Чӑваш чӗлхи корпусӗ

1950 ҫулхи выставкӑра вӑл «Кавӑнлӑ натюрморт», «Улма йывӑҫ ҫимӗҫӗсем» ятлӑ картинӑсем кӑтартса савӑнтарчӗ.

Куҫарса пулӑш

Пирӗн хӗрарӑм-художниксем // Алексей Григорьев. «Тӑван Атӑл». — 1962, 3№ — 99–101 с.

Унӑн тӑрантаракан тутлӑ ҫимӗҫӗсем тропикра пурӑнакан халӑхсен тӗп ҫимӗҫӗ пулать.

Его вкусные питательные плоды составляют основную пищу жителей тропических стран.

Тропик вӑрманӗсенчи ӳсентӑрансем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫимӗҫӗсем — ача пуҫӗ пысӑкӗш мӑйӑрсем.

Плоды — орехи, величиной с детскую голову.

Тропик вӑрманӗсенчи ӳсентӑрансем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Тимӗртен тунӑ япаласемшӗн, ахаль материсемшӗн, йӳнӗ тӑракан капӑр-капӑршӑн вӑл темӗн чухлӗ ылтӑн, хаклӑ тӑракан йывӑҫ ҫимӗҫӗсем, апат-ҫимӗҫ продукчӗсем нумай туяннӑ.

За железные изделия, за простые ткани и дешевые украшения он получил много золота, дорогих плодов, продуктов для питания.

Ҫӗр тавра малтан ҫӳресе ҫаврӑнни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫимӗҫӗсем те — ҫулне кура: типсе пӗркеленсе ларнӑ.

Да и растения все посохли.

Килте // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 1-мӗш кӗнеке. Таната. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 359 с.

Ҫимӗҫӗсем те пур, Алексей Ефремович пӗрне ҫавӑркаласа пӑхрӗ те: — Сирӗн лимонсем Кавказри пекех ӳсеҫҫӗ! Шӑп туберкулезпа аптракансем валли! — терӗ.

Куҫарса пулӑш

3 // Петр Осипов. Осипов, П. Н. Элкей Павӑлӗ: хроникӑллӑ роман. 3-мӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1984. — 240 с. — 3–231 с.

Стенан пӗр пайӗ ҫавӑнтах ҫурма ункӑ пек тӑсӑлса тухрӗ, — халӗ унта сентре, ун урлӑ шалалла кӗреетӗп, — кӗҫех ҫав тӗлте ҫуталса кайрӗ; стена леш енче темӗн нӑйлатма пуҫларӗ, эпӗ мӗн пулса иртнине йӗркеллӗн ӑнланса ӗлкӗричченех ӳкнӗ сентрепе пӗр шайра стенаран сӗтел евӗрлӗскер ҫӗкленчӗ: унта чашӑксем, кофе савӑчӗ — ун айӗнче спирт лампочки ҫунать, шурӑ ҫӑкӑр, ҫу, сухари, пулӑпа какай ҫимӗҫӗсем, — вӗсене, ахӑртнех, кухньӑра асамҫӑ-мӗлке хатӗрленӗ, мӗншӗн тесен ешӗл-симӗс тӗссемпе капӑрлатнӑ шурӑ апат хушшинче эпӗ темӗн чухлӗ ӑшаланулӑх, ҫу, чашлату та техӗмлӗх туятӑп-сисетӗп.

Часть стены тотчас вывалилась полукругом, образовав полку с углублением за ней, где вспыхнул свет; за стеной стало жужжать, и я не успел толком сообразить, что произошло, как вровень с упавшей полкой поднялся из стены род стола, на котором были чашки, кофейник с горящей под ним спиртовой лампочкой, булки, масло, сухари и закуски из рыбы и мяса, приготовленные, должно быть, руками кухонного волшебного духа, — столько поджаристости, масла, шипенья и аромата я ощутил среди белых блюд, украшенных рисунком зеленоватых цветов.

VII // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Тӑваттӑмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 7–163 с.

Кӗрешӳпе йывӑрлӑхсем тӳснӗ ҫула утса тухнӑ хыҫҫӑн, пирӗн ҫӗнтерӳсен ҫимӗҫӗсем ҫинчен калакан хамӑрӑн Конституци пурри кӑмӑллӑ та, савӑнӑҫлӑ.

В результате пройденного пути борьбы и лишений приятно и радостно иметь спою Конституцию, трактующую о плодах наших побед.

VI // И. Кузнецов, А. Золотов, П. Иванов. Сталин, Иосиф Виссарионович. ССР Союзӗн Конституци проекчӗ ҫинчен : (Пӗтӗм Союзри Советсен Чрезвычайлӑ VIII съездӗнче 1936 ҫ. ноябрӗн 25-мӗшӗнче тунӑ доклад) / И. В. Сталин ; Г. А. Молостовкин куҫарнӑ. - Шупашкар : Чӑваш АССР государство издательстви, 1936. — 58 с.

