Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Шырав

Шырав ĕçĕ:

старик сăмах пирĕн базăра пур.
старик (тĕпĕ: старик) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.
Бадӑн лаша ҫинчен сиксе анса тӗм хушшине пытанасчӗ хуть; ҫук, старик хӑваласа ҫитеймӗ тесе шутлать вӑл, ҫапла вӗсем пилӗк мильӑна яхӑн юланутпа каяҫҫӗ, старик ҫывхарсах пырать; юлашкинчен Бад курать: ӗҫ япӑх, вара вӑл лашине чарать те, пуля ҫурӑмран мар, кӑкӑртан лектӗр тесе, старик еннелле ҫаврӑнать, старик ӑна ҫавӑнтах персе вӗлерет.

Баду надо бы соскочить с лошади да спрятаться в кусты, а он решил, что старик его не догонит, и так они скакали миль пять во весь дух, а старик все нагонял; наконец Бад видит, что дело плохо, остановил лошадь и повернулся лицом к старику, чтобы пуля попала не в спину, а в грудь, а старик подъехал поближе и убил его наповал.

Вунсаккӑрмӗш сыпӑк // Асклида Соколова. Твен М. Гекльберри Финн темтепӗр курса ҫӳрени. Повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1985. — 328 с.

Хайхи вара, пӗррехинче, Казбич аулран пӗр-виҫӗ ҫухрӑм катара, ҫул хӗрринче, старике сыхласа тӑма; старик хӗрне шыранӑ ҫӗртен таврӑннӑ; хӑйпе пӗрле кайнӑ узднӑйсем кая тӑрса юлнӑ — ку ӗҫ каҫ кӳлӗм пулса иртнӗ, — шухӑша кайнӑ май старик лашине уттарса кӑна пынӑ, сасартӑк йывӑҫ тӗми хыҫӗнчен Казбич кушак пек сиксе тухнӑ та лаши ҫине хыҫалтан сиксе утланнӑ, старикне кинжалпа чиксе ҫӗре ӳкернӗ, вара чӗлпӗрне тытнӑ та — шӑвӑннӑ, хӑш-пӗр узденӗсем ҫакна сӑртран курса юлнӑ; хӑваласа та пӑхнӑ ӑна, анчах хуса ҫитеймен.

Вот он раз и дождался у дороги версты три за аулом; старик возвращался из напрасных поисков за дочерью; уздени его отстали, — это было в сумерки, — он ехал задумчиво шагом, как вдруг Казбич, будто кошка, нырнул из-за куста, прыг сзади его на лошадь, ударом кинжала свалил его наземь, схватил поводья — и был таков; некоторые уздени все это видели с пригорка; они бросились догонять, только не догнали.

Бэла // Николай Пиктемир, Нестор Янкас. Михаил Лермонтов. Пирӗн вӑхӑтри герой. Н. Пиктемирпа Н. Янкас куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашкӗнекеиздат, 1964

Хӑш чух старик ҫывӑрса кайнӑ; паллах, Лев Степанович ҫакна тӳсме пултарайман, ҫавӑнтах горничнӑя кӑшкӑрнӑ: «Танька, ҫӑварна карса ан тӑр», тенӗ, вара Танька старике вӑратнӑ; старикӗ, ыйхӑран вӑрансан, эпӗ ҫывӑрма шутламан та, эпӗ ҫӗрле те, пилӗк ыратнӑ пирки, япӑх ҫывӑртӑм, тенӗ.

Иногда старик засыпал, Лев Степанович, разумеется, этого не мог вынести и тотчас кричал горничной: «Танька, не зевай», и Танька будила старика, который, проснувшись, уверял, что он и не думал спать, что он и по ночам плохо спит, от поясницы.

II // Леонид Агаков. Герцен А. И. Вӑрӑ чакак: повеҫсем; Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 104 с. — 30–98 с.

Кунта карчӑкпа старик ача кирлипе кирлӗ марри пирки пуплесе ларнине темӗн тӑршшӗ тӑсса ҫырса кайнӑ, юмах пӗр-пӗр калав майлӑ вуланать: Ӗлӗк пӗр карчӑкпа пӗр старик пурӑннӑ.

