Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Шырав

Шырав ĕçĕ:

хӑпарнӑҫемӗн (тĕпĕ: хӑпар) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.
Ҫӳлерех хӑпарнӑҫемӗн тусем ҫинче ӳсентӑрансем те, чӗрчун тӗнчи те улшӑнса пырать.

С высотой меняются также растительность и животный мир гор.

9. Тусем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тусем кирек мӗнле зонӑра пулсан та, вӗсен ҫутҫанталӑкӗ ҫӳлерех хӑпарнӑҫемӗн улшӑнса пырать; мӗн чухлӗ ҫӳллӗрех, ҫавӑн чухлӗ сивӗрех пулать.

В какой бы зоне ни находились горы, их природа меняется с высотой: чем выше, тем холоднее.

9. Тусем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тусем ҫинелле хӑпарнӑҫемӗн урӑх йышши чӗрчунсем те тӗл пулма пуҫлаҫҫӗ.

С поднятием в горы встречаются и другие животные.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тусем ҫинелле хӑпарнӑҫемӗн сулхӑнрах пулса пырать, ҫумӑрсем те час-часах ҫуса тӑраҫҫӗ.

С поднятием в горы становится прохладнее и чаще идут дожди.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тусем ҫинелле хӑпарнӑҫемӗн климат улшӑнса пырать.

С поднятием в горы климат меняется.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӑпарнӑҫемӗн ту аякки чӑнкӑланса пырать.

Подъем становился все круче и круче.

Ту ҫине хӑпарни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Хӗвел хӑпарнӑҫемӗн мӗлке кӗскелсе пынине сӑнаса пырса, ҫынсем мӗлке тӑр кӑнтӑрла чи кӗске пулнине тата вӑл ҫак вӑхӑтра яланах пӗр енче пулнине пӗлнӗ.

Наблюдая за солнцем, люди подметили, что в полдень тень самая короткая и имеет всегда одно и то же направление.

Ҫынсен енсене хӗвел тӑрӑх тупма мӗнле вӗренсе ҫитнӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Анчах кашни япаларан ӳкекен мелке тӑршшӗ кун каҫа пӗр пек пулмасть: хӗвел аялта пулсан, мӗлке вӑрӑм пулать, хӗвел ҫӳлерех хӑпарнӑҫемӗн вӑл кӗскелсе пырать.

Но длина тени от каждого предмета в течение дня меняется. Чем ниже солнце над землей, тем длиннее тень; чем оно выше, тем тень короче.

Ҫынсен енсене хӗвел тӑрӑх тупма мӗнле вӗренсе ҫитнӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Пӑлхавҫӑсем хан ҫыран хӗрринчи кимӗсене пуҫтарма хушнине асра тытрӗҫ — тӑвалла хӑпарнӑҫемӗн вак кимӗсен шучӗ ӳсрӗ, шыв ҫинчи ҫар темиҫе ҫухрӑма тӑсӑлчӗ.

Куҫарса пулӑш

20. Юхӑма хирӗҫ ишме йывӑр // Куҫма Турхан. Турхан К. С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: Истори романӗ. Иккӗмӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 559 с.

Ҫавӑнтах тата аякра-аякра шур пӗлӗт таткисем таҫталла васкаҫҫӗ, хӗвелтухӑҫ енчен хӑпара-хӑпара килеҫҫӗ, пӗр сасӑсӑр шӑваҫҫӗ, хӑпарнӑҫемӗн мамӑкланаҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

2 // Петр Осипов. Осипов П.Н. Пиччӗшӗпе шӑллӗ: роман. Шупашкар: Чӑваш чӗнеке издательстви, 1977. — 352 с.

Хӗвел хӑпарнӑҫемӗн ҫанталӑк шӑрӑхлата пуҫларӗ.

Куҫарса пулӑш

5 // Петр Осипов. Осипов П.Н. Пиччӗшӗпе шӑллӗ: роман. Шупашкар: Чӑваш чӗнеке издательстви, 1977. — 352 с.

Спутник мӗн чухлӗ ҫӳлерех хӑпарать, ҫавӑн чухлӗ нумайрах вӗҫет, мӗншӗн тесен ӑна ҫӳлерех хӑпарнӑҫемӗн сывлӑш сахалрах чӑрмантарать.

Чем выше поднимается спутник, тем дольше летает, потому что чем выше он поднимается, тем меньше воздушное трение ему мешает.