Пире мороженӑйпа сад ҫимӗҫӗсем валеҫсе панӑ хыҫҫӑн, кавир ҫинче ним тумалли те юлманнине кура, эпир, хӗвелӗн чалӑшшӑн ӳкекен пайӑркисем пӗҫертнине пӑхмасӑрах тӑтӑмӑр та выляма кайрӑмӑр.

Когда нас оделили мороженым и фруктами, делать на ковре было нечего, и мы, несмотря на косые, палящие лучи солнца, встали и отправились играть.

VIII сыпӑк // Иван Тенюшев. Толстой Л.Н. Ача чухнехи тата ҫамрӑклӑхпа яш ӗмӗр: повеҫсем; И. Тенюшев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 288 с.

Пӗр йӑнӑшмасӑр ҫакна калама пулать: ку вӑл уҫӑ сывлӑшра чей ӗҫессине, мороженӑй тата сад ҫимӗҫӗсем ҫиессине пӗлтерет.

Нельзя было ошибиться: это был чай на чистом воздухе, мороженое и фрукты.

VII сыпӑк // Иван Тенюшев. Толстой Л.Н. Ача чухнехи тата ҫамрӑклӑхпа яш ӗмӗр: повеҫсем; И. Тенюшев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 288 с.

Ылтӑн тулӑпа ыраш куписем, тем ҫӳллӗш йӑтӑнса выртакан шултӑра купӑста пуҫӗсем, хӑвӑрт пулакан хӗрлӗрех тӗслӗ ҫӗрулми, арбузсемпе дыньӑсем — хирсемпе садсен ҫимӗҫӗсем.

Золотой пшеницы и ржи, пирамиды толстенных капустных кочанов, горы розового скороспелого картофеля, арбузы и дыни плоды полей и садов.

Пин те тӑхарҫӗр ҫирӗм виҫҫӗмӗш ҫулхи кӗр кунӗсем // Александр Галкин. Прилежаева М. П. Ленин пурнӑҫӗ: повесть; Александр Галкин куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1977. — 255 с.

Улмуҫҫисемпе слива йывӑҫӗсен чӑтлӑхӗнче сенкер ӗнтрӗк пухӑнма тапратать, карта хӗрринчи йывӑҫсен пиҫнӗ ҫимӗҫӗсем ҫинче ҫаплах-ха ылтӑн-кӗрен тӗс выртать, ҫавна пула, кашни панулми, кашни слива уҫҫӑн курӑнса тӑнӑран, вӗсене тытса пӑхас килет.

В глубине яблоневых и сливовых кущ уже начинали копиться синеватые сумерки, а на крайних к плетням деревьях, на их спелых плодах все еще лежал золотисто-розоватый отсвет, и каждое яблоко, каждая слива высвечены были так осязаемо скульптурно, что их хотелось потрогать.

Турат ҫинчи сливӑсем // Петр Львов, Георгий Ефимов. Шуртаков С.И. Ҫаврӑннӑ юрату. Повеҫпе калавсем. Вырӑсларан куҫарнӑ — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1977. — 190 с. — 184–189 с.

Ҫыран хӗррипе лартнӑ сад ҫине те, сливӑсемпе улмуҫҫисен вуллисем тата ҫулҫӑсем ҫине те, вӗсен ҫимӗҫӗсем ҫине те ҫӑра кӗрен тӗс ӳкет.

И на садах, росших по берегу, на стволах слив и яблонь, на их листьях и плодах тоже лежал густой розовый отсвет.

Турат ҫинчи сливӑсем // Петр Львов, Георгий Ефимов. Шуртаков С.И. Ҫаврӑннӑ юрату. Повеҫпе калавсем. Вырӑсларан куҫарнӑ — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1977. — 190 с. — 184–189 с.

Ҫивитти ҫинче типӗтме сарса хунӑ тӗрлӗ йывӑҫ ҫимӗҫӗсем выртаҫҫӗ; типекен ҫимӗҫсен пылак шӑрши мана Виктор ҫинчен аса илтерчӗ: эпӗ ун патне чупса кӗмессерен, кирек хӑҫан та, ҫак тутлӑ шӑрша туйса илеттӗм.

На крыше в накат сушились фрукты; медовый запах сушки напомнил мне о Викторе: всегда, забегая к нему, я ощущал этот пряный запах.

Пӗрремӗш сыпӑк // Яков Зверев. Первенцев, А.А. Чыса ҫамрӑкран упра: роман / вырӑсларан Я.Зверев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 482 с.

