Чӑваш чӗлхи корпусӗ

— Ҫӗр варринче эсӗ тӳпенелле пӑхса ҫӑлтӑр тинӗсне чӑмӑн, мӗншӗн тесен эсӗ ҫав ҫӑлтӑрсенчен пӗрин ҫинче эпӗ пуррине пӗлӗн, манӑн кулӑ янӑравӗ те сан пата ҫитӗ.

— Ты посмотришь ночью на небо, а ведь там будет такая звезда, где я живу, где я смеюсь, —

XXVI // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Йӗри-тавра пӗтӗмпех ҫатӑртатать, ялтӑртатать, ҫавӑнпа та ҫаврӑнса ҫӳрекен ялтӑркка ҫӑлтӑрсенчен хӑшӗ те пулин хӑйӗн ҫӳҫне ӗнтсе ярасран вилсе кайса хӑрать.

А кругом всё трещало и сверкало, и бургомистр всё время опасался, что какая-нибудь яркая звёздочка, того и гляди, опалит ему волосы.

Юнкун, октябӗрӗн 31-мӗшӗнче, Эмиль лашаллӑ пулать тата Петрель-фрупа пӗтӗм Виммербю ҫыннисене вилесле хӑратса пӑрахать // Галина Матвеева. Линдгрен А. Лённебергӑри Эмиль мыскарисем: повесть; чӑвашла Г.А. Матвеева куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2018. — 203 с.

Ҫӑлтӑрсенчен пулнӑ фигурӑсене ҫынсем авалтанпах ҫӑлтӑр ушкӑнӗсем тесе ят панӑ.

Эти фигуры из звезд люди исстари назвали созвездиями.

Ҫӑлтӑрлӑ тӳпе ӳкерчӗкӗ // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Апла пулсан, ҫак йышлӑ ҫӑлтӑрсем вырӑнне тата тепӗр пӗчӗк Уйӑх тунӑ пулсан, вӑл та вара пур ҫӑлтӑрсенчен ҫутӑрах ҫутатнӑ пулӗччӗ.

Значит, если бы вместо всего огромного количества звезд была сотворена хотя бы еще одна маленькая луна, раз в сотню меньше первой, то она светила бы ярче всех этих звезд.

Ҫӑлтӑрлӑ тӳпе ӳкерчӗкӗ // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Ӗҫлессе нумай ӗҫленӗ пулать те, усси сахал иккен: тулли Уйӑх ахаль куҫпа курӑнакан пӗлӗтри пӗтӗм ҫӑлтӑрсенчен 3000 хут ытларах ҫутӑ парать.

Труда положено много, а результат получился жалкий: полная Луна дает света в 3000 раз больше, чем все звезды неба, видимые простым глазом.

Ҫӑлтӑрлӑ тӳпе ӳкерчӗкӗ // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Ҫӗрпе питӗ ҫывӑхра хирӗҫ пулнӑ вӑхӑтра Марс пӗлӗтри чи ҫутӑ ҫутатакан ҫӑлтӑрсенчен пӗри шутланать.

Во время великих противостояний Марс — одна из самых ярких звезд на небе.

Марс // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Часах таврана тӗттӗм хупласа илчӗ, ҫӳлӗ тусен тӑррисем кӑна нумайччен ҫуталса выртаҫҫӗ; вӗсем чи ҫутӑ ҫӑлтӑрсенчен те ҫутӑрах курӑнаҫҫӗ.

Мрак мгновенно покрыл все кругом, только верхушки отдаленных гор долго еще сияли; они были ярче самых ярких звезд.

Уйӑха тӗпчесе сӑнани // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Унӑн куҫӗсем ҫӑлтӑрсенчен ҫутӑрах, вутран вӗрирех, ча куҫӗсен фосфорӗнчен хӑюллӑрах.

Его глаза ярче звёзд, горячей огня, смелее фосфорических глаз Ча.

Авалхи юрӑ // Алексей Леонтьев. Толстой А. Н. Гарин инженер гиперболоичӗ; Аэлита (Марс пӗтмӗшӗ): романсем; Алексей Леонтьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Ҫӗнӗ Вӑхӑт, 2014. — 495 с. — 319–494 с.

Чӑлтӑртаттарса пӑхакан ҫӑлтӑрсенчен те именсех тӑман-тӑр…

Куҫарса пулӑш

6 // Хветӗр Агивер. Агивер Ф.Г. Сар ачапа сарӑ хӗр: Повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1980. — 256 с.

Ун хыҫӗнчен ҫаврашка та шупка уйӑх пӑхать, кӑшт ҫӳлерех ирхи ҫӑлтӑр — тӳпери ҫӑлтӑрсенчен чи ҫутти те чи илемли — йӑлтӑртатать.

Круглая, бледная, выглядывала из него луна, а чуть повыше мерцала утренняя звезда, самая яркая и красивая среди звезд на небе.

