗмӗрсе тӑкнӑ пулнӑ.

Построенный в правление короля Иштвана Святого романский храм был разрушен в начале XIV века, второй храм стоял здесь с XIV по XVI век и был полностью уничтожен турками.

Эстергом // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%AD%D1%81%D ... 0%BE%D0%BC

XIII—XIV ӗмӗрсенче хулана темиҫе хун тӑшмансем тапӑннӑ: XIII ӗмӗр варринче — монголсем, 1304 ҫулта — III Вацлав чех патшин ҫарӗсем.

В XIII—XIV веках город пережил несколько нашествий: в середине XIII века - монголов, в 1304 году - армии чешского короля Вацлава III.

Эстергом // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%AD%D1%81%D ... 0%BE%D0%BC

X ӗмӗр варринчен пуҫласа XIII ӗмӗрӗн варриччен Эстергом ҫӗршывӑн экономика, политика тата тӗн пурнӑҫӗн центрӗ, унӑн тӗп хули шайӗнчех пулнӑ.

С X по середину XIII века Эстергом был центром экономической, политической и религиозной жизни страны, её фактической столицей.

Эстергом // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%AD%D1%81%D ... 0%BE%D0%BC

Вун тӑххӑрмӗш ӗмӗр ҫынни — вун тӑххӑрмӗш ӗмӗр ҫынниех пулмалла: Тилли — ҫав ӗмӗрте пурӑннӑ чӑвашсен сӑнарӗ, поэт ӑна ӑста кӑтартса панӑ, ӑна вӑл халӑх ӑс-хакӑлӗн, шухӑш-кӑмӑлӗн ҫуттипе ҫутатса кӑтартнӑ.

Куҫарса пулӑш

Поэзи пулсан… // Василий Долгов. «Тӑван Атӑл». — 1962, 3№ — 92–98 с.

Туритсене илӗртекен Мариборӑн паллӑ вырӑнӗсенчен тӗп вырӑна Шыва кӗртекен Иоанн готикӑлла Соборӗ (XII ӗмӗр), Чӗрӗлӳ самани стилӗпе туса лартнӑ муниципалитет ҫурчӗ тата XV ӗмӗрте хӑпартнӑ Марибор замокӗ йышӑнаҫҫӗ.

Главными туристическими достопримечательностями Марибора являются готический Собор Иоанна Крестителя (XII век), здание муниципалитета, построенного в стиле эпохи Возрождения и Мариборский замок XV века.

Марибор // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0% ... 0%BE%D1%80

Хулана уйӑрла илме май паракан тӗп паллисенчен пӗри — Фронтенак замокӗ (Шато-Фронтенак) — XIX ӗмӗр вӗҫӗнче кайри вӑтам ӗмӗрсен стилӗпе тунӑ хӑна ҫурчӗ.

Одной из главных достопримечательностей города является Замок Фронтенак (Шато-Фронтенак) — гостиница, построенная в конце XIX века в стиле позднего Средневековья.

Квебек // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0% ... 0%B5%D0%BA

«Ӗҫ вӑл ӗмӗрне те пӗтмест: эс вилсен сан вырӑнна тепӗр ҫын лармалӑх та, вӑл вилсен урӑххине ӗмӗр тӑршшӗпе ӗҫлеме те ҫитет.

Куҫарса пулӑш

2 // Юрий Скворцов. Скворцов, Ю. И. Ҫул юлташӗ: калавсемпе кӗске повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1975. — 184 с. — 83–127 с.

Эсӗ ман куҫӑм умне сӗм аваллӑха кӑларса тӑрататӑн, эсӗ пулас ӗмӗрсене ҫывхартатӑн, этем ӗмӗр тӑршшӗнче курни-илтнине ик-виҫ сехетре кӑтартма пултаратӑн…

Куҫарса пулӑш

III // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 5–93 с.

— Йӑнӑшатӑн, Никон Никонович, эп халь вунтӑххӑрмӗш ӗмӗрте пурӑнатӑп, ҫирӗммӗш ӗмӗр чиккине ҫывхарса пыратӑп, — ӑнлантарчӗ Филипп Сидорович.

Куҫарса пулӑш

13 // Николай Мартынов. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 272-415 с.