Вӑл пӑшалне тасатса авӑрлать, — тусем ҫинче сунар кайӑкӗсем нумай теҫҫӗ, вӗсен хӑйсем валли апат-ҫимӗҫ хатӗрлемелле: вӗсем нумайранпа ӗнтӗ банансемпе таро ҫимӗҫӗсем ҫеҫ ҫиеҫҫӗ.

Он чистит и заряжает ружье — говорят, в горах хорошая охота, а им пора уже пополнить свои запасы: они давно сидят на бананах и плодах таро.

Вӑрҫӑ // Михаил Рубцов. Чумаченко А.А. Уйӑх ҫынни: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 116 с.

Ыттисем банан, карҫинккасемпе пулӑ, таро ҫимӗҫӗсем, ҫӑкӑр йывӑҫӗн ҫулҫипе чӗркенӗ какай татӑкӗсем тытнӑ.

Остальные несут бананы, плетеные корзины с рыбой, плоды таро, куски мяса, завернутые в листья хлебного дерева.

Ҫырма хӗрринче // Михаил Рубцов. Чумаченко А.А. Уйӑх ҫынни: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 116 с.

Кусем чӑн-чӑн пахча ҫимӗҫӗсем пулаҫҫӗ, ҫак банансемпе кокос мӑйӑрӗсем пек мар!

Это будут настоящие овощи, не как эти бананы и кокосовые орехи!

Вӑрманти сукмак ҫинче // Михаил Рубцов. Чумаченко А.А. Уйӑх ҫынни: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 116 с.

Ҫавӑнпа вӑл арӑмӗпе ҫапла калаҫса татӑлнӑ: ирхине арӑмӗ карҫинкка йӑтса пасара каять те, пахча ҫимӗҫӗсем илсе, типографине пырать.

Они условились, что жена рано утром пойдет с кошолкой на базар, купит овощей и придет в типографию.

Саккӑрмӗш сыпӑк // Тани Юн, Иоаким Максимов-Кошкинский. Козлов, Иван Андреевич. Крымра вӑрттӑн ӗҫлени / [Тани Юн, И. Максимов-Кошкинский куҫ.]. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1954. — 352 с.

Вӑл хӑй пурнӑҫӗнче нихҫан та кунашкал пахча, кунашкал пахча ҫимӗҫӗсем курман.

Она никогда в жизни не видела такого огорода и таких овощей.

Ту ҫинче // Тани Юн. Карнаухова И. В. Туслӑ ачасем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 256 с.

Хӗрарӑмсем олив ҫимӗҫӗсем евӗрлӗ «мпафу» вӑррисенчен тутлӑ шӑршӑллӑ ҫу юхтарнӑ, — унран туземецсем юратакан духи туса кӑлараҫҫӗ; фут ҫурӑ чухлӗ пысӑк йӗкесене хӑвӑрт ҫавӑрса, мамӑк арланӑ; йывӑҫ хуппине тукмакпа ҫапса ҫӳхетсе пусма хатӗрленӗ; апата юракан курӑксене акса тунӑ: маниокӑна — унран «касаву» текен ҫӑнӑх авӑртаҫҫӗ, — ҫирӗм футлӑ йывӑҫ ҫинче ӳсекен «мозитзано» ятлӑ хутаҫлӑ нимӗҫ пӑрҫине — ун хутаҫҫин тӑршшӗ вунпилӗк дюйм; апат-ҫимӗҫ пӗҫерме юрӑхлӑ ҫу пӑчӑртаса кӑлармалли арахиса, темиҫе ҫул ӳсекен ҫутӑ кӑвак пӑрҫана — ӑна «чилобе» теҫҫӗ, ун чечекӗсем тӑварсӑр пӗҫернӗ соргӑна кӑшт урӑх тутӑ параҫҫӗ.

Извлекали благовонное масло из косточек «мпафу» — похожих на оливки плодов, из эссенции которых вырабатывают духи, очень любимые туземцами; пряли хлопок, быстро вращая веретена длиною в полтора фута; выделывали материю из древесной коры, отбивая ее колотушками; выкапывали корни маниоки, возделывали землю под растения, идущие в пищу: маниоку, из которой делают муку — «касаву»; бобы, которые растут на деревьях высотою в двадцать футов в стручках, называемых «мозитзано», длиною в пятнадцать дюймов; арахис, из которого выжимают идущее в пищу масло; светло-голубой многолетний горох, известный под названием «чилобе», — цветы его придают некоторую остроту пресному вкусу вареного сорго.

Вунпиллӗкмӗш сыпӑк // Роза Митрушкина. Жюль Верн. Вунпилӗк ҫулхи капитан. Роман. Куҫараканӗ Митрушкина Р. М. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1984 ҫул, 304 с.