Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Уринче ун вӗр-ҫӗнӗ атӑ, каллех пуклак сӑмсаллӑскер, анчах халӗ ҫулла тӑхӑнса ҫӳрекен парусинӑран ҫӗленӗ атӑ мар, ҫемҫе тиртен ҫӗленӗскер; ҫӗнӗ кӗпе тӑхӑннӑ, анчах кӗпи те леш Украинӑри пек айккинчен тӳмелекен ал тупанӗ сарлакӑш тӗрӗллӗ кӗпе мар, ҫӳллӗ ҫухаллӑ та кӑкӑрӗ ҫинче хутаҫ пек кӗсьеллӗ, пуставран ҫӗленӗ кӗпе; капюшонлӑ, шалти кӗсьеллӗ ҫӗнӗ плащпа, ку плащ ӗнтӗ ҫуллахи тусан тӗслӗ кӑвак плащ мар, ҫутӑ-хӑмӑр, типнӗ каштан ҫулҫи тӗслӗ…

На нем были новые сапоги, тоже тупоносые, только не из парусины, какие он носил летом, а из мягкой кожи; и не косоворотка с украинской вышивкой в ладонь, а суконная рубашка со стоячим воротником и с нашитыми на груди, в виде мешочков, карманами; новый плащ с капюшоном, с карманами вовнутрь, был не прежнего серого цвета, а ярко-коричневый, как сухие листья каштана…

II сыпӑк // Мария Ухсай. Бабаевский, Семен Петрович. Ылтӑн ҫӑлтӑр кавалерӗ: икӗ кӗнекеллӗ роман; вырӑсларан Мария Ухсай куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 568 с.

Вӑл, хӗл сиввипе хӗп-хӗрлӗ хӗрелсе илемленнӗрен телейлӗскер, хӑнаран таврӑннӑ хыҫҫӑн, шлепкине хывса, хӑй ҫине пӑхма тӗкӗр умне пынӑ чух е балсене ҫӳремелли ҫара мӑйлӑ кӗпине чӑштӑртаттарса, тарҫӑсенчен вӑтанарах, ҫакӑнпа пӗрлех мӑнаҫланарах та, каретӑна ларма тухнӑ чух, е хамӑр килти пӗчӗк вечерсенче, тӑп-тӑп ҫухаллӑ пурҫӑн кӗпе тӑхӑнса тата ҫепӗҫ мӑйне темле чаплӑ чӗнтӗрпе капӑрлатса, хӑйӗн ялан пӗр евӗрлӗ курӑнакан илемлӗ сӑнӗпе унталла та кунталла пӑхкаласа кулнӑ чух эпӗ ун ҫине пӑхуҫӑн час-часах ҫапла шухӑшларӑм; ӑна тӗлӗнмелле лайӑх хӗрарӑм вырӑнне хуракансем вӑл мӗнлине эп курнӑ пек курас-тӑк, киле тӑрса юлнӑ каҫсенче, вуникӗ сехет хыҫҫӑн упӑшки клубран таврӑнасса кӗтсе, вӑл пӗр-пӗр шалпар кӗпепе, ҫӳҫне-пуҫне турамасӑр, тӗттӗм пӳлӗмсем тӑрӑх мӗлке пек ҫӳренине курас-тӑк, мӗн каланӑ пулӗччӗҫ-ши?

Часто, глядя на нее, когда она, улыбающаяся, румяная от зимнего холоду, счастливая сознанием своей красоты, возвращалась с визитов и, сняв шляпу, подходила осмотреться в зеркало, или, шумя пышным бальным открытым платьем, стыдясь и вместе гордясь перед слугами, проходила в карету, или дома, когда у нас бывали маленькие вечера, в закрытом шелковом платье и каких-то тонких кружевах около нежной шеи, сияла на все стороны однообразной, но красивой улыбкой, — я думал, глядя на нее: что бы сказали те, которые восхищались ей, ежели б видели ее такою, как я видел ее, когда она, по вечерам оставаясь дома, после двенадцати часов дожидаясь мужа из клуба, в каком-нибудь капоте, с нечесаными волосами, как тень ходила по слабо освещенным комнатам.

ХLII сыпӑк // Иван Тенюшев. Толстой Л.Н. Ача чухнехи тата ҫамрӑклӑхпа яш ӗмӗр: повеҫсем; И. Тенюшев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 288 с.

Хӗрринчи килхушшинче кантра ҫинче ҫакӑнса тӑракан шӑн кӗпе-йӗм: кӗпесем пӗр хӗрлӗ кӗпепе тепӗр шурӑ кӗпе, пӗр йӗм, тӑла тата юбка ҫилпе силлене-силлене ҫапӑннӑ.

У крайнего двора на веревке отчаянно трепалось от ветра развешенное замерзшее белье: рубахи, одна красная, одна белая, портки, онучи и юбка.

II // Хумма Ҫеменӗ, Феодосия Ишетер. Толстой Л.Н. Хуҫипе тарҫи: калав; С.Ф.-па Ф.Д. Ишетер куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашсен патшалӑх издательстви, 1936. — 86 с.

