Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Ҫапла, Ҫӗлене ҫиме хӗр пани ҫинчен, анчах тӗлӗнмелле хӑватлӑ ҫын тупӑнса мӗскӗне вилӗмрен ҫӑлни пирки тӗлӗнмелле хайлавсем шутласа кӑлара пуҫланӑ54. Ку йышши мотивсене тутар тӗпчевҫи (акӑлчан ученӑйӗн Ричард Фрей шухӑшӗ ҫине таянса) йышӑннӑ сюжетсен шутне кӗртет.

Люди перестали поклоняться змею (дракону), и тогда стали из уст в уста передаваться впечатляющие истории о том, как человек необыкновенной силы спасает от змея отданную ему на поругание несчастную девушку. Татарский исследователь Л. Замалетдинов (отталкиваясь от рассуждений английского ученого Ричарда Фрея) относит подобные мотивы к вышеназванному сюжету.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Часах ҫакскерсем ҫӳпҫерен юхтӑ атӑ, темиҫе камсул тата тем тӗрлӗ кӗмӗл япаласем туртса кӑлара пуҫларӗҫ.

Куҫарса пулӑш

Шывӑн турачӗ пур-и? // Юхма Мишши. Юхма М. Кӑвал ҫӗмрен: историлле роман. — Шупашкар: «Вучах» библиотеки, 1998. — 352 с.

— Ман тымарсем типеҫҫӗ те эмел пулаҫҫӗ, ҫынсем ӑшне кӗрсе ларма юратакан чирсене хӑвала-хӑвала кӑлара пуҫлӗҫ.

Куҫарса пулӑш

Кӗлсулттан кинемей // Юхма Мишши. Юхма М. Кӑвал ҫӗмрен: историлле роман. — Шупашкар: «Вучах» библиотеки, 1998. — 352 с.

Эпӗ вара ҫумкурӑка йӑран ҫине кӑлара пуҫларӑм.

Куҫарса пулӑш

Ҫӑлтӑр чечекпе утмӑлтурат // Ираида Петрова. Петрова, И. А. Татюк: повесть: кӗҫӗн ҫулхи шкул ачисем валли. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1969. — 126 с.

«Уйра тырӑсене тӑпӑлтарса кӑлара пуҫланӑ…»

— Хлеб в поле с корнем выдирает…

Чӳк // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 1-мӗш кӗнеке. Таната. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 359 с.

Учредительнӑй пуху ҫӗнӗ законсем кӑлара пуҫласан, вӗсене пурнӑҫлама пурпӗр хӑйне евӗр хурал кирлӗ.

Куҫарса пулӑш

3 // Петр Осипов. Осипов, П. Н. Элкей таврашӗ:роман. 1-мӗш кӗнеке; [И. Иванов умсӑмахӗ; Г. Хлебников хыҫсӑмахӗ]. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1973. — 463 с. — 15–458 с.

Вӗсене, обществӑллӑ ӗҫе нагрузка шучӗпе ӗҫлеттерес йӗркепе, шӑпӑрӗ-мӗнӗсемпех илсе килеҫҫӗ, — лешсем хӑранипе тата тарӑхнипе — шӑлнӑ чухне акӑш-макӑш тусан кӑлара пуҫлаҫҫӗ, ҫакна пула тасамарлӑха хирӗҫ кӗрешес ӗҫрен вӗсене сирмелле пулать.

В порядке общественной нагрузки их привезли вместе с метлами, — от страха и досады они подняли такую пыль, что пришлось отказаться от этой формы борьбы с антисанитарным состоянием.

4 // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Толстой, А.Н. Ҫӑкӑр: Царицына оборонӑлани: повесть. — Шупашкар: ЧАССР государство издательстви, 1941. — 244 с.

Февраль революцийӗ хыҫҫӑн Луганска таврӑннӑ, хаҫат кӑлара пуҫланӑ, статьясем ҫырнӑ, вара ӑна совдеп председательне суйласа лартнӑ.

После февральской революции вернулся в Луганск, издавал газету, писал статьи, был избран председателем совдепа.

2 // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Толстой, А.Н. Ҫӑкӑр: Царицына оборонӑлани: повесть. — Шупашкар: ЧАССР государство издательстви, 1941. — 244 с.

Лешсем ӑна романссем юрласа панӑ, пуҫӗнчен шӑлса ачашланӑ, кӗсйисенчен шӳтлешкелесех тӗрлӗ выляса илнӗ япалисене кӑлара кӑлара илнӗ…

Где ему пели романсы, гладили его по волосам и шутя вынимали из карманов выигранные безделушки…

IV // Петӗр Хусанкай. Телешов Д.Н. Типшар: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1946. — 56 с. — 8–56 с.

Опанас пичче кантрана антарчӗ-антарчӗ те, унта ҫӳлелле туртса кӑлара пуҫларӗ.

Дядя Опанас верёвку пускал, пускал, а потом стал вверх тянуть.

