Шырав
Шырав ĕçĕ:
ВN татӑка шутласа кӑларма икӗ треугольник: ВLN тата АОВ танлаштарса пӑхар; вӗсем танаяклӑ: АО = ВО = R (радиуссем); ВL = LN = ВК₁ = v (линилле хӑвӑртлӑхсем); ҫак треугольниксенче тӑррисенчи кӗтессем пӗртан: АОВ = BLN (енӗсем тӗлме-тӗллӗн перпендикулярлӑ кӗтессем пулнӑран).
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗр точка йӗри-таврашӗнчи мӗнпур кӗтессенчи радиансен шучӗ 2πR/R = 2π-пе тан; диаметрӑн пӗр енчи кӗтессен сумми π радиан, тӳрӗ кӗтесре π/2 радиан пулать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла ӗнтӗ, радиан миҫе градуспа пӗртан пулнине пӗлес тесен, 3б0°-а мӗнпур ункӑн 2πR вӑрӑмӑшӗ ҫине пайламалла та пӗкӗн вӑрӑмӑшӗ l = R ҫине хутламалла.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Точка куҫакан ҫавракӑш радиусне R саспаллипе паллӑ тусан, точка ҫавракӑш тӑрӑх пӗртикӗс куҫса пынин хӑвӑртлӑхне, урӑхла каласан, линилле хӑвӑртлӑхне, ҫапла майпа шутласа кӑларма пулать: пӗрре ҫавӑрӑнса илме кирлӗ вӑхӑтра точка ҫавракӑш ҫырса ҫавӑрӑнать, унӑн вӑрӑмӑшӗ 2πR пулать, ҫавӑнтан ӗнтӗ линилле хӑвӑртлӑх ҫапла пулать:
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
XXIV пӗртанлӑхран улӑштарса тунӑ F₁r = F₂R пӗртанлӑхӑн икӗ пайне те 2π ҫине хутлӑпӑр, вара акӑ мӗн пулать:
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫак вӑхӑтра F₁ сопротивлени лекнӗ точка вал ҫавракӑш тӑршшӗ — 2πR чухлӗ куҫать.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ворот урапине пӗрре ҫавӑрса илсен, куҫаракан F₂ вӑй хӑй тивнӗ точкӑна 2πR ҫавракӑш тӑршшӗ чухлӗ куҫарать те АF₂ = 2πRF₂ чухлӗ ӗҫ тӑвать.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
F₂R = F₁r моментсен пӗртанлӑхӗнчен ҫакӑ пулса тӑрать:
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
F₁ сопротивлени вӑйӗн хулпуҫҫийӗ r — вӑл радиусӗ; унӑн моменчӗ F₁r.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Куҫаракан F₂ вӑйӑн хулпуҫҫийӗ R-па — урапа радиусӗпе пӗртан; унӑн моменчӗ F₂R пулать.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Моментсен 2rF₂ = F₁r пӗртанлӑхӗнчен ҫакӑ тухса тӑрать:
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Тӗнӗл тӗлӗшпе сопротивлени вӑйӗн шӑлтӑрман r радиусӗпе пӗртан хулпуҫҫи пур; унӑн моменчӗ F₁r пулать.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Моментсен пӗртанлӑхӗнчен ҫакӑ тухса тӑрать: F₂r = F₁r, ҫакӑнтан ӗнтӗ:
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
F₂ вӑй шӑлтӑрмана сехет стрелки майлӑ ҫавӑрать, унӑн моменчӗ F₂r; F₁ вӑй шӑлтӑрмана сехет стрелкине хирӗҫле май ҫавӑрать, унӑн моменчӗ F₁r.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
10. Винт авӑрӗ R = 40см, унӑн вӗҫне лекнӗ вӑй F = 18 кГ.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
9. Винт хочӗ h = 2 см, аврин вӑрӑмӑшӗ R = 50 см пулсан, R = 2Т сопротивление ҫӗнтерме винт авӑрне мӗн пысӑкӑш вӑйпа тивмелле?
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
7. Копировальнӑй пресри винт хочӗ h = 0,5 см, аврин вӑрӑмӑшӗ R = 20 см, усӑллӑ действи коэфициенчӗ Ƞ = 0,7; 600 кГ сопротивление ҫӗнтерес тесен, авӑр вӗҫне мӗнле вӑйпа тивмелле?
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
6. Винт хочӗ h = 4 мм; аврbн вӑрӑмӑшӗ R = 1 м, авӑра тивекен вӑй F = 25 кГ тата усӑллӑ действи коэфициенчӗ Ƞ = 0,4 пулсан, домкратпа мӗн чухлӗ груз хӑпартма пулать.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Винт ходне h саспаллипе; винт шлепкин радиусне R; винтӑн тӗнӗлӗ тӑрӑх тивекен сопротивлени вӑйне Р; винт шлепкине сӗртӗнекен лини тӑрӑх тивекен вӑя F саспаллипе паллӑ тӑвӑпӑр.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Шайлаштаракан R₁ вӑйӑн моменчӗ нуль пулать, мӗншӗн тесен R₁ тӗнӗл урлӑ каять, унӑн хулпуҫҫийӗ нульпа тан:
3. Вӑй моменчӗ ҫинчен ӑнлантарни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.