В ней имеется весьма пространный диалог старика со старухой о том, нужно или не нужно им завести ребенка, и повествование растянуто до такой степени, что сказка читается как рассказ: В старину жили старуха со стариком.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

«Тӑршшӗ пӗр чике, сухалӗ пӗр хур старик юмаххи» текстра Чике старик (кунта вӑл йӑх пуҫне калӑпласа тӑракан сӑнар) вӑтӑр ывӑлне валли вӑтӑр хӗрлӗ ҫын шырать:

В тексте «Сказка о старике в локоть, бородой в два локтя» Чигестарик (здесь он, вероятно, олицетворяет главу рода) для своих тридцати сыновей ищет человека с тридцатью дочерьми:

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

7. Ҫиччӗмӗш уйрӑм ушкӑна вун тӑватӑ текст кӗчӗ: «Тӑршшӗ пӗр чике,сухалӗ пӗр хур старик юмаххи», «Тӗнчери мӗнпур чечексенчен пуҫтарса тунӑ кӗпе», «Майра патша хӗрӗ», «Старикпа карчӑк ҫинчен», «Ухмах Иван патша хӗрне качча илни», «Лазар Лазарчпа Иван Иванч патша», «Ҫынна пулӑшакана Турӑ пулӑшать», «Улӑп», «Йӑван тата виҫӗ аслӑ хӗрӗ», «Паттӑрсем», «Кӑвак Сӑкман», «Чоста Йӑван», «Пӑрҫа паттӑр», «Тӗклемес Ҫӗрменти».

7. Следующую группу составили четырнадцать текстов: «Сказка о старике в локоть, бородой в два локтя», «Рубашка, сшитая из всех цветков мира», «Дочь царицы», «О старике и старухе», «Как Иван-дурак женился на царевне», «Лазар Лазарч и царь Иван Иванч», «Помогающему людям Бог помогает», «Улып», «Йыван и его три старшие сестры», «Батыры», «Синий Кафтан», «Чоста Йыван», «Пырзя-батыр», «Теклемес Серменди».

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Ытти текстсенче ача тӗлӗнтермӗш майсемпе ҫурални тӗрлӗрен пулать: яшкалӑх ҫӑнӑхӗнчен тунӑ этем кӗлеткинчен («Яшкалӑх паттӑр»), вӑрмантан илсе килнӗ ӑвӑса пуртӑпа касса тунӑ кӗлеткерен («Антей паттӑр ҫинчен»), старике хӗненӗ хыҫҫӑн хуҫӑлса пӗтнӗ туя татӑкӗсенчен («Туй Тупала», «Туя паттӑр»), Турра хытӑ кӗлтунипе («Лазар Лазарчпа Иван Иванч патша»), виҫӗ ҫул чухӑн-мӗскӗнсене пурлӑхне парса тӑнӑ хыҫҫӑн («Мӑн Ҫӑпата юмаххи»), шывпа вӗретсе ӗҫнӗ вӑрманти курӑкран («Вархонь ҫӗленсемпе ҫапӑҫни»), ҫинӗ пӑрҫаран («Пӑрҫа паттӑр»), лаххана пӑрахнӑ чуста татӑкӗнчен («Чуста паттӑр»), старик ӗнси ҫине тухнӑ ҫӑпанран («Ҫӑпан паттӑр») т. ыт. те.

В других текстах чудесное происхождение связано с употреблением предметов, символизирующих плодородие, в частности дерева, растения. В «Сказке об Антее-батыре» в ребенка-богатыря превращается фигурка, вырезанная из осинового полена, а в текстах «Туй Тубала», «Туя-батыр» — фигурка из куска посоха, сломавшегося от ударов, нанесенных старику. Заварив лесную траву, получает чудодейственный напиток для зачатия героиня сказки «О сражении Вархоня со змеями», употребление в пищу гороха явилось способом зачатия и рождения нового батыра в другой сказке («Пырзя-батыр»). Слепленная из теста кукла вдруг обращается в богатыря («Яшкалых-батыр», «Чуста-батыр»). Встречаются сюжеты о богатырях, вымоленных у Бога («Лазар Лазарч и царь Иван Иванч») или дарованных за милосердные поступки («Сказка о Большом Лапте»).

