Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Ҫамрӑкрах чухне юрланӑ юрӑсенче Тилли турра-пӳлӗхе, турӑ ҫырнине асӑнать, халӗ вӑл «турра шансан, турат ҫине тӑрӑнан» тет; ӑна халӗ пуп та, мулла та кирлӗ мар, вӑл «ан сун мана эс, пуп, леш тӗнчесем» тет.

Куҫарса пулӑш

Поэзи пулсан… // Василий Долгов. «Тӑван Атӑл». — 1962, 3№ — 92–98 с.

Юрӑсенче, чӑннипех те, куҫа курӑнми хӑват пур.

Куҫарса пулӑш

Поэзи пулсан… // Василий Долгов. «Тӑван Атӑл». — 1962, 3№ — 92–98 с.

…«Тилли юррисене» вулатӑн та савӑнса ҫапла калатӑп: ку юрӑсенче — тӑван халӑх юрри-сӑввисен тахҫантанпа пухӑнса пынӑ илемӗ, халӑх кӑмӑлӗ, ӑс-хакӑлӗ, чӑваш поэзийӗн хӑйне евӗрлӗхӗ, вӑйӗ, поэт ӑсталӑхӗ, тетӗн, вара ху каланӑ сӑмахсене ҫирӗплетсе пама, сӑлтавлама, ӑнлантарма тытӑнатӑн.

Куҫарса пулӑш

Поэзи пулсан… // Василий Долгов. «Тӑван Атӑл». — 1962, 3№ — 92–98 с.

Асӑннӑ тӗпчев ӗҫӗнче туйӑн тӗрлӗ тапхӑрӗнче тата вырӑнӗнче (туй пуҫламӑшӗнче, туй ӑсаннӑ чухне, тепӗр ҫурта каҫнӑ чух, урамра, ҫӗнӗ хӑта ҫурчӗн хапхи умӗнче) юрлакан юрӑсенче вырӑнти калаҫу чӗлхи епле палӑрнине сӑнанӑ.

В ходе данного исследования проследили, как отражается говор в свадебных песнях, используемых на разных этапах свадьбы: в начале свадьбы, в конце свадьбы, при переходе в другой дом, во время движения по улице, перед воротами дома нового родственника.

Пушкӑртстан Республикин Федоровка районне кӗрекен Ашкатар ялӗнчи туй йӑли-йӗрки // Лариса Коротаева. https://phsreda.com/e-articles/79/Action ... -43529.pdf

Ку аваллӑха юрӑсенче тата халӑх хунӑ думӑсенче ҫеҫ асӑнаҫҫӗ, вӗсене те халь Украинӑра сухаллӑ суккӑр стариксем йӗри-тавра пухӑнса тӑнӑ халӑха бандурӑпа майӗпен янтӑратса юрласа панине илтме ҫук; ҫапла, пӳлӗмри япаласем Украинӑра унишӗн тытӑҫусемпе ҫапӑҫусем пуҫланса кайнӑ чухнехи вӑрҫӑллӑ йывӑр аваллӑха аса илтереҫҫӗ.

о котором живые намеки остались только в песнях да в народных думах, уже не поющихся более на Украйне бородатыми старцами-слепцами в сопровождении тихого треньканья бандуры, в виду обступившего народа; во вкусе того бранного, трудного времени, когда начались разыгрываться схватки и битвы на Украйне за унию.

I // Куҫма Турхан. Гоголь Н.В. Тарас Бульба: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 126 с.

Сӑмахсем пит васкаса тӑкӑнса пынипе эпӗ тата хытӑрах хӗрсе каятӑп, ман вӗсене урӑхла майлӑ, юрӑсенчи пек лартса тухас килсе пырать, — юрӑсенче кашни сӑмах чӗрӗ пек, пӗлӗт ҫинчи ҫӑлтӑр пек ҫунса тӑрать.

Сумятица слов всё более возбуждает меня, всё беспокойнее моё желание расставить их иначе, как они стоят в песнях, где каждое слово живёт и горит звездою в небе.

II. // Феодосия Ишетер. Горький М. Ҫынсем патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 256 с.

Шоссерен чылай ҫӳлте йӑлтӑркка юбка тӑхӑннӑ хӗрача юрӑсенче аса илекен пике пек тӑрать.

Высоко над шоссе стоит, как в песне, девочка в сборчатой яркой юбке.

I // Наум Любимов. Гончар, Александр Терентьевич. Ялавпа пыракансем: 3 кӗнекеллӗ роман; Н. Я. Любимов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1955. — 456 с.

Тепӗр уйӑхран вырӑссен ҫарӗ юрӑсенче асӑнакан Дунай юханшывӗ урлӑ каҫса туркӑсен ҫӗрӗ ҫине кӗнӗ.

Через месяц русская армия перешла реку Дунай, воспетую в песнях, и вступила на турецкий берег.

Салтак чапӗ // Н. Ятманов. Дмитриев, Н. П. Тӑван ҫӗршывӑн чысӗ: халӑх геройӗсем ҫинчен ҫырнӑ калавсем / вырӑсларан Н. Ятманов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 126 с. — 76–94 с.

Вӑл юрӑсенче Днепр шывӗ ҫинче казаксем пӗр-пӗрине чӗнни, маттур йӗкӗтсем туркӑсен тыткӑнӗнче тунсӑхлани, инҫетри ҫулсем ҫинче лаша ури сассисем тӑпӑртатнисем илтӗннӗ.

В песне звучало далекое эхо казачьего клича над Днепровскими порогами, тоска хлопцев-молодцев в турецкой неволе, звук конских копыт на трактах далеких походов.

X // Леонид Агаков. Василевская В.Л. Асамат кӗперӗ: повесть. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1945. — 200 с.

Украина ҫӗрӗнче халӗ юрӑсенче аса илекен, халӑх ӗмӗр-ӗмӗр астӑвакан пур вӑхӑтринчен те ытларах юн юхнӑ, вут-ҫулӑм, вилӗмпе куҫҫуль ытларах пулнӑ.

Больше крови, огня на украинской земле, больше смерти и слез на украинской земле, больше горя на украинской земле, чем во все те времена, о которых пелось в песнях, о которых осталась память в народе.

VIII // Леонид Агаков. Василевская В.Л. Асамат кӗперӗ: повесть. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1945. — 200 с.

— Пуҫ ҫавӑрнине ӗненетӗр-и, пирӗн юрӑсенче юрлаҫҫӗ ун ҫинчен.

— В присуху — знаете, о чем у нас в песнях поется.

XLII // Николай Сандров. Тургенев И.С. Ҫурхи шывсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш государство издательстви, 1952. — 142 с.

Сӑмахпа кашни хӑйса калаймасть, юрӑсенче калаҫҫӗ ав, юрӑран нумай ыйтаймастӑн.

Словом не всякий решится сказать, а в песнях играют, с песни короткий спрос.

XXIV // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Виҫҫӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1974. — 438 с.