Эпир лашасене шӑварни // М. Тимофеева. Житков Б. С. Эпӗ курса ҫӳрени: япаласем ҫинчен ҫырнӑ калавсем; М. Тимофеева куҫарнӑ; ӳнерҫӗсем Ф. Осиповпа П. Сизов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 212 с.

Экспедицинчи ученӑйсем пуҫӗсене сула-сула, тӗрлӗ теорисем шухӑшласа кӑлара пуҫларӗҫ.

Ученые качали головой и строили разные теории.

Пурнӑҫа юратни // Николай Степанов. Лондон, Джек. Пурнӑҫа юратни: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 72 с. — 5–34 с.

Гаврило буфетчик, хӑйӗн йӗри-таврашӗнчи сӗткенлӗ ешӗл курӑка лапчӑтса, турилккесене тасатрӗ те пӗчӗк коробкӑран ҫулҫӑпа чӗркенӗ сливӑсемпе персиксем кӑлара пуҫларӗ.

Буфетчик Таврило, примяв около себя зеленую, сочную траву, перетирал тарелки и доставал из коробочки завернутые в листья сливы и персики.

VIII сыпӑк // Иван Тенюшев. Толстой Л.Н. Ача чухнехи тата ҫамрӑклӑхпа яш ӗмӗр: повеҫсем; И. Тенюшев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 288 с.

Храпков силлесе тӑракан шӗлепкерен шӑпа кӑларма тытӑнчӗ те Илюш шӑпине кӑлара пачӗ.

Храпков стал доставать из потрясаемой шляпы и вынул жеребий Илюшкин.

VI // Михаил Сироткин. Толстой Л.Н. Поликушка: повесть; М. Сироткин куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашсен патшалӑх издательстви, 1935. — 98 с.

Ваҫили Андрейч пӗр ҫур минут пек ним чӗнмесӗр пӗр вырӑнта тӑнӑ; кайран сасартӑк, тупӑшлӑ япала туяннӑ чух епле хыттӑн алӑ ҫапма вӗреннӗ, ҫавӑн пек пӗр утӑм каялла чакса илнӗ, тӑлӑп ҫаннисене тавӑрса лартнӑ та икӗ аллипе те Миките ҫинчи, ҫуна ӑшӗнчи юра шӑлса кӑлара пуҫланӑ.

Василий Андреич с полминуты постоял молча и неподвижно, потом вдруг с той же решительностью, с которой он ударял по рукам при выгодной покупке, он отступил шаг назад, засучив рукава шубы, и обеими руками принялся выгребать снег с Никиты и из саней.

IX // Хумма Ҫеменӗ, Феодосия Ишетер. Толстой Л.Н. Хуҫипе тарҫи: калав; С.Ф.-па Ф.Д. Ишетер куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашсен патшалӑх издательстви, 1936. — 86 с.

Вӗҫсе пыракан ҫын анас тесен, шывӑшне кӑлара пуҫлать.

Если кто летит, хочет спуститься и видит, что внизу неладно.

Сывлӑш ҫинче вӗҫсе ҫӳрекен хӑмпӑсене мӗнле туни // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.

Ҫав шӑнтнӑ чукунах вута лартсан, чукунри пӑр ҫуркаланать те, ирӗлсе, хускала пуҫлать; шыв, пӗр вырӑнтан тепӗр вырӑна куҫса, хӑмпӑсем кӑлара пуҫлать; вӗреме кӗрсен, кӗрлесе ҫавӑрӑна пуҫлать.

Поставь замороженный чугун в огонь: станет лед трескаться, таять, пошевеливаться; станет вода качаться, бульки пускать; потом, как станет кипеть, загудит, завертится.

Ӑшӑ — хӗвелте // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.

Вӗсем старастӑпа арӑма кӑлара пуҫланӑ.

И стали вытаскивать старосту и бабу.

Йывӑр сывлӑш // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.

Ивана каялла кӑлара пуҫланӑ.

И Ивана вытащили.

Йывӑр сывлӑш // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.

Ҫӗмӗрт вара, пӗтӗм тӑршшӗпе ҫӗре ӳксе, пӗр пилӗк аршӑна яхӑн кайнӑ та, уҫӑ ҫӗре тухнӑ, ӳссе чечек кӑлара пуҫланӑ.

И черемуха протянулась аршин на пять прямым стеблем по земле; а когда выбралась на свет, подняла голову и стала цвести.

Йывӑҫсем вырӑнтан вырӑна куҫса ҫӳрени // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.

Хӑрнӑ йывӑҫсене, юрӑхсӑр ҫимӗҫ кӳрекеннисене, ытлашши ларакан тӗмсене, йывӑҫсене пурне те эпир касса кӑлара пуҫларӑмӑр.

Мы вырубали и вырезывали сушь и дичь и лишние кусты и деревья.

Ватӑ тирек // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.