Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Хӑйӗн асамлӑ вӑйӗпе вӑл тӗрлӗ тӗпчевҫӗсене те, ялти шкул ачисене те тыткӑна илет.

Куҫарса пулӑш

Паянхи капӑр тум // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Каярахри ҫи-пуҫра тӗрӗ-эреш питех уҫӑмлӑ курӑнман, вӑл хӑйӗн малтанхи пӗлтерӗшне пӗтӗмпе тенӗ пекех ҫухатнӑ, чылай чухне хӑмачпа пӗрлешсех кайнӑ.

Куҫарса пулӑш

Ӑремпур чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

XVIII-XIX ӗмӗрсенче хӗрарӑмсен уяв тумӗ хӑйӗн мӑнаҫлӑхӗпе, ытарайми илемӗпе палӑрса тӑнӑ.

Куҫарса пулӑш

Самар Кукри чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Ҫамрӑк Илья Репин хӑйӗн «Атӑл ҫинчи бурлаксем» картини валли шӑпах ҫав вырӑнсенче этюдсем ӳкернӗ.

Куҫарса пулӑш

Самар Кукри чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Ку вырӑнти чӑвашсен хушпӑвӗ пуҫа ҫӑтӑ тытакан калпак пек пулнӑ, хӑйӗн капмар хӳрипе палӑрса тӑнӑ.

Куҫарса пулӑш

Сарӑ ту чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Чылай чӑваш ҫапах та хӑйӗн авалхи ӗненӗвне упраса хӑварма пултарнӑ, ӗмӗрхи культура эткерлӗхне аталантарса пынӑ.

Куҫарса пулӑш

Саккам чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Чӑваш халӑхӗ, хӑйӗн авалхи йӑх-несӗлӗ халалласа хӑварнӑ ҫӗрсенчен XIII — XV ӗмӗрсенче ирӗксӗр хӑпса тухнӑскер, малтанхи вырӑнсене каялла килме май тупнӑ ⎼ вӗсене тепӗр хут чӗм кӗртнӗ, ҫӗр-ҫӗр ҫӗнӗ ял чӗртнӗ.

Куҫарса пулӑш

Саккам чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Ҫав вӑхӑтри йӑла-йӗркесене сӑнаса ҫыракан Г. Т. Тимофеев хӑйӗн «Тӑхӑръял» кӗнекинче ҫӗнӗ витӗмсене те палӑртса илнӗ: «Чӑвашӑн арҫын кӗпине те кӗскех тунине юратмаҫҫӗ: «кут ан курӑнтӑр», теҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Анатри чӑвашсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Хӑш-пӗр паллисем ҫыннӑн кил-йышри вырӑнӗ пирки хыпарланӑ, теприсем вара ҫын хӑйӗн ӑрӑвӗ-несӗлӗпе, Ҫутҫанталӑкпа, Тӗнче уҫлӑхӗпе мӗнле килӗшӳре пулнине палӑртнӑ.

Куҫарса пулӑш

Килӗшӳлӗхпе ӗлккенлӗх // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Тепӗр тесен, ӗҫ ҫи-пуҫӗ те уявлӑх е йӑлалӑх тумӗн пӗлтерӗшне йышӑнма пултарнӑ, мӗншӗн тесен кашни ӗҫӗн тенӗ пекех хӑйӗн йӑли-йӗрки тата унпа ҫураҫуллӑ тумтир пулнӑ (тӗслӗхрен, утта кайма, вырмана тухма, кӗтӳ яма т.ыт.те).

Куҫарса пулӑш

Килӗшӳлӗхпе ӗлккенлӗх // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Халӑх хӑйӗн аталанӑвне ҫырлахтаракан ӑс-тӑнпа пурӑннӑ.

Куҫарса пулӑш

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Вӑл хӑйӗн пахалӑхӗпе, курӑмлӑ илемлӗхӗпе чӑн-чӑн ӳнер хайлавӗ шайӗнче.

