Шырав
Шырав ĕçĕ:
Ҫавӑн пекех кунта 400 ҫул каярах никӗсленӗ тӗнчери чи ватӑ иҫӗм ҫырлин пахчи пек шутланакан «Стара Трта» иҫӗм ҫырли пахчи вырнаҫнӑ.Здесь также расположен старейший в мире виноградник «Стара Трта», насчитывающий более 400 лет.
Марибор // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0% ... 0%BE%D1%80
Кунтан вара иҫӗм ҫырлин пӗр пайне чирлӗ ҫынсемпе канакансем валли санаторисене яраҫҫӗ.Отсюда часть винограда отправят в санатории для больных и отдыхающих.
Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринчи иҫӗм ҫырли пахчисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Мӑк ҫинче шур ҫырлин (клюквӑн) эрешле турачӗсем сарӑлса тараҫҫӗ, турачӗсем ҫинче хӗп-хӗрлӗ шултӑра ҫырлисем пур.А на мху стелются узорные веточки клюквы с крупными красными ягодами.
Шурлӑх // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Кӗтмел ҫырлин курӑкӗ хӗлле те симӗссипех ларать.
Хырлӑхра // Герасим Харлампьев. Харлампьев, Г. Д. Утарта: пӗчӗк калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1964. — 84 с. — 4–5 с.
Вӑрӑ васкаса чӳречене уҫрӗ, пысӑках мар шкатулкӑна ҫула май ҫаклатса тытрӗ те пахчаналла чӑмрӗ, унта кашкӑр ҫырлин хытӑ тӗмӗ ҫине лекнипе ҫӗкленсе илчӗ.
I // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Виҫҫӗмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 314–319 с.
Специалистсем культурӑланӑ тата ҫутҫанталӑкра ӳсекен 204 иҫӗм ҫырлин тӗсне тӗпченӗ те 4000 ҫул каялла ҫав сортсене чи малтан Кӑнтӑр Кавказра культурӑлама пуҫланине тупса палӑртнӑ.
Эрех тума юрӑхлӑ иҫӗм ҫырли Кӑнтӑр Кавказран тухнине палӑртнӑ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/30658.html
Маларах ҫак виноград иҫӗм ҫырлин европӑри сорчӗсене майӗпен культурӑланипе йӗркеленнӗ тесе шутланӑ.
Эрех тума юрӑхлӑ иҫӗм ҫырли Кӑнтӑр Кавказран тухнине палӑртнӑ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/30658.html
Вӗсем, иҫӗм ҫырлин юрпа хупланайман аврисенчен такӑна-такӑна, сад витӗр хӑвӑрттӑн утрӗҫ.
26 // Александр Яндаш. Чосич, Д. Хӗвел инҫетре: роман / вырӑсларан А.Яндаш куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 352 с.
Аялта ҫулҫӑсӑр, типе пуҫланӑ хӑмла ҫырлин ҫамрӑк тӗми кукӑрӑлса хӗвел патнелле туртӑнать; сывлӑм шывне сыпнӑ йӗплерех ешӗл курӑкпа ҫамрӑк хупах, иртнӗ ҫул тӑкӑнса юлнӑ ҫулҫӑсем витӗр шӑтса тухнӑскерсем, ӗмӗрлӗх сулхӑнта сӗткенлӗн ешӗреҫҫӗ, вӗсем улмуҫҫи ҫулҫисем ҫинче хӗвел йӑмӑх ҫутӑпа вылянине те пӗлмеҫҫӗ тейӗн.
XXXII сыпӑк // Иван Тенюшев. Толстой Л.Н. Ача чухнехи тата ҫамрӑклӑхпа яш ӗмӗр: повеҫсем; И. Тенюшев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 288 с.
Пуҫ тӗлӗнче — ҫап-ҫутӑ вӗри тӳпе, йӗри-тавра ҫумкурӑксемпе хутӑш ӳсекен хӑмла ҫырлин шупкарах симӗс тӗслӗ, йӗплӗ тӗмисем.
XXXII сыпӑк // Иван Тенюшев. Толстой Л.Н. Ача чухнехи тата ҫамрӑклӑхпа яш ӗмӗр: повеҫсем; И. Тенюшев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 288 с.
Вӑл тӳрӗ ҫулпа утать, пӗрре шурӑ садсен чӑтлӑхӗнче пытанать, тепре каллех хӗвел питтине, иҫӗм ҫырлин халлӗхе ҫара лаптӑкӗсем ҫине тухать.
III // Наум Любимов. Гончар, Александр Терентьевич. Ялавпа пыракансем: 3 кӗнекеллӗ роман; Н. Я. Любимов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1955. — 456 с.
Хӑмла ҫырлин вӑрӑм ӳссе кайнӑ тунисем курӑк ҫине усӑнса аннӑ, тӑрринче ҫеҫ юлнӑ ҫулҫисене салхуллӑн шӗлтӗртеттерсе ларакан катӑркас ҫине ҫырласӑр виноград яваланнӑ.
I // Гаврил Молостовкин. Войнич, Э. Пӑван: роман / вырӑсларан Г.Молостовкин куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 284 с.
Васильев никама палӑртман ачашлӑхпа виноград ҫырлин сапаки ҫине пӑхса илчӗ.Васильев с какой-то затаенной нежностью посмотрел на виноградную кисть.