Пӗрин ҫинче хура ансӑр кӗпе тӑхӑннӑ хӗрарӑма ӳкернӗ, пиҫиххине вӑл хул айӗнченех хытӑ туртса ҫыхнӑ, кӗпе ҫаннисем купӑста евӗр темиҫе хутламлӑ, хура шлепки савук майлӑ, ун ҫинчен хура чӗнтӗр усӑнса тӑрать, кӗпе арки айӗнчен ӑйӑ пекех шӗвӗр сӑмсаллӑ ансӑр хура туфлисене хура хӑюсемпе хӗреслӗ ҫыхса тӑхӑннӑ урасем курӑнаҫҫӗ.

На одной была нарисована женщина в узком черном платье, туго подпоясанная под мышками, с рукавами вроде капустных кочнов и в большой черной шляпе, вроде совка, с черной вуалью, а из-под платья видны были тоненькие белые ножки в черных узеньких, как долото, туфельках, с черными тесемками крест-накрест.

Вунҫиччӗмӗш сыпӑк // Асклида Соколова. Твен М. Гекльберри Финн темтепӗр курса ҫӳрени. Повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1985. — 328 с.

Ҫакна Ильинична Мишатка ҫийӗнчи кӗпене курсах пӗлчӗ: ҫурса пӑрахнӑ кӗпе ҫаннине — Ильинична ӑна ирхине чиксе туртма ӗлкӗреймерӗ — ҫӗвви палӑрмалла мар типтерлӗ ҫӗлесе хунӑ, кӗпе ҫухи ҫумӗнче вӗр-ҫӗнӗ тӳме чӑлт-шуррӑн ҫуталса тӑрать.

Ильинична узнала об этом, глянув на Мишаткину рубашонку; разорванный рукав, который она не удосужилась утром зашить, был искусно прострочен, а на воротнике белела перламутром новенькая пуговица.

XXI // Аркадий Малов. Шолохов М.А. Лӑпкӑ Дон. Роман: IV кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 504 с.

Вӑл кубанка-ҫӗлӗк тата симӗс кӗпе тӑхӑннӑ, кӗпине чӗн пиҫиххисемпе каркаласа ҫыхнӑ, кӗпи ҫинче хӗрлӗ пурҫӑнран тунӑ пысӑк йӑлӑ пур.

В кубанке и с огромным красным шелковым бантом на защитной, опоясанной боевыми ремнями, рубахе.

XXI // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Ку ун чи юратнӑ кӗпи пулнӑ, ӑна вӑрҫӑчченех шурӑ пиртен горецсен бешмечӗ евӗрлӗ ҫӗленӗ: урлӑ-пирлӗ машина ҫӗвви чуптарнӑ ҫӳллӗ ҫухаллӑ, ҫанӑ вӗҫӗсем сарлака, пӑрҫа пысӑкӑш чӑмӑр тӳмисене пӗр ӗрет янах айӗнчен пуҫласа пиҫиххи таранах лартса тухнӑ, — пӗр сӑмахпа каласан, ку казак кӗпи ӗнтӗ, бриджипе тӑхӑнма килӗшекен кӗпе Сергей урӑх тупас та ҫук.

Это была его любимая рубашка из белого полотна, сшитая еще до войны на манер горских бешметов: стоячий воротник, простроченный и вкось и вкривь, широкие обшлага на рукавах, круглые, величиной с горох, пуговицы, пришитые одна возле другой от самого подбородка до пояса, — словом, это была казачья рубашка, и к армейским бриджам, которые носил Сергей, лучшую подобрать было невозможно…

XIII сыпӑк // Мария Ухсай. Бабаевский, Семен Петрович. Ылтӑн ҫӑлтӑр кавалерӗ: икӗ кӗнекеллӗ роман; вырӑсларан Мария Ухсай куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 568 с.

Хӗрӗн ӳт-пӗвӗ вӑлта хулли пек ирӗккӗн те хитре авкаланать; хӗр кӗрен кӗпе вӗҫҫӗн кӑна; кӗпи кӑкӑрӗ ҫинче тата йӑрӑс пӗҫҫисене ҫыпӑҫса тӑп тытса тӑрать; пӗвӗ тӳрленсе тӑрсанах, вара тачӑ лексе тӑракан кӗпи айӗнче сывланӑ май, хӑпарса тӑракан кӑкӑрӗ уҫҫӑн те илемлӗн, хӗрлӗ чувекки тӑхӑнтарнӑ тӑп-тӑп кӑна пӗчӗк ури формине улӑштармасӑрах ҫӗр ҫине пыра-пыра пусать; ҫаннисене тавӑрса лартнӑ вӑйлӑ аллисем, мускулӗсене хытарса, ҫиленнӗ тейӗн ҫав, кӗреҫепе сулкалашаҫҫӗ; тарӑн та хура куҫӗсем хушӑран Оленин ҫине пӑхкаласа илеҫҫӗ.

