Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Утравс сӑртлӑ-туллӑ ландшафчӗ тӗрлӗ микроклимат йӗркелет: Мадейрӑн ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ пайӗ — архипелагӑн чи нӳрӗк те хӗвелсӗр вырӑнӗ; Фуншал таврашӗнче вӑтамран кӑштах типӗрех, Порту-Санту утравӗ ҫинче климатӑн ҫурма пушхир тӗсне (BSh) палӑртаҫҫӗ.

Гористый ландшафт островов создаёт разнообразие микроклиматов: северо-западная часть Мадейры — самое влажное и пасмурное место архипелага; немного суше в среднем в окрестностях Фуншала, а на острове Порту-Санту отмечается полупустынный тип климата (BSh).

Мадейра // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0% ... 1%80%D0%B0

Хӗрӗсем вара пӗринчен тепри хитре, шыв тӗпӗнче, хӗвелсӗр ҫӗрте ҫуралса ӳснӗскерсем пек те мар, амӑшӗ пекех сап-сарӑ та тем вӑрӑмӑш ҫӳҫлӗ, кӑвак чечек пекех кӑвак куҫлӑ.

Куҫарса пулӑш

2 // Геннадий Эсекел. Эсекел-Никифоров, Геннадий Леонтьевич. Вӗҫекен пан улмисем: халапсем, юмахсем, калавсем: [вӑтам ҫулхи шкул ачисем валли]. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2019. — 60 с. — 14–35 с.

Ак чӗркуҫҫийӗ темле кӑмӑра (е кӑк-тунката пулчӗши?) пырса шанлаттарчӗ; ак ҫамкине ирӗксӗр, хӗвелсӗр ӳснӗ чӑлах, хӑрӑк туратсем «таккаса» илчӗҫ; хӑшӗ-пӗри шӑчӑр-шӑчӑр хуҫӑлчӗ; ак питне-куҫне чӗрӗ, пиҫӗ туратсем, вут-хӗм сирпӗнтерсе, юнлантарса, чант! та чант! ҫупса, ҫапса-ӗселесе пӗтерчӗҫ.

Куҫарса пулӑш

Хӑлхасӑр, куҫсӑр вӑрманта // Василий Сипет. Сипет В. Хӑлхасӑр, куҫсӑр вӑрманта: повесть. — Шупашкар, «Пегас» издательство ҫурчӗ, 2017. — 196 с.

Чечексӗр пӳрт, ман шутпа, хӗвелсӗр кун пек кичем.

Куҫарса пулӑш

X // Александр Артемьев. Артемьев А. Ҫунатлӑ ҫуралнисем: повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1965. — 268 с. — 58–131 с.

Анчах тӳпе хӗвелсӗр.

Куҫарса пулӑш

Анкарти виҫекенсем // Анатолий Емельянов. Емельянов, А.В. Кӑвайт ҫутисем: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1964. — 153 с. — 61–66 с.

1842 ҫул та ҫынсене асӑрхаттарнӑ: ҫуркунне нихҫанхинчен кая юлса килнӗ; хӗвелсӗр тӳпе эрни-эрнипе ҫӗре шӑмалса витсе тӑнӑ.

1842 год тоже предупреждал людей: весна пришла очень поздно; над землей неделями висело войлочное небо.

Юнлӑ юнкун // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Майӗпе, асӑрханса, пӗлӗтсене аран шӑтарса кун ҫутти килчӗ, — хӗвелсӗр, вӑйсӑр, кӑвак сӑнлӑ пулчӗ вӑл.

Осторожно, с трудом продираясь сквозь тучи, подкрался рассвет без солнца, немощный и серый.

Манӑн университетсем // Леонид Агаков. Горький М. Манӑн университетсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 138 с.

Эфиопире хӗвелсӗр кунсем ҫуккипе пӗрех, туристсене илӗртмелли девизсенчен пӗри те вӗсен ҫапла янӑрать: «Эфиопи — 13 уйӑх хушшинче хӗвел тӑпакан ҫӗршыв» (Эфиопи кунталӑкӗнче ҫулталӑк 13 уйӑха пайланать).

Обычно же в Эфиопии практически нет дня, когда не светит солнце, и один из туристических девизов звучит так: «Эфиопия — страна 13 месяцев солнца» (по эфиопскому календарю год разбит на 13 месяцев).