Совет Союзӗ ҫӗр тавра вӗҫтерсе янӑ малтанхи спутниксем // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Хӑпарнӑҫемӗн хӑпаратпӑр — тӑшман самолечӗсенчен пин метр ҫӳлерех хӑпартӑмӑр, пӗлӗт таткисем хушшинче пытантӑмӑр.

Набираем большую высоту — метров на тысячу выше вражеских самолётов, прикрываемся разорванной облачностью.

18. Берлин ҫинче // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Кожедуб, И. Н. Тӑван ҫӗршывшӑн: летчик каласа пани. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 192 с.

Хӗвел ҫӳлерех хӑпарнӑҫемӗн кайӑксем нумайтарах, вӗсем чӗвӗлтетни те савӑнӑҫлӑрах.

Чем выше солнце, тем больше птиц и веселее их щебет.

VII. // Феодосия Ишетер. Горький М. Ҫынсем патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 256 с.

Ҫӳлелле хӑпарнӑҫемӗн вӑл сархайса, пӗчӗкленсе пычӗ.

И чем выше, тем желтее, тем меньше оно становилось.

XIV // Василий Юдин. Гариф Губай. Бакенщик хӗрӗ. Повесть. Тутарларан В.Н. Юдин куҫарнӑ — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1962. — 204 с.

Ҫӳлелле хӑпарнӑҫемӗн, вӗсем уҫӑрах та уҫӑрах курӑнаҫҫӗ.

Но по мере того как вы поднимаетесь, все становится яснее.

28. 1905-мӗш ҫулта вӗҫнисем // Ярукка Сантри. Чарнлей, М. Райтсем: (Вильбурпа Орвиль) / А. И. Ярлыкин куҫарнӑ; ред. Н. Васянка. — Шупашкар: Чӑвашсен патшалӑх издательстви, 1936. — 110 с.

Тӳпене хӑпарнӑҫемӗн вӑл пӗчӗкленет те ҫутӑрах курӑнать, пирӗн самолетӑн сӑрӑ ҫуначӗсене ҫутатать.

Стремительно поднимаясь, она быстро становилась меньше, но свет ее усиливался, и она подсвечивала серые крылья нашего самолета.

Пиллӗкмӗш сыпӑк // Тани Юн, Иоаким Максимов-Кошкинский. Козлов, Иван Андреевич. Крымра вӑрттӑн ӗҫлени / [Тани Юн, И. Максимов-Кошкинский куҫ.]. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1954. — 352 с.

Карапа хумсем сиктерни, енчен енне сулӑнтарни ҫӳлелле хӑпарнӑҫемӗн вӑйлӑрах сисӗнни ҫинчен каламасӑрах, пӗр касӑ ҫил вӗрсе парӑссене карт! туртса карӑнтарни матроса тинӗсе ывӑтма пултарать.

Не говоря уже о бортовой и килевой качке, которая ощущается тем сильнее, чем выше матрос поднимается на мачты, порыв мало-мальски свежего ветра, внезапно наполнившего паруса, может сбросить матроса за борт.

Вуннӑмӗш сыпӑк // Роза Митрушкина. Жюль Верн. Вунпилӗк ҫулхи капитан. Роман. Куҫараканӗ Митрушкина Р. М. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1984 ҫул, 304 с.

Тӑвалла хӑпарнӑҫемӗн ирхи сулхӑн вӗсене чӗтретмех пуҫларӗ.

И утренний холодок, усиливавшийся по мере подъёма в гору, начал основательно донимать их.

Вунвиҫҫӗмӗш сыпӑк // Иван Митта. Жюль Верн. Грант капитан ачисем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 36 с. — 500 с.

7. Ҫӳлелле хӑпарнӑҫемӗн Турӑ Ҫурчӗ, айккинчи пӳлӗмӗсене пула, сарӑлса-сарӑлса пырать, мӗншӗн тесен Турӑ Ҫурчӗн ҫавракӑшӗ Турӑ Ҫурчӗ тавра ҫӳлерен те ҫӳле хӑпарать, ҫавӑнпа Турӑ Ҫурчӗ ҫӳлте сарлакарах, аялти хутӗнчен ҫӳлти хутне варринчи витӗр хӑпараҫҫӗ.

7. И он более и более расширялся кругом вверх боковыми комнатами, потому что окружность храма восходила выше и выше вокруг храма, и потому храм имел большую ширину вверху, и из нижнего этажа восходили в верхний через средний.

Иез 41 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

Страницăсем:
  • 1

Меню

 

Статистика

...тĕплӗнрех