Его радовало видеть, как свободно и грациозно сгибался ее стан, как розовая рубаха, составлявшая всю ее одежду, драпировалась на груди и вдоль стройных ног; как выпрямлялся ее стан и под нестянутой рубахой твердо обозначались черты дышащей груди; как узкая ступня, обутая в красные старые черевики, не переменяя формы, становилась на землю; как сильные руки, с засученными рукавами, напрягая мускулы, будто сердито бросали лопатой и как глубокие черные глаза взглядывали иногда на Оленина.

XXIV // Иван Васильев, Григорий Краснов-Кӗҫӗнни. Толстой, Лев Николаевич. Казаксем: повесть; вырӑсларан И.С. Васильевпа Г.И. Краснов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 3–136 с.

Вӑл манӑн пӗрремӗш допросрах ҫурса пӗтернӗ кӗпене ҫунӑ, сапланӑ, кӗпе йӑлтах таткаланса пӗтсен, ман ҫине хӑй кӗпине тӑхӑнтартнӑ.

Он стирал и чинил жалкие лохмотья, оставшиеся от моей рубашки, которая стала жертвой первого допроса, а когда она окончательно развалилась, натянул на меня свою.

III сыпӑк // Леонид Агаков. Юлиус Фучик. Асаплӑ вилӗм уменхи сӑмах. Леонид Агаков куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953

Кӗписем иккӗшӗ те ҫавӑрнӑ кӗпе йышне кӗреҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Ют ҫӗршыв музейӗсенчи чӑваш тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Пӳштӗр кӗпе ⎼ ку тӑрӑхри чӑваш кӗпин чи «ҫамрӑк» тӗсӗ.

Куҫарса пулӑш

Сарӑ ту чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Кӗпе тӑршшӗпе хӑюсем тытса аннӑ, вӗсем тавра пӗчӗк тӑваткалсемпе «улма эрешӗ» тунӑ (ҫавӑнпа ун пеккисене «улмаллӑ кӗпе» тенӗ).

Куҫарса пулӑш

Саккам чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Ҫитсӑпа сатин таврашне кӗпе ҫине илемшӗн кӑштах ҫӗлесе ҫыпӑҫтарнӑ, вӗсенчен тата кӗпе аркине сарлакалатакан пӗрӗмлӗ хуртасем тунӑ.

Куҫарса пулӑш

Анатри чӑвашсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Кӗпине вара кӗскӗллӗ кӗпе тенӗ.

Куҫарса пулӑш

Анатри чӑвашсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Кӗпе тӑхӑнсан пилӗке пиҫиххи ҫыхнӑ, унтан кӗпене пилӗк тавра туртса хӑпартнӑ та ⎼ арки чӗркуҫҫи таран ҫӗкленнӗ.

Куҫарса пулӑш

Вирьял чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Вырӑс кӗпинчен вӑл ҫакӑнпа пач уйрӑлса тӑнӑ, кусем вара кӗпе умне сулахайра каснӑ.

Куҫарса пулӑш

Килӗшӳлӗхпе ӗлккенлӗх // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

(Ҫийӗнчи лайӑх кӗпипе тутӑрне тӗкӗр умне ҫакать, арчаран кивӗрех кӗпе кӑларса тӑхӑнать, тутӑр ҫыхать.

Куҫарса пулӑш

Хӳри вӗҫне туй килсен // Матвей Сакмаров. Ӑшхыптармӑшсем: калавсем, сӑвӑсем, шӳтсем, пьесӑсем. — Шупашкар: и. ҫ., 1986. — 62 с. — 37–41 с.

Тантӑшусем пуян, тен, пурҫӑн кӗпесемпе те килӗҫ, сан ҫинче — аннӳ хӑйӗн кивӗ, асламӑш арчинчен кӑларнӑ, нафталин шӑршиллӗ сарафанӗнчен пӑсса ҫӗленӗ шупкаланнӑ кӗпе пулӗ.

Куҫарса пулӑш

Тӑварлӑ каҫ // Николай Сорокин. Сорокин Н.М. Тӑлӑх арӑм минтерӗ. Савнисен романӗ. – Шупашкар: «Ҫӗнӗ Вӑхӑт», 2019. – 216 с.

— «Ҫитмӗл ҫичӗ чечекрен ҫӗленӗ кӗпе» («Тӗнчери мӗнпур чечексенчен пуҫтарса тунӑ кӗпе» ятпа пичетленнӗ), «Туй Тупала», «Иван», [«Иванпа йӑмӑкӗ»] («Юмахсем» кӗнекерен);

— «Рубаха, сшитая из всех цветков мира» (опубликован под названием «Рубаха, сшитая из семидесяти семи цветков»), «Туй Тубала», «Иван», [«Иван и младшая сестра»] (из книги Н. Никольского «Сказки»);

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Елен аялти кӗрен кӗпе тӗсне палӑртакан ҫӳхе-ҫӳхе шурӑ кӗпе тӑхӑннӑ, апла пулин те ӑна пӑчӑ.

Куҫарса пулӑш

II // Николай Мартынов. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 22-29 с.