Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Тӳррипе каласан, тӗтрелӗх ятне ҫак тӗттӗм палӑрӑма пула панӑ та ӗнтӗ: типҫӗр таврашӗнчи вӑл тӗттӗм тинӗс кӳлмекӗ (ҫутӑ тӗтрелӗх) пек курӑнать, ҫыран хӗрринче хула ҫутисем (каплам ҫӑлтӑрӗсем) курӑнаҫҫӗ.

Собственно, название туманности и обязано происхождением этому тёмному выступу, который выглядит как тёмный морской залив окружённый сушей (светлая туманность) с огнями города на берегу (звёзды скопления).

Лагуна тӗтрелӗхӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9B%D0%B0%D ... 1%85%D3%97

Ачасемпе вӗсен ашшӗ-амӑшӗ нумай ачаллӑ ҫемьесен «Нумай ачаллӑ Чӑваш Ен» форумне, ачасемпе ҫамрӑксен «Медиавзлет» регионсен хушшинчи медиапроектсен фестивальне, «Ялта чи лайӑххисем» пултарулӑх ӗҫӗсен конкурсне, тӑлӑх ачасен тата ашшӗ-амӑшӗн асӑрхавӗсӗр юлнӑ ачасен «Ачалӑх ҫӑлтӑрӗсем» пултарулӑх фестивальне тата ытти нумай мероприятие хутшӑнчӗҫ.

С большим интересом дети и их родители участвовали в форуме многодетных семей «Многодетная Чувашия», межрегиональном фестивале детских и юношеских медиапроектов «Медиавзлет», конкурсе творческих работ «Лучшие на селе», фестивале творчества детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей «Звезды детства», и многих других мероприятиях.

Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашне 2024 ҫул валли янӑ Ҫыру // Олег Николаев. https://www.cap.ru/action/activity/sobit ... sudarstven

Тата ҫӑлтӑрӗсем пӗр пек ҫутмаҫҫӗ — мӗл-мӗл тӑваҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Атте утарӗ // Юрий Исаев. Исаев Ю.Н. Ҫӗнӗ касӑн шухӑ яшӗсем: калавсем, асаилӳ, тӗрленчӗксем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2023. — 149 с. — 110–116 с.

Каҫхине вара, 21 сехетре, чӑваш эстрада ҫӑлтӑрӗсем хутшӑннипе уяв концерчӗ пулӗ, 23 сехетре тӳпене уяв фейерверкӗ ҫутатӗ, ун хыҫҫӑн дискотека пулӗ.

Куҫарса пулӑш

Ентешӗмӗрсем, килсе курсамӑр уява! // Пирӗн пурнӑҫ. http://nashazhizn21.ru/obshchestvo/419-e ... am-r-uyava

Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Земфира Яковлева ертсе пынипе «Эткер» фольклор ушкӑнӗ тата юбилярӑн ентешӗсем Алина Михайловӑпа Валентина Михайлова чӑваш эстрада ҫӑлтӑрӗсем илемлӗ юрӑсем шӑрантарчӗҫ, хӑнасен кӑмӑл-туйӑмне ҫӗклерӗҫ.

Куҫарса пулӑш

Михаил Красновӑн 70 ҫулне халалланӑ пултарулӑх каҫӗ // Чӑваш Республикин наци библиотеки. http://www.nbchr.ru/chuv/index.php/2023/ ... arul-h-ka/

Раҫҫей эстрадин, спортӑн, блогер, политикин ҫӑлтӑрӗсем хӑйсен юратнӑ теттисемпе ача-пӑча вӑййисем ҫинчен каласа парӗҫ.

Звезды российской эстрады, спорта, блогеры, политики расскажут о своих любимых игрушках и детских играх.

Пӗтӗм Раҫҫейри теттесем Пушкӑртстана килеҫҫӗ! // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/kultura/2023 ... le-3421677

Кану ҫул-йӗрӗ - 21-мӗш ӗмӗр ҫӑлтӑрӗсем.

