Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Ҫакӑн пек ҫӗнӗлетнӗ тумсем вара Республика тулашӗнче (диаспорӑра) пурӑнакан чӑвашсем хушшинче те, вырӑнти традицисене пӑхӑнмасӑрах ⎼ анлӑн сарӑлса пыраҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Паянхи капӑр тум // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Анатри чӑвашсем хушшинче тӗртнӗ тӗрӗ анлӑ сарӑлнӑ.

Куҫарса пулӑш

Саккам чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Халӑх тумӗ ⎼ авалхи чӑваш культурин ытарайми пуянлӑхӗ ⎼ Раҫҫей тарах саланнӑ чӑвашсем хушшинче XX ӗмӗрччен упраннӑ, вӗсене чӑвашлӑха туйса пурӑнма, тӑван халӑхпа пӗр тӗвӗллӗ пулма пулӑшнӑ.

Куҫарса пулӑш

Тулай чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Йӑла-йӗрке тумӗсем хушшинче вӑрӑм ҫанӑллӑ шурӑ пир шопӑр паллӑ вырӑн йышӑннӑ.

Куҫарса пулӑш

Вирьял чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Тури чӑвашсем (вирьялсем) Cap юхан шывӗнчен пуҫласа Атӑл таран сарӑлса выртакан талккӑшра ⎼ Етӗрне, Шупашкар, Ҫӗрпӳ, Ҫӗмӗрле хулисем хушшинче пурӑнаҫҫӗ (хальхи вӑхӑтра ку ⎼ Чӑваш Республикин ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ тӑрӑхӗ).

Куҫарса пулӑш

Вирьял чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Ҫавӑнпа ытти нумай-нумай тӗрӗ хушшинче чӑваш тӗрри яланах хӑйне евӗрлӗхӗпе палӑрса тӑрать…».

Куҫарса пулӑш

Килӗшӳлӗхпе ӗлккенлӗх // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Ял хушшинче кам та пулин хӗрлӗ е тӗрлӗ тӗслӗ кӗпепе ҫӳренине курсан, типпе юласран хӑраса, ҫав ҫынна шывпа сапнӑ».

Куҫарса пулӑш

Килӗшӳлӗхпе ӗлккенлӗх // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Сирӗн чӑваш тумӗ ҫутҫанталӑкпа тачӑ ҫыхӑннӑ, вӗсен хушшинче тӗлӗнсе каймалла ҫураҫулӑхпа килӗшӳлӗх.

Куҫарса пулӑш

Кӳртӗм // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Юлашки ҫулсем хушшинче районта ҫулсерен халӑх шучӗ чакса пыни палӑрать.

На протяжении последних лет в районе ежегодно наблюдается естественная убыль населения.

Нюксеница районӗ // Макар Силиванов. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9D%D1%8E%D ... 0%BD%D3%97

2013 ҫул хушшинче ҫулталӑкри вӑтам халӑх йышӗ 0,5 % чакнӑ, 9,2 пин ҫынпа танлашнӑ.

За 2013 год среднегодовая численность населения уменьшилась на 0,5 % и составила 9,2 тыс.человек.

Нюксеница районӗ // Макар Силиванов. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9D%D1%8E%D ... 0%BD%D3%97

Вӗсен хушшинче сунарҫӑсем ятарласа тытаканнисем: ӑсан, пӑчӑр, хир чӑххисем, хур-кӑвакалсем.

Среди них промысловые: тетерев, рябчик, куропатки, гуси и утки.

Нюксеница районӗ // Макар Силиванов. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9D%D1%8E%D ... 0%BD%D3%97

2,5 ҫухрӑм тӑршшӗ кӗпере туса пӗтернӗ хыҫҫӑн 120 ҫул ытла иртнӗ пулин те шотландсем ҫак вӑхӑт хушшинче ӑна вӗҫӗмсӗр сӑрласа тӑнӑ.

На протяжении более 120 лет, начиная с момента постройки, шотландцы непрерывно красили мост длиной 2,5 км.

Фёрт-оф-Форт чукун ҫул кӗперӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A4%D1%91%D ... 1%80%D3%97

XIX ӗмӗрӗн ытларах пайӗнче Шотландин тухӑҫ ҫыранӗпе Эдинбургпа Абердин хушшинче чукун ҫулпа тӳрӗ ҫыхӑну йӗркелеме Ҫурҫӗр тинӗсӗн фьорд евӗрлӗ икӗ сарлака кӳлмекӗ — Ферт-оф-Форт тата Ферт-оф-Тей — кансӗрленӗ.

На протяжении большей части XIX века организации прямого железнодорожного сообщения по восточному берегу Шотландии между Эдинбургом и Абердином мешали два широких фьордообразных залива Северного моря — Ферт-оф-Форт и Ферт-оф-Тей.

Фёрт-оф-Форт чукун ҫул кӗперӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A4%D1%91%D ... 1%80%D3%97

Консольлӗ кӗпер мӗнле ӗҫленине кӑтартакан открытка (1882 тата 1904 ҫҫ. хушшинче)

Открытка, демонстрирующая принцип консольного моста (между 1882 и 1904 гг.)

Фёрт-оф-Форт чукун ҫул кӗперӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A4%D1%91%D ... 1%80%D3%97

Тусем хушшинче вулкансем нумай.

Среди гор много вулканов.

Хонсю // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A5%D0%BE%D ... 1%81%D1%8E

Списокра пурӗ 133 космонавт, вӗсен хушшинче:

Всего в списке 133 космонавтов, среди которых:

СССР тата Раҫҫей космонавчӗсен списокӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%A1%D ... 0%BA%D3%97

Ҫичӗ карап тата команда валли 450 ҫын пухнӑ, хальхинче вӗсен хушшинче португалсем пулман.

Снаряжены были семь кораблей и 450 человек команды, португальцев среди них на этот раз не было.

Хуан Себастьян Элькано // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A5%D1%83%D ... 0%BD%D0%BE

Ҫак экспедицие хутшӑнакансем хушшинче унӑн тӑватӑ пиччӗшӗ пулнӑ.

Среди участников этой экспедиции было четверо его братьев.

Хуан Себастьян Элькано // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A5%D1%83%D ... 0%BD%D0%BE

Ҫынсем хушшинче флотилие ертсе пыракан вӑрттӑн майпа Португалишӗн ӗҫлени ҫинчен тата кирлӗ пролива вӑл ятарласа майӗпен шырать текен сас-хура ҫӳренӗ.

Активно циркулировали Слухи о том, что командующий флотилией тайно служит родной Португалии и намеренно не находит нужный пролив.

Хуан Себастьян Элькано // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A5%D1%83%D ... 0%BD%D0%BE

Унӑн сӑлтавӗ Португалипе Испани хушшинче тинӗс сутӑ-илӳ ӗҫӗпе тинӗс сутӑ-илӳ ҫулӗсене уҫас тӗлӗшпе сиксе тухнӑ тавлашупа ҫыхӑннӑ пулнӑ.

Спровоцированные жестким противостоянием Португалии и Испании в деле морской торговли и открытия морских торговых путей.

Хуан Себастьян Элькано // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A5%D1%83%D ... 0%BD%D0%BE