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Чике старик хур сухал хыҫҫӑн йӗрлесе кайса ҫӗр айӗнчи шӑтӑка анать, Чике старикпе ҫапӑҫать, ӑна вӗлерет те хӗрсене ирӗке кӑларать.

Следуя за Чиге-стариком, батыр попадает в подземный мир, вступает с ним в бой, убивает его и освобождает девушек.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Старик ҫиленме те пултарать: пӗтӗм завод хисеплекен Егоров старике мар, мана, пурнӑҫа йӗркеллӗ курма та ӗлкӗреймен ҫамрӑка, кинона ӳкерсе илнӗ…»

Куҫарса пулӑш

Радик ҫулӗ // Василий Игнатьев. Игнатьев В.Г. Шӑпчӑк катинче: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1959. — 188 с. — 177–186 с.

Ах, старик, старик!

Куҫарса пулӑш

Сунарҫӑ чунӗ // Василий Игнатьев. Игнатьев В.Г. Шӑпчӑк катинче: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1959. — 188 с. — 116–122 с.

Хӗрача вара аслашшӗне пушшех те асӑрханса ӗҫтерме тытӑнчӗ, сасартӑк вӑл старик ӗҫнӗҫемӗн куркари шыв хӑмпӑлчӑланнине, унтан старик ҫӑварӗнчен тухнӑ юнпа хутӑшса хӗрлӗ тӗслӗ пулнине асӑрхарӗ.

Куҫарса пулӑш

Пролог // Юхма Мишши. Юхма М. Кӑвал ҫӗмрен: историлле роман. — Шупашкар: «Вучах» библиотеки, 1998. — 352 с.

Ҫитмӗл пин ҫын хушшинче Ҫичҫӗр ҫулхи пӗр старик, Хӑҫан ҫавӑ старикӗн Ҫӗрнӗ шӑмми-шаккинчен — Сӗтел тӑвӗҫ кӑкринчен, Ура тӑвӗҫ уринчен, Ҫав сӗтелӗн хушшинче Апатланӗҫ иккӗшӗ — Тин пӗрлешчӗр юратса Чӗкеҫпеле Еркиней!»

Куҫарса пулӑш

XIV. Тухатмӑш // Николай Шупуҫҫынни. Шупуҫҫынни Н.В. Еркӗн: поэма. — Мускав: СССР-ти халӑхсен тӗп издательстви, 1930. — 176 с.

Кӗҫтукпа Альтук вӑл чылай хушӑ килмесен: «Чике Старик Хур Сухал хӑҫан килет?» — тесе, амӑшне аптратаҫҫӗ, Кӑҫалхи ёлкӑра вӗсем старике Хӗл мучи турӗҫ.

Куҫарса пулӑш

XII // Александр Артемьев. Артемьев А. Ҫунатлӑ ҫуралнисем: повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1965. — 268 с. — 132–188 с.

Охримкка старике сирӗн Лупин-Горбатый князь питӗ лайӑх пӗлет, вӑл старик Эхмемет текен тепӗр ҫынпа Василь-Новгородра вырӑссенчен шӑрт хучӗ илнӗччӗ…

Куҫарса пулӑш

18. Вырӑс тупписем // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.

Хыҫалта такам ҫӑмӑллӑн утнине сиссенех Нок калаҫма чарӑнчӗ: ытти ҫынна асӑрхасан старик кимӗ малашлӑхӗ тӗлӗшпе урӑхларах сӑмахлама пуҫлӗ, вӗсем патнелле килекен ҫын вара хӑйӗн инкекне, нумай-нумай пассажир ҫав тери ҫивӗч лару-тӑрӑва лекнине ӳсӗрскере ӑнсӑртран тухнӑ пӗр-икӗ сӑмахпах хыпарлӗ; старик пассажирсен хушшинче хӑвӑрт калаҫса татӑлма пултаракана, пуянраххине, тупасси ҫур чӗптӗм те иккӗлентермест.

