Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Ҫав текстсенчи канон сӑмахлӑхра Атӑл ҫи Пӑлхар е Ылтӑн Урта тапхӑрӗсенчех ҫирӗпленсе ларнине палӑртать Н.И. Ашмарин.

Канонная словесность в этих текстах, отмечает Н. И. Ашмарин, утвердилась в период Волжской Болгарии или Золотой Орды.

Кӗлӗ тата пил сӑмахӗсем // Виталий Родионов. Пилсемпе кӗлӗсем // Шупашкар: Чӑваш кенеке издательстви, 2005. — 5-11 с.

Унӑн шухӑшӗпе, кӗлӗ сӑмахӗсене Ылтӑн Урта вӑхӑтӗнче пуҫ пулса тӑнӑ тӗрӗк чӗлхинчи сӑмах ҫаврӑнӑшӗсем ҫаплипех кӗрсе кайма пултарнӑ.

По его мнению, в молитвы могли войти словосочетания без изменений из тюркских языков, которые главенствовали в период Золотой Орды.

Кӗлӗ тата пил сӑмахӗсем // Виталий Родионов. Пилсемпе кӗлӗсем // Шупашкар: Чӑваш кенеке издательстви, 2005. — 5-11 с.

Н.И.Ашмарин чӑваш мифологийӗнчи чылай ятсем пулса тата кӗлӗ сӑмахӗсем йӗркеленсе кайнине Атӑл ҫи Пӑлхар е Ылтӑн Урта патшалӑхӗсен вӑхӑчӗпе ҫыхӑнтарать, вӗсене ислам тӗнӗнчи сӑмах-йӑлапа ӑнлантарать.

Н. И. Ашмарин связывает происхождение многих имен чувашской мифологии и появление молитв с временами Волжской Болгарии или Золотой Орды, объясняет их словами-обычаями в исламском мире.

Кӗлӗ тата пил сӑмахӗсем // Виталий Родионов. Пилсемпе кӗлӗсем // Шупашкар: Чӑваш кенеке издательстви, 2005. — 5-11 с.

Ентимӗрӗн те урта Хӗрсе кайнӑ чи малта: Тӑшман пуҫне шеллемен, Хӑйсенне те хӗрхенмен.

Куҫарса пулӑш

XV. Тавӑрна // Николай Шупуҫҫынни. Шупуҫҫынни Н.В. Еркӗн: поэма. — Мускав: СССР-ти халӑхсен тӗп издательстви, 1930. — 176 с.

Ҫав вӑхӑтра Шуртанта Пухать Ентимӗр урта:

Куҫарса пулӑш

XV. Тавӑрна // Николай Шупуҫҫынни. Шупуҫҫынни Н.В. Еркӗн: поэма. — Мускав: СССР-ти халӑхсен тӗп издательстви, 1930. — 176 с.

Урта ҫынни пур те пур, Анчах ҫук-ха утаман; Унтан килнӗ сӑмах пур: «Вӑл хӑй килсе ҫитмесӗр, Пур йӗркене кӳмесӗр — Пуху уҫма каламан».

Куҫарса пулӑш

XI. Ӗшнере // Николай Шупуҫҫынни. Шупуҫҫынни Н.В. Еркӗн: поэма. — Мускав: СССР-ти халӑхсен тӗп издательстви, 1930. — 176 с.

Ентимӗршӗн ку сӑмах — Шӑл ҫемиллӗ тулҫӑмах: Урта ыйтнине тӑвать — Киммисене ҫавӑрать…

Куҫарса пулӑш

XI. Ӗшнере // Николай Шупуҫҫынни. Шупуҫҫынни Н.В. Еркӗн: поэма. — Мускав: СССР-ти халӑхсен тӗп издательстви, 1930. — 176 с.

Утаманшӑн ытлах мар, Урта ҫыншӗн пит паха: «Шур Атӑлта шурас мар, Таврӑнас тӑван улӑха»…

Куҫарса пулӑш

XI. Ӗшнере // Николай Шупуҫҫынни. Шупуҫҫынни Н.В. Еркӗн: поэма. — Мускав: СССР-ти халӑхсен тӗп издательстви, 1930. — 176 с.

Тир таврашӗ, хаклӑ чул, Ылтӑн-кӗмӗл хисепсӗр, Пурҫӑн тутар, тӗрлӗ мул, — Урта пухнӑ тирпейсӗр.

Куҫарса пулӑш

XI. Ӗшнере // Николай Шупуҫҫынни. Шупуҫҫынни Н.В. Еркӗн: поэма. — Мускав: СССР-ти халӑхсен тӗп издательстви, 1930. — 176 с.

«Шуйтан тӗми» патӗнче Пайтах урта пурӑнчӗ.

Куҫарса пулӑш

XI. Ӗшнере // Николай Шупуҫҫынни. Шупуҫҫынни Н.В. Еркӗн: поэма. — Мускав: СССР-ти халӑхсен тӗп издательстви, 1930. — 176 с.

Арӑш-пирӗш Атӑлта Ентимӗрӗн пӗр урта.

Куҫарса пулӑш

X. Ниме // Николай Шупуҫҫынни. Шупуҫҫынни Н.В. Еркӗн: поэма. — Мускав: СССР-ти халӑхсен тӗп издательстви, 1930. — 176 с.

Хӑй те чӑтса тӑраймарӗ вара Пикпав старик, ҫынсен умӗнчех ӑна сӗмсӗр этем — урта терӗ.

Куҫарса пулӑш

1. Чарусӑр ҫамрӑксем // Куҫма Турхан. Турхан К. С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: Истори романӗ. Иккӗмӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 559 с.

Ҫак тараса Пӑлхар е Ылтӑн Урта усламҫин пулнӑ пулмалла.

По всей видимости, весы принадлежали булгарскому или золотоордынскому купцу.

Удмуртире пӑлхар усламҫин тараси тупӑннӑ // Ирӗклӗ сӑмах. Ирӗклӗ сӑмах

Паллӑ этнограф Спиридон Михайлов-Яндуш тӗшмӗртнӗ тӑрӑх, Ишек — Ылтӑн Урта ханӗн пӗлӗшӗ.

Куҫарса пулӑш

Ишек // Наг ТУРАН. Самант, 2013, 11№