Эфиопи географийӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1% ... 0%B9%D3%97

Чи пысӑк кӑлтӑксенчен пӗри вӑл — ман хамӑн та, Костьӑн та ҫуллахи хӗвелсӗр пуҫне урӑх нимле сехет те ҫуккиччӗ.

Большим неудобством было то, что ни у меня, ни у Кости не было других часов, кроме летнего солнца.

I // Николай Григорьев. Мамин-Сибиряк Д.Н. Тӑрантаракан тата ытти калавсем: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 48 с. — 36–48 с.

Кӗҫени чирличчен те хаваслӑхӗ, йӑлкӑшлӑхӗ тарманччӗ-ха арҫыннӑн шухӑшлӑ питӗнчен, мӑшӑрӗ чирленӗ хыҫҫӑн вара чӑмӑр пит шӑммисемлӗ сӑнӗ унӑн талӑкӗ-талӑкӗлех хӗвелсӗр, хурлӑ, сулхӑн.

Куҫарса пулӑш

6 // Хветӗр Агивер. Агивер Ф.Г. Сар ачапа сарӑ хӗр: Повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1980. — 256 с.

Хӗвелсӗр, кичем те сивӗ мар кун.

Угрюмый день без солнца, без мороза.

Тухса кайнӑ кун // Василий Игнатьев. Панова В. Ф. Серёжа: повесть; Василий Игнатьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 116 с.

Таса тӳпере хӑш-пӗр чухне хӗвелсӗр пуҫне кӗленче татӑкӗ евӗр тӗссӗр пӑнчӑ асӑрхама пулать.

В чистом небе иногда можно заметить кроме солнца прозрачное бесцветное пятнышко, похожее на осколок стекла.

Пӗлӗт ҫинчи тата ҫӗр ҫинчи явленисем // Василий Игнатьев. Панова В. Ф. Серёжа: повесть; Василий Игнатьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 116 с.

Пуҫ ҫинчи хӗвелсӗр пуҫне, урӑх нимӗн те курмастпӑр.

Не видим ничего, кроме солнца над головой.

XX // Наум Любимов. Гончар, Александр Терентьевич. Ялавпа пыракансем: 3 кӗнекеллӗ роман; Н. Я. Любимов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1955. — 456 с.

Лассо йӗрӗ хӗвелсӗр те лайӑх курӑннӑ.

След лассо был по-прежнему хорошо виден, и в указаниях солнца не чувствовалось необходимости.

III сыпӑк // Феодосия Ишетер. Рид, Томас Майн. Пуҫсӑр юланут: роман / Майн Рид; вырӑсларан Ф. Ишетер куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1949. — 412 с.

Туслӑн пурӑнатчӗҫ, ӗҫлӗ пулса ӳсрӗҫ, анчах амӑшӗсӗр — хӗвелсӗр пекех.

Жили дружно, росли трудолюбивыми, но без матери — как без солнца.

Ҫӗнӗ ҫурт // Юхма Мишши,Асклида Соколова. Воскресенская, Зоя Ивановна. Амӑш чӗри: Мария Александровна Ульянова пурнӑҫӗ ҫинчен ҫырнӑ калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1968. — 286 с.

Ҫаксем пурте — хурҫӑ-тимӗр, чулсем, шыв, йывӑҫ — хӗвелсӗр, юрӑсӑр, телейсӗр пурнӑҫа хирӗҫ тӑраҫҫӗ пек, йывӑр ӗҫ тыткӑнӗнче пек.

И кажется, что все — железо, камни, вода, дерево — полно протеста против жизни без солнца, без песен и счастья, в плену тяжелого труда.

Сарӑ шуйттан хули // Александр Алга. Максим Горький. Сочиненисем. Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 659–670 стр.

Эпир ют сӑмахсемпе хамӑрӑн мӑка хуйхӑмӑра, хӗвелсӗр юлнӑ чӗре ҫынсен хуйхине, чурасен хуйхине юрласа кӑларатпӑр.

А мы выпеваем чужими словами свое тупое горе, тяжелую тоску живых людей, лишенных солнца, тоску рабов.

Ҫирӗм улттӑпа пӗрре // Петӗр Хусанкай. Максим Горький. Сочиненисем. Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 119–131 стр.

Хӗвелсӗр пурнӑҫ пулмасть, ҫавӑн пекех юрӑсӑр та пурнӑҫ пулмасть.

Без песни нет жизни, как нет ее без солнца.

III сыпӑк // Леонид Агаков. Юлиус Фучик. Асаплӑ вилӗм уменхи сӑмах. Леонид Агаков куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953