Куҫарса пулӑш

Шкул лагерӗнче пурнӑҫ савӑк // Елена ИВАНОВА. http://alikovopress.ru/shkul-lagerenche- ... savak.html

Инженери тытӑмӗн пулас ҫӑлтӑрӗсем ҫунат сараҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Инженери «ҫӑлтӑрӗсем» // Чӑваш Ен наци телекуравӗ. https://www.youtube.com/watch?v=b6gytxy4GuE

Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче «Ачалӑх ҫӑлтӑрӗсем» конкурсӑн республика тапхӑрӗ иртрӗ.

Куҫарса пулӑш

Ҫемьере ӳсмелле // Чӑваш Ен наци телекуравӗ. http://www.ntrk21.ru/video/61039

— Участокӑн ҫутӑ ҫӑлтӑрӗсем, ытла та нумай кӗттеретӗр-ҫке эсир пире, — Симӑпа Тамарӑна хулӗсенчен ҫавӑрса тытрӗ Тимоша.

Куҫарса пулӑш

Ирхи сывлӑм // Елизавета Осипова. Осипова Е.Б. Ӑшӑ ҫумӑр: повеҫпе калавсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1986. — 128 с. — 84–112 с.

Ку турнир яланах пӗлтерӗшлӗ пулнӑ, мӗншӗн тесен футболӑн пулас ҫӑлтӑрӗсем ҫакӑнтан ҫуралнӑ.

Куҫарса пулӑш

«Сӑран мечӗк» пӗрлештернӗ // П.ЗАЙЦЕВ. http://kasalen.ru/2022/09/02/%d1%81a%d1% ... 80%d0%bde/

Кӑмӑл-туйӑма чӗртсе тӑратса сывлӑшра кӳлепесем ӳкеретӗп, вӗсене ӗнерхи сцена ушкӑнӗ пек вырнаҫтаратӑп: вӗсен витӗр каҫхи шывпа рейд вучӗсен ҫӑлтӑрӗсем йӑлтӑртатаҫҫӗ.

Воскрешая впечатление, я создал фигуры из воздуха, расположив их группой вчерашней сцены: сквозь них блестели вечерняя вода и звезды огней рейда.

IV сыпӑк // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Пиллӗкмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 432 с. — 7–227 с.

Сунарҫӑ пуҫӗ ҫийӗн тата инҫетре, вӑл кирек ӑҫталла тинкерсен те, тропик ҫӑлтӑрӗсем ҫунаҫҫӗ, ҫӗрлелӗхе ӑрӑмлӑ-асамлӑ йӑлкӑшупа тултараҫҫӗ, ҫак йӑлкӑшу ҫӳлелле пӑхма пӗлекен ҫынна питӗ нумай япала пирки евитлет.

Над головой охотника и вдали, куда он ни обращал взгляд, горели тропические звезды, наполняя ночь властью магического сияния, так много говорящего человеку, умеющему смотреть вверх.

V. Мул тӑвӗ // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Тӑваттӑмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 165–317 с.

Вӗсен ҫӗлӗкӗсем ҫинче хӗрлӗ хӑюсем тата красноармеецсен ҫӑлтӑрӗсем ҫунса тӑраҫҫӗ.

На шапках ярко горели красные ленты и красноармейские звезды.

Ковпакпа тӗл пулнисем // Уйӑп Мишши. Медведев Д.Н. Ровно патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 246 с.

Тен, пӗр-икӗ сехет тӑрсан, тӳпере метеорсен ҫӑлтӑрӗсем ҫуталнине е сӳннине курӑн.

Если простоишь час-другой, то, быть может, увидишь, как вспыхнут и погаснут на небосводе звездочки метеоров.

Метеорсем // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Тинӗссенче чӗрчунсемпе ӳсентӑрансен тӗнчи тата пуянрах: унта тинӗс чӗрӗпӗсем, тинӗс ҫӑлтӑрӗсем, хуртсем, коралсем, губкӑсем, тӗрле йышши пӗчӗк раксем, пулӑсем, шыв курӑкӗсем пур.