II // Василий Юдин. Гариф Губай. Бакенщик хӗрӗ. Повесть. Тутарларан В.Н. Юдин куҫарнӑ — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1962. — 204 с.

Циферблатне тӳперен, юпписене ҫӑлтӑрсенчен тунӑ ҫав тери лайӑх та ним пӑсма пултарайман сехет ӑна кашни кун вӑхӑт ҫинчен, мӗн чухлӗ кайни ҫинчен пӗлтерсе тӑрӗччӗ.

Совершеннейшие и непогрешимые часы, которые ничто не может испортить, в которых циферблатом служит небосвод, а стрелками — звезды, ежедневно докладывали бы ему о времени и о пройденном расстоянии.

Тӑххӑрмӗш сыпӑк // Роза Митрушкина. Жюль Верн. Вунпилӗк ҫулхи капитан. Роман. Куҫараканӗ Митрушкина Р. М. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1984 ҫул, 304 с.

Чӑнах та ӗнтӗ, ҫӑлтӑрсенчен чылайӑшӗ пирӗн ҫӑлтӑр евӗрлӗ…

Действительно у многих звезд они подобны Земле.

Виҫҫӗмӗш сыпӑк // Андрей Краснов. Ефремов И.А. Ҫӑлтӑр карапӗсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1959. — 96 с.

Хытӑ хӗрсе кайнине пула атомӑн сӑнчӑравлӑ реакцийӗсем ӗҫлеме тытӑнаҫҫӗ, вӗсем ҫӑлтӑрсенчен уйрӑлса тухакан энерги хӑватне вӑйлатаҫҫӗ.

Высокая температура вызывает действие атомных реакций, усиливающих выделение энергии.

Пӗрремӗш сыпӑк // Андрей Краснов. Ефремов И.А. Ҫӑлтӑр карапӗсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1959. — 96 с.

Вӑл пысӑкӑшӗпе те, ҫуттипе те тӗрлӗрен миллионшар ҫӑлтӑрсенчен тытӑнса тӑрать.

Она состоит из мириадов отдельных звезд различной величины и яркости.

Пӗрремӗш сыпӑк // Андрей Краснов. Ефремов И.А. Ҫӑлтӑр карапӗсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1959. — 96 с.

Тен, ҫав куҫа та аран ҫеҫ курӑнакан аякри ҫӑлтӑрсенчен пӗрин ҫинче те халӗ этемсем тырӑ пиркиех шухӑшласа лараҫҫӗ пуль.

Может, на какой-то из тех далеких и загадочных звезд тоже сидят где-то сейчас люди и думают все о нем же, о хлебе.

Астрономсем // Асклида Соколова. Алексеев, Михаил Николаевич. Ҫӑкӑртан асли ҫук: [повеҫ] / М. Н. Алексеев. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1967. — 192 с.

— Вӗсен кӗписене вӗтӗ-вӗтӗ ҫӑлтӑрсенчен ҫӗленӗ.

— Одежда у них сшита из мелких-мелких звёздочек.

Сӑвап // Марина Карягина. Карягина М.Ф. Ылтӑн панулми: калавсем/ М. Карягина. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 2011. — 105–116 с.

Унта вӑл тӳпери ҫӑлтӑрсенчен килекен ҫутӑ пайӑркисем ҫӗре хупласа тӑракан атмосферӑна кӗрсен хуҫланни (наука чӗлхипе каласан — астрономи рефракцийӗ) ҫинчен ӑнлантарса пама ыйтнӑ.

В нем он просил помочь разобраться в астрономической рефракции (явление преломления в земной атмосфере лучей света, идущих от небесных светил).

Ҫирӗм тӑххӑрмӗш пай // Галина Матвеева. Яновская, Жозефина Исаковна. Карап ӑсти: повесть; вырӑсларан Г. Матвеева куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2012. — 205 с.

Таврара пит шӑп пулнӑ, вӑл шӑплӑх чӑрӑшсенчен те, ҫӑлтӑрсенчен те ҫӳллӗрех, тӗпсӗр хура пӗлӗтрен хӑйӗнчен те ҫӳллерех пулнӑ пек туйӑннӑ.

А вокруг стояла громадная тишина, которая казалась выше елей, выше звёзд и даже выше самого чёрного бездонного неба.

28 сыпӑк // Леонид Агаков. Валентин Катаев. Полк ывӑлӗ. Повесть. Леонид Агаков куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948

55. Хӑйсене чаруллӑ тытнисен пичӗ ҫӑлтӑрсенчен те ҫутӑрах ҫутӑлса кайӗ, пирӗн питӗмӗр вара — сӗмлӗхрен те хурарах.

125. Светлее звезд воссияют лица тех, которые имели воздержание, а наши лица - чернее тьмы.

3 Езд 7 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.