Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Анчах та XIX ӗмӗр вӗҫӗнче кӑна, хулана XII Альфонсо Испани патши килсе кайнӑ хыҫҫӑн, ку кӑлпасси анлӑ сарӑлма тытӑннӑ.

Но популярность она стала набирать лишь после визита в этот город Альфонсо XII, короля Испании, в конце XIX века.

Сальчичон // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%B0%D ... 0%BE%D0%BD

Коллекци пӗтӗмпе 14 пине яхӑн япаларан тӑрать; вӗсен хушшинче патша ҫемйи усӑ курнӑ япаласем нумай, ҫав шутра VIII Генрих Англи патши, II Генрих Франци патши тата Фердинанд император усӑ курнӑ ҫар тумӗсем те пур.

Объём коллекции — около 14 тысяч предметов; среди них много вещей, которыми пользовались особы королевской крови, включая доспехи короля Англии Генриха VIII, короля Франции Генриха II и императора Фердинанда.

Метрополитен музейӗ (Нью-Йорк) // Светлана Трофимова. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9C%D0%B5%D ... %80%D0%BA)

Бамбара Империйӗ 1712 ҫултан пуҫласа 1861 ҫулхи пушӑн 10-мӗшӗччен влаҫа ҫирӗп тытса тӑнӑ, ҫакӑн хыҫҫӑн тукулерсен патши Эль Хадж Умар Талл Сегу тӗп хулана ярса илнӗ те ҫӗнӗ империе — Тиджани Омар ал-Хаджана — никӗсленӗ.

Как централизованное государство Империя Бамбара существовала с 1712 до 10 марта 1861 года, когда царь тукулеров Эль Хадж Умар Талл захватил столицу Сегу и основал новую империю — Тиджанию Омара ал-Хаджа.

Бамбара (патшалӑх) // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%91%D0%B0%D ... %91%D1%85)

VI Георг Ирландин юлашки патши тата Индин юлашки императорӗ пулса тӑнӑ.

Георг VI был последним королём Ирландии и последним императором Индии.

VI Георг // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/VI_%D0%93%D0%B ... 1%80%D0%B3

VI Георг (акӑл. George VI) (раштав, 14, 1895 — нарӑс, 6, 1952 , Сандринхэм, Норфолк, Англи) – Виндзор династийӗнчен тухнӑ Аслӑ Британи, Канада, Кӑнтӑр Африка тата Австрали патши (1936 ҫулхи раштавӑн 11-мӗшӗнчен пуҫласа).

Георг VI (англ. George VI) (14 декабря 1895 год – 6 февраля 1952 год, Сандринхэм, Норфолк, Англия) – король Великобритании, Канады, Южной Африки и Австралии (с 11 декабря 1936 года) из Виндзорской династии.

VI Георг // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/VI_%D0%93%D0%B ... 1%80%D0%B3

542 ҫулта кунта остготсен патши Тотила пырса кайнӑ.

В 542 году его посетил Тотила, король остготов.

Монтекассино // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9C%D0%BE%D ... 0%BD%D0%BE

Питӗ паллӑ Кхаравела ятлӑ Калинга патши вӑхӑтӗнче (пирӗн эрӑчченхи I ӗмӗр пуҫламӑшӗ) патшалӑх тӗрекленсе кӑна мар, самай хӑватланса ҫитнӗ, вӑл Магадха патшалӑха та вӑхӑтлӑха парӑнтарма пултарнӑ.

А при легендарном калингийском правителе Кхаравела (начало I в до н. э. ) царство не только окрепло и достигло могущества, но даже смогло на время покорить державу Магадха.

Одиша // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9E%D0%B4%D ... 1%88%D0%B0

1642 ҫулта Кье Бумсӑн тӑхӑмне, Пунцог Намгьяла, Юксома ҫурҫӗртен, анӑҫран тата тухӑҫран килнӗ виҫӗ аслӑ лама Юксомра (Юксумра) Сиккимӑн пӗрремӗш патши тесе пӗлтернӗ, ҫакна вӗсем пӗр-пӗринпе калаҫса татӑлмасӑр тунӑ.

В 1642 году потомок Кье Бумса, Пунцог Намгьял, был в Юксоме (Юксуме) провозглашён первым королём Сиккима тремя великими ламами, независимо друг от друга пришедшими в Юксом с севера, запада и востока.

Сикким // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%B8%D ... 0%B8%D0%BC

— Пӑх-ха, Иван Сидоровича кран хуҫи е патши пулса тӑнӑ теме те юрать.

Куҫарса пулӑш

Кайӑксем вӗҫекен тӳперен… // Ӑсан Уҫӑпӗ. Ӑсан Уҫӑпӗ. Тӗлӗкри те пирӗнпех: повеҫсемпе калавсем. Шупашкар: «Пегас» издательство ҫурчӗ, 2014. — 142 с. — 5–54 с.