Ҫирӗм иккӗмӗш сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Немцов В.И. Шыв тӗпӗнчи ылтӑн: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 314 с.
Тимлӗн сӑнаса пӑхӑр: сарӑхса кайнӑ сарлака ҫулҫӑсем айӗнче виноград ҫырлин сапакӗсем ҫакӑнса тӑраҫҫӗ.Смотрите: под широкими пожелтевшими листьями висят тяжелые виноградные кисти.
Ҫирӗм иккӗмӗш сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Немцов В.И. Шыв тӗпӗнчи ылтӑн: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 314 с.
Йывӑҫсен ҫулҫисем сарӑла пуҫланӑ ӗнтӗ тӗмсем ҫинче пиҫсе ҫитнӗ пилеш сапакисем йывӑррӑн усӑнса тӑраҫҫӗ, кӑвак хӑмла ҫырлин тунисем хӑмла пек кукӑр-макӑр яваланса улӑхнӑ, хӑмла ҫырлисем тӑкӑнса пӗтнӗ.
44 сыпӑк // Николай Сандров. Осеева В.А. Ваҫҫук Трубачевпа унӑн юлташӗсем. Повесть. 2-мӗш кӗнеке. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1956. — 400 с.
Вӑл сӑскипе шӑлан ҫырлин тӗксӗмрех хӗрлӗ ҫырлисене ҫаклатса илесшӗн пулчӗ те, унӑн тӗрексӗр сӑски йӗпсенчен ҫакланчӗ, вара вӑл урисемпе тапӑртатма, ятлаҫма пуҫларӗ:
Вунпӗрмӗш сыпӑк // Николай Евстафьев. Павленко П.А. Телей: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 312 с.
Иҫӗм ҫырлин пушӑ аврисем тайлӑмсенче кукӑр-макӑр кӑвак япаласем пек курӑнса лараҫҫӗ, ҫулла вӗсем илемлӗ ҫулҫӑсемпе витӗнессе те, хитре тумлӑ пуласса та ӗненес килмест.
Улттӑмӗш сыпӑк // Николай Евстафьев. Павленко П.А. Телей: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 312 с.
Иртнӗ ҫулсенче яланах вӑл хӗвел тухнӑ чух, хура хӑмла ҫырлин ҫинҫе йӗпписем ҫинчен сывлӑм тумланӑ вӑхӑтра, палаткӑра ыйхӑран вӑранма юрататчӗ; пӑлан евӗрлӗ ӳлекен горн сассине те, параппан пӑнтӑртаттарнине те, йӳҫӗ кӑткӑ сӗткенне те, кӑвайт умӗнче юрланине те юрататчӗ, — кӑвайтне вӑл отрядра пуринчен хӑвӑртрах та пуринчен лайӑхрах чӗртетчӗ.
I // Асклида Соколова. Фраерман Р.И. Динго йытӑ е пӗрремӗш юрату ҫинчен. Повесть. Чӑвашла Соколова А. А куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1983. — 128 с.
Арҫын ачасем, тӗмсем хушшисене вӗлт те вӗлт кӗре-кӗре каяҫҫӗ: кӑмпа пуҫтараҫҫӗ, пиҫӗ хулӑсем хуҫаҫҫӗ, йыт ҫырлин йӑмӑх хӗрлӗ ҫупкамӗсене тата-тата илеҫҫӗ.
Ҫутаттӑр // Олимпиада Таллерова. Гайдар, Аркадий Петрович. Ҫутаттӑр: калав; вырӑсларан О.Таллерова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1971. — 44 с.
Готически чиркӳ тӑрринчи автан шупка ылтӑнӗпе ялкӑшать, юханшывӑн йӑлтӑр хура ҫийӗнче те ҫавӑн пек ылтӑн тӗсех йӑлтӑртатса тӑрать; грифель ҫийлӗ ҫуртсен ансӑр чӳречисенче ҫинҫе ҫурта (нимӗҫ перекетлӗ!) ҫутисем вӑйсӑррӑн мӗлтлетеҫҫӗ; чул хӳмесем хыҫӗнчен иҫӗм ҫырлин кӑтра ҫиплӗ аврисем вӑрттӑн кармашаҫҫӗ, виҫӗ кӗтеслӗ лаптӑкри кивӗ тараса хӳттинче темскер чупса иртет, сасартӑк ҫӗрлехи хуралҫӑ ыйхӑллӑн шӑхӑртни илтӗнет, ырӑ кӑмӑллӑ хураҫка ҫурма сасӑпа хӑрлатса илкелет, сывлӑш питрен ҫупӑрласах тӑрать, ҫӑкасенчен ҫав тери тутлӑ шӑршӑ сарӑлать, кӑкӑр ирӗксӗрех тарӑнран тарӑн сывлать, ҫавӑнпа-и тен, «Гретхен» сӑмах, — те кӑшкӑруллӑн, те ыйтуллӑн — ялан чӗлхе ҫине килет.
I // Асклида Соколова. Тургенев И.С. Пиравйхи юрату: повеҫсем, калавсем, прозӑллӑ сӑвӑсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1982. — 176 с. — 84–131 с.
- 1
- 2