Нок, услышав легкие шаги сзади, мгновенно оборвал разговор: старик, увидев еще людей, мог задуматься вообще над будущим лодки, а человек, шедший к воде, одной случайной фразой мог выдать пьянице всю остроту положения множества пассажиров, среди которых старик нашел бы, разумеется, людей сговорчивых и богатых.

I // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Пӗрремӗш том. — Шупашкар, 2010. — 416 с. — 229–275 с.

Пӗчӗккӗ чухнех, хӑйӗн юлташӗсемпе Атӑл ҫине кайма пуҫтарӑннӑскер, вӑл ҫав старике пӗрре тӗлӗкӗнче курнӑ мӗн: старик ӑна юнанӑ та — Макҫӑм, хӑранипе, килӗнчен тухма туман; пӑхӑсӑн — ирхине, Атӑл пӑрӗ ҫурӑлнипе темӗн чухлӗ пулӑҫа шыва путнӑ…

Бывши еще мальчишкой, он видел его однажды во сне, когда с товарищами собирался на Волгу: старик пригрозил ему, и Максимка остался со страху дома, а поутру на Волге подломился лед и много рыбаков утонуло…

I // Петӗр Хусанкай. Телешов Д.Н. Типшар: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1946. — 56 с. — 8–56 с.

Унччен те пулман — ҫав шап-шурӑ тумлӑ, шурӑ сухаллӑ старик, сывлӑшра ишнӗ пек ярӑнса, тӳрех чӳрече патне пынӑ: анчах, койка умӗнчен иртнӗ чух, вӑл ҫаврӑнса ҫап-ҫутӑ ҫивчӗ куҫӗсемпе Макҫӑма шӑтарас пӗк пӑхса илнӗ; унтан старик аллине ҫӗклесе, хӑй хыҫҫӑн пыма хушнӑ пек, малалла сулнӑ та — куҫран ҫухалнӑ…

весь в белом, с белой бородой, и поплыл точно по воздуху прямо к тому месту, где было окно; но, проходя мимо койки, он обернулся и взглянул на Максимку ясными строгими глазами и исчез…

I // Петӗр Хусанкай. Телешов Д.Н. Типшар: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1946. — 56 с. — 8–56 с.

Старик, лӑпланса, тахҫанах ҫывӑрса кайнӑ, анчах Бауман койка ҫинче хутланса выртакан кӗлетке ҫумӗнче шав ҫаплах юнашар ларать: старик ҫывӑрнӑ чухне те ун аллине яман.

Старик, успокоенный, давно уж заснул, но Бауман все еще сидел рядом с этим скрючившимся на койке телом: старик и во сне не выпускал руку.

XVII сыпӑк // Петр Золотов. Мстиставлский С.Д. Курак — ҫурхи кайӑк: повесть. Вырӑсларан П. Золотов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950. — 366 с.

Маҫтӑрсем старике бадшах патне илсе пынӑ та: — Ҫак старик аслӑ бадшахӑн, туррӑн ҫӗр ҫинчи наместникӗн хакне пӗлет, — тенӗ.

Тогда мастера привели старика к бадшаху и доложили: — Этот старик знает цену его величеству бадшаху, наместнику бога на земле.

Пӗр бадшах хӑй хакне пӗлни ҫинчен // Макар Хури. Инди юмахӗсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 102 с.

Старик тавра кӗрлев уласа тӑнӑ, ҫав кӗрлев, машина шавӗпе тата урапасем шыв ҫинче шаплатса пынипе пӗрлешсе, тӗрлӗрен сас-чӗвӗсен ҫил-тӑвӑлне кӑларнӑ, старикӗн сассине хупланӑ.

Вокруг старика стоял гул голосов и, сливаясь с шумом машины, с ударами колес по воде, образовал вихрь звуков, заглушая голос старика.

XIII // Митта Ваҫлейӗ. Горький М. Фома Гордеев: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 288 с.

Страницăсем:

Меню

 

Статистика

...тĕплӗнрех