Ҫакӑн сӑлтавӗ, тен, Куш патши Аспелта Египета тапӑнса кӗме хатӗрленнипе ҫыхӑннӑ.

возможно, из-за того, что правитель Куша Аспелта подготавливал вторжение в Египет,

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Египета каллех пӑхӑнтарса тӑма хӑтланса пӑхнӑ кушитсен юлашки патши Тануатамон пулнӑ, пирӗн эрӑчченхи 664 ҫулта вӑл ассирисемпе ҫапӑҫса илнӗ, анчах унӑн ҫарне аркатса тӑкнӑ.

Последним кушитским царем, который попытался восстановить контроль над Египтом, был Тануатамон, который потерпел сокрушительное поражение от ассирийцев в 664 г. до н. э.

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Вӑрман патши ҫӑмӑллӑнах парӑнма шутламасть, ҫулӑм кӑларсах тимӗрпе кӗрешет.

Куҫарса пулӑш

29 // Владимир Кузьмин. Владимир Кузьмин. Виҫӗ юман: повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1986. — 144 с.

Йывӑҫсен патши мӗнле вӑрттӑнлӑх упранине пӗлес тенӗ, анчах май килмен.

Куҫарса пулӑш

Уйрӑлу шӑпи // Николай Сорокин. Сорокин Н.М. Тӑлӑх арӑм минтерӗ. Савнисен романӗ. – Шупашкар: «Ҫӗнӗ Вӑхӑт», 2019. – 216 с.

Эй, Ҫилевӗр аттемӗр, пур йывӑҫсен патши, эпир сана сума сӑватпӑр, хисеплетпӗр, сана ыр сунатпӑр.

Куҫарса пулӑш

Уйрӑлу шӑпи // Николай Сорокин. Сорокин Н.М. Тӑлӑх арӑм минтерӗ. Савнисен романӗ. – Шупашкар: «Ҫӗнӗ Вӑхӑт», 2019. – 216 с.

Эпӗ те, Пулӑ патши те вӑранас ҫукчӗ паян та, ыран та…

Куҫарса пулӑш

Пулӑ патши // Геннадий Эсекел. Эсекел-Никифоров, Геннадий Леонтьевич. Вӗҫекен пан улмисем: халапсем, юмахсем, калавсем: [вӑтам ҫулхи шкул ачисем валли]. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2019. — 60 с. — 3–11 с.

— Пуриншӗн те эсӗ айӑплӑ, каччӑ, миҫе ҫын, мӗн чухлӗ чӗрчун чунне илмерӗ ӗнтӗ Пулӑ патши, миҫе керменпе ҫынна тӗп тумарӗ-ши?

Куҫарса пулӑш

Пулӑ патши // Геннадий Эсекел. Эсекел-Никифоров, Геннадий Леонтьевич. Вӗҫекен пан улмисем: халапсем, юмахсем, калавсем: [вӑтам ҫулхи шкул ачисем валли]. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2019. — 60 с. — 3–11 с.

Анчах та ҫав Пулӑ патши хӑйне ҫӑтса ярсан амӑшӗпе йӑмӑкӗ те пурӑнас ҫынсем мар.

Куҫарса пулӑш

Пулӑ патши // Геннадий Эсекел. Эсекел-Никифоров, Геннадий Леонтьевич. Вӗҫекен пан улмисем: халапсем, юмахсем, калавсем: [вӑтам ҫулхи шкул ачисем валли]. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2019. — 60 с. — 3–11 с.

1534 ҫулхи пуш уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Жак Картье Францири Сен-Мало хулинчен Франциск I Франци патши валли Ҫурҫӗр Америкӑн шалти ҫӗрӗсемп шыв ҫулӗсене тӗплӗн тӗпчесе пӗлме ҫул тухнӑ.

18 марта 1534 года Жак Картье отплыл из Сен-Мало во Франции, чтобы изучить для короля Франции Франциска I внутренние земли и водные пути Северной Америки.

Квебек // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0% ... 0%B5%D0%BA

Ҫак самант ҫӳлерех асӑннӑ «Ванюххапа ачисем тата Алена Красавитса» юмахра пушшех уҫӑмлӑн курӑнать: Валеҫ ҫитейсе кӗнӗ хӑйсен патши ҫӗрне.

Данный исторический сюжет получил отражение в сказке «Ванюха с детьми и Алена Красавица»: Вались, успев добежать, перешагнул границу владений своего царя.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Вара ҫурт кӑшкарӗ айккинчен башньӑллӑ кран тухрӗ те, ҫӳллӗ кӗлеткине стройка патши пек тӳррӗн те мӑнаҫлӑн тытса, рельса тӑрӑх кунталла машина патне, шуса килчӗ.

Куҫарса пулӑш

XIII // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 94–253 с.