Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Колхозсемпе совхозсенче ялхуҫалӑх машинисем: комбайнсем, тырӑ акмалли машинӑсем нумайланнӑҫемӗн нумайланса пыраҫҫӗ.

Все больше и больше распространяются в колхозах и совхозах сельскохозяйственные машины: сеялки, комбайны.

Ялхуҫалӑхӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Инҫетри тундрӑра та, тайга варринче те, шутсӑр шӑрӑх тӑракан пушӑ хирте те совет тӗпчевҫисем ҫӗнӗрен-ҫӗнӗ пуянлӑхсем тупса пыраҫҫӗ.

И в далекой тундре, и в глубине тайги, и в знойной пустыне советские исследователи находят новые богатства.

Ҫӗр айӗнчи пурлӑхсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кашни ҫулах ҫӗр айӗнче ҫӗнӗрен-ҫӗнӗ усӑллӑ япаласем тупса пыраҫҫӗ.

Каждый год совершаются новые открытия полезных ископаемых.

Ҫӗр айӗнчи пурлӑхсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Уралта ҫӗнӗ заводсем хӑвӑрт ӳссе пыраҫҫӗ.

Возникают и быстро растут на Урале новые заводы.

Урал тӑвӗсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫӳллех мар Урал тӑвӗсен тӑррисем пирӗн хыҫа юлса пыраҫҫӗ.

Оставляя за собой невысокие уральские вершины.

Урал тӑвӗсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Алӑсти промыслисем аталанса пыраҫҫӗ.

Развиваются кустарные промыслы.

Кавказри хуҫалӑх строительстви // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫӗнӗ производствӑсем аталанса пыраҫҫӗ.

Возникают новые производства.

Кавказри хуҫалӑх строительстви // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫӗнӗлле майлӑ хуҫалӑх туса пыраҫҫӗ.

Создается новое хозяйство.

Кавказри хуҫалӑх строительстви // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем хулпуҫҫисем ҫинче бурдюксем (сурӑх тирӗсенчен ҫӗленӗ михӗсем) йӑтса пыраҫҫӗ.

Они несли на плечах бурдюки — мешки из бараньих шкур.

Кавказ тӑвӗсем хушшинче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ашаксем тӗпсӗр шӑтӑкалла ан татӑлса анччӑр тесе, ҫул кӑтартса пыраканӗсем вӗсене пӗрмаях астуса тытса пыраҫҫӗ.

Проводники поминутно поддерживали их, чтобы они не упали в пропасть.

Кавказ тӑвӗсем хушшинче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пирӗн тумтир тавраш, палаткӑсем тата апат-ҫимӗҫ тиенӗ ашаксем аран-аран ҫеҫ ураран урана илсе пыраҫҫӗ, пӗрмаях такӑнаҫҫӗ.

Наши ослы, навьюченные одеждой, палатками и продовольствием, с трудом передвигали ноги и постоянно спотыкались.

Кавказ тӑвӗсем хушшинче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Садсенчен корзинӑсемпе базара сутма иҫӗм ҫырли, улма, груша йӑтса пыраҫҫӗ.

Из садов корзинами несли на базар виноград, яблоки, груши.

Кавказ тӑвӗсем хушшинче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Апельсин, лимон тата мандарин сачӗсем ӳссе ларма пуҫларӗҫ, чей плантацийӗсем йышӑннӑ ҫӗр лаптӑксем сарӑлнӑҫемӗн саралсах пыраҫҫӗ; техникӑра пит кирлӗ ӳсентӑрансен плантацийӗсем ӳссе ларма пуҫларӗҫ.

Появляются сады из апельсинных, лимонных и мандаринных деревьев; все больше ширятся площади с чайными плантациями; появляются плантации важных технических растений.

Колхидӑри шурлӑхсем вырӑнне хитре садсем пулаҫҫӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Иртсе ҫӳремелле мар шурлӑхсене каналсем чава-чава типӗтсе пыраҫҫӗ.

Непроходимые болота осушаются с помощью густой сети каналов.

Колхидӑри шурлӑхсем вырӑнне хитре садсем пулаҫҫӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӗвеланӑҫӗнчен, тинӗс ҫинчен, вӗрекен ҫилсем тинӗс хӗрринчи вырӑнсене нумай нӳрӗк илсе пыраҫҫӗ.

Западные ветры, дующие с моря, приносят на побережье много влаги.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ӳсентӑрансем те улшӑнса пыраҫҫӗ.

Меняется и растительность.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тинӗс хӗрринчи вырӑнсенче ӳсекен курӑксем ҫулталӑк вӑхӑчӗсене кура улшӑнса пыраҫҫӗ.

Травянистые растения на побережье меняются по временам года.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хуласем ӳссе пыраҫҫӗ.

Растут города.

Пушӑ хирсен зонинче промышленность епле аталанса пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ялхуҫалӑх ӗҫне ҫӗнӗлле йӗркелесе пыраҫҫӗ.

Перестраивается сельское хозяйство.

Пушӑ хирсен зонинче хуҫалӑх епле аталанать тата халӑх пурӑнӑҫӗ мӗнле лайӑхланса пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пушӑ хир аяккарах чакнӑҫемӗн чакса пырать, акмалли тухӑҫлӑ ҫӗрсем нумайлансах пыраҫҫӗ.

Все дальше и дальше уходит пустыня, освобождая плодородные земли для посевов.

Пушӑ хирсен зонинче хуҫалӑх епле аталанать тата халӑх пурӑнӑҫӗ мӗнле лайӑхланса пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.