Куҫарса пулӑш

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Кашни хатӗрӗ хӑйӗн ӗлки-ӗренкипе, тӗсӗпе, тӗрри-эрешӗпе пӗр-пӗр вырӑнпа тата саманапа тачӑ ҫыхӑннӑ.

Куҫарса пулӑш

Кӳртӗм // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Пирӗн халӑх, хури-шурне сахал мар тӳссе ирттернӗ пулин те, хӑйӗн ӗмӗрхи культурине упраса-аталантарса пыма пултарнӑ.

Народный костюм символизирует грандиозный путь древней культурной традиции, созданной и выстраданной чувашским народом, который прошел через невероятные по драматизму испытания.

Хисеплӗ Вулаканӑмӑр! // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Нюксеницӑри йӑлана кӗнӗ халӑх культурин центрӗ халӗ ӑслӑлӑхпа тӗпчев ӗҫӗсем ирттерет, координаципе меслетлӗх енӗпе ӗҫлет, хӑйӗн опучӗпе паллаштарать, экспериментсем ирттерет, ҫутӗҫ ӗҫне пурнӑҫлать, йӑла-йӗркесене чӗртсе тӑратас, фольклор уявӗсене йӗркелес енӗпе ӗҫлет.

Сейчас Нюксенский Центр традиционной народной культуры, осуществляет научно-исследовательскую, координационно-методическую, опытно-экспериментальную, просветительскую деятельность, занимается воссозданием обрядов, организацией фольклорных праздников.

Нюксеница // Макар Силиванов. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9D%D1%8E%D ... 1%86%D0%B0

Хӑйӗн пурнӑҫӗшӗн шикленсе Вильгельм ҫӗршывран тухса тарса Германие таврӑннӑ, унта вӑл хӑйне «Албани кнеҫӗ» ятпа пӗлтерсе пурӑннӑ.

Опасаясь за свою жизнь, Вильгельм покинул страну и вернулся в Германию, где продолжал именовать себя «албанским князем».

Вильгельм Вид // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%92%D0%B8%D ... 0%B8%D0%B4

Австро-Венгри Албанире хӑйӗн вӑйне вӑйлатса тинӗс хӗррине тухма тӑрӑшнӑ.

Австро-Венгрия стремилась расширить выход к морю путём усиления своего влияния на Албанию.

Вильгельм Вид // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%92%D0%B8%D ... 0%B8%D0%B4

Апертура тӗлӗшӗнчен пысӑкрах телескоппа (120—150 мм диаметрлипе) «дипскай»-фильтрсемпе (UHC, UHC-S тата вӗсен евӗрлисемпе) усӑ курсан газ сарӑлни тӗтрелӗхре хӑйӗн йӗркине пӑхӑнни курӑнать, тусанлӑ тӗтрелӗхӗн тӗксӗм мӗлки ҫуттине икӗ пая уйӑрнине сӑнама май пур.

В более апертурный телескоп (диаметром от 120—150 мм) с использованием «дипскай»-фильтров (UHC, UHC-S и им подобных) распределение газа в туманности выглядит более структурным, проявляется тёмная тень пылевой туманности разделяющая светлую на две части.

Лагуна тӗтрелӗхӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9B%D0%B0%D ... 1%85%D3%97

Хӑйӗн ӗҫӗсенче вӑл ҫамрӑксене тӗрӗс воспитани парас ыйтусене, педагогсене йывӑр ачасемпе ӗҫлеме мӗнле хатӗрлемеллине ҫутатать.

Куҫарса пулӑш

Павлов Иван Владимирович // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9F%D0%B0%D ... %BE%D0%B3)

116 ҫын хӑйӗн карьерине вӗҫленӗ;

116 человек завершили карьеру;

СССР тата Раҫҫей космонавчӗсен списокӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%A1%D ... 0%BA%D3%97