В морях животный и растительный мир ещё богаче: там есть морские ежи, морские звёзды, черви, кораллы, губки, разнообразные ракушки, рыбы и водоросли.

2. Сийлӗ ту породисем мӗнле пулса кайни // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.

Кунта лапчӑнса пӗтнӗ, тутӑхса кайнӑ тимӗр пичкесем, вӗрен сӗрекесенче чӑмӑр кӗленче савӑтсем, бамбук, тетел татӑкӗсем, чӑптасем, крабсен хӗрлӗ хаччисем, кашни туна ҫинчех сухан евӗр хура чӑмӑрккаллӑ тинӗс курӑкӗсем, хуҫӑк кӗсменсем, канатсем, кит-пулӑсен ҫӗрӗшнӗ ҫурӑм шӑммисемпе аяк пӗрчисем, пемза, карап ячӗсене ҫырнӑ хӑмасем тата халиччен те путасран никама хӑтарман пиҫиххисем, кӑтрашка шыв ҫӑлтӑрӗсем, шыв курӑкӗсем хушшинче кая юлнӑ пӑр катӑкӗ пек ирӗлекен медузӑсем, ҫӗрӗшнӗ пир хупӑлчасем — пурте вӗсем вилӗ, нӳрлӗ, тӑвар тӗпренчӗкӗсемпе витӗннӗ.

Были тут измятые ржавые бочки, стеклянные шары наплавов в веревочных сетках, бутыли, бамбук, обрывки сетей, циновки, багровые клешни крабов, водоросли с темными луковицами на конце каждой плети, куски весел, канаты, ветхие позвонки и ребра китов, пемза, доски с названиями кораблей и еще никого не спасшие пояса, шершавые звезды, медузы, тающие среди водорослей, точно куски позднего льда, истлевшая парусина чехлов — все мертвое, влажное, покрытое кристаллами соли.

III // Михаил Рубцов. Диковский, С. В. Калавсем; Хв. Уярпа М. Рубцов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 70 с. — 43–69 с.

Ҫӗрлесенче тӳремлӗхре кашкӑрсем кичеммӗн ӳлеҫҫӗ; ҫӑлтӑрӗсем шултра, кӑвакрах тӗслӗ, сиввӗн ҫиҫеҫҫӗ, ырӑ мара пӗлтерекен Венера вара, изумруд чулӗ пекех, сип-симӗссӗн ялкӑшса тӑрать.

По ночам на равнине заунывно воют волки; звёзды крупны, синеваты и холодны, а зловещая Венера зелена, точно камень изумруд.

Окуров хули // Уйӑп Мишши. Горький М. Окуров хули: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 134 с.

Вӑл хӑй валли пит лайӑх карьера тунӑ та, кампанирен 1815 ҫулта таврӑннӑ, унӑн кӑкри ҫинче казаксем каллех хӑйсен вырӑнне лартнӑ пур нимӗҫ государӗсен хӗресӗсем, вырӑс ҫӑлтӑрӗсем шӑкӑриех ҫакӑнса тӑнӑ.

Он славно сделал свою карьеру и воротился из кампании в 1815 году, обвешанный крестами всех немецких государей, введенных казаками во владение, и млечным путем русских звезд.

Малалла ҫырас вырӑнне каласа пани // Леонид Агаков. Герцен А. И. Вӑрӑ чакак: повеҫсем; Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 104 с. — 30–98 с.

Раҫҫейрипе танлаштарсан, тӳпе кунта ҫӳллех мар пек туйӑнать, ҫӑлтӑрӗсем те шултрарах, ҫутӑрах.

Казалось, небо здесь ниже, чем у нас в России, потому и звезды крупнее и ярче российских.

5 // Петр Львов, Георгий Ефимов. Шуртаков С.И. Ҫаврӑннӑ юрату. Повеҫпе калавсем. Вырӑсларан куҫарнӑ — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1977. — 190